پتروژنز توده گرانیتوئیدی الوند

پتروژنز توده گرانیتوئیدی الوند

 دکتر محمدولی ولی زاده، محمود صادقیان:
   چکیده:
   توده گرانیتوئیدی الوند از جمله توده های گرانیتوئیدی به سن جایگزینی کرتاسه فوقانی- پالئوسن زیرین، واقع در نوار دگرگونی سنندج- سیرجان می باشد که با گسترش تقریبی حدود 400 کیلومتر مربع بین شهرهای همدان تا تویسرکان، رخنمون دارد. این توده در گذشته توسط محققین متعددی از جنبه های مختلف مورد بحث و بررسی قرار گرفته است، لیکن مسئله پتروژنز و خاستگاه تکنونوماگمایی توده مذکور کمتر مورد توجه واقع شده است. لهذا در این مقاله سعی شده ارتباط بین نحوه تشکیل این توده و موقعیت تکتونوماگمایی آن مشخص گردد. توده گرانیتوئیدی الوند دارای ترکیب سنگ شناسی متنوعی است، لیکن ترکیب سنگ شناسی آن به طور عمده سیینوگرانیتی و مونزوگرانیتی می باشد. بر اساس بررسی های ژئوشیمیایی و استفاده از نمودار مثلثی Ab-Or-Q، محدوده دما- فشار تقریبی این توده در هنگام جایگزینی C° 760-680=T و Kbar 2=P مشخص گردیده است. با توجه به مطالعات کانی شناسی، سنگ شناسی، ژئوشیمیایی و ویژگی های زمین شناسی منطقه مورد مطالعه، توده گرانیتوئیدی الوند از جمله گرانیتوئیدهای نوع S، یا گرانیتوئیدهای با منشا پالینژنتیکی می باشد.
   بررسی های ژئوشیمیایی در ارتباط با تعیین خاستگاه تکتونوماگمایی توده گرانیتوئیدی الوند بیانگر آن است که توده مذکور از جمله گرانیتوئیدهای همزمان با برخورد [همزمان با کوهزایی لارامید) تا مراحل پایانی کوهزایی] و یا به عبارت کلی تر از جمله گرانیتوئیدهای کوهزایی می باشد. بررسی جایگاه تکتونیکی توده گرانیتوئیدی الوند مبین آن است که این توده از جمله گرانیتوئیدهای کوهزایی و از نوع گرانیتوئیدهای قوس قاره ای (CAG)و حاصل فرورانش پوسته اقیانوسی نئوتتیس به زیر پوسته قاره ای ایران مرکزی می باشد، که در کرتاسه فوقانی- پالئوسن زیرین (حدود 65 میلیون سال قبل)، در نوار دگرگونی سنندج- سیرجان جایگزین گردیده است. باتوجه به تعیین سن های انجام شده مختلف بر روی این توده، می توان اظهار داشت که چرخه ماگمایی آن از آغاز تا پایان، حدود 40 میلیون سال طول کشیده است.