نتایج مطالعات دورسنجی و علل بررسی هاله‎های مرکب در محدوده اکتشافی کهنگ

نتایج مطالعات دورسنجی و علل بررسی هاله‎های مرکب در محدوده اکتشافی کهنگ

مریم فرمهینی فراهانی¹^*، احمد خاکزاد²، هوشنگ اسدی³ و محمد هاشم امامی⁴

تاریخ دریافت: 03/ 11/ 1389

تاریخ پذیرش: 17/ 03/ 1390

چکیده

محدوده اکتشافی کهنگ در استان اصفهان و 10 کیلومتری خاور شهرستان زفره، بر روی کمربند ولکانوپلوتونیکی ارومیه- دختر واقع شده و از نظر وجود ذخیره مس و مولیبدن پورفیری مستعد است. از آنجا که این ذخیره هیچ‎گونه رخنمونی در سطح ندارد و توسط هاله‎های ژئوشیمیایی اولیه و ثانویه احاطه شده است، برای بررسی ذخیره و اثبات حضور آن در ژرفا، استفاده از روش‎های غیرمستقیم از جمله مطالعه هاله‌های دگرسانی به روش دورسنجی و هاله‌های ژئوشیمیایی بر اساس روش‌های ژئوشیمیایی ضروری به نظر می‌رسد. در همین راستا، براساس پردازش داده‌های ماهواره‌ای و به کمک روش‌های مختلف دورسنجی، محدوده تأثیر مناطق دگرسانی و نواحی دارای اکسیدهای آهن مورد بررسی قرار گرفت. گفتنی است که با استفاده از داده‎های ماهواره‌ای TM و به کمک روش PCA‌، گسل‌ها و خط‌واره‌های موجود در منطقه نیز شناسایی شدند و براساس تطابق خط‌واره‌های منطقه و نقشه‎های ژئوشیمیایی مشخص شد که کانه‎زایی در منطقه تا حدودی توسط این ساختارهای زمین‌ساختی کنترل می‌شود. سپس به منظور بررسی هاله‌های ژئوشیمیایی منطقه از نتایج تجزیه شیمیایی حدود 320 نمونه ژئوشیمیایی برداشت‌شده از منطقه بهره گرفته شد. به دلیل توزیع نامنظم پراکندگی عناصر در هاله‌های مرتبط با توده پورفیری، در بررسی الگوی توزیع عناصر معرف و رسم نقشه‌ها، از داده‌های نرمال استفاده شد و از طرفی با توجه به اینکه در این پژوهش برای نیل به نتایج دقیق‌تر از روش هاله‌های مرکب استفاده شده است، تشخیص روابط بین عناصر، میزان همبستگی بین آنها و ارتباط آنها با سنگ‎های موجود در منطقه اجتناب‎ناپذیر است. در این راستا، از روش‌های آماری مختلفی همچون روش اسپیرمن، پیرسون، تحلیل خوشه‎ای و فاکتوری استفاده شد. سپس بر اساس نتایج حاصل از روش‎های بالا نحوه منطقه‌بندی هاله‎های ژئوشیمیایی بررسی و بدین ترتیب مشخص شد که بیشترین میزان تمرکز عناصر کم‌تحرک‌تر مانند مس و مولیبدن در بخش‌های مرکزی‌تر منطقه و در کوارتزمونزونیت‌ها و دیوریت‌ها صورت گرفته در صورتی‌که بیشترین میزان غلظت عناصر با تحرک بیشتر از جمله روی و نقره در بخش‎های حاشیه‎ای و در سنگ‎های آندزیتی اتفاق افتاده است.

کلیدواژه‌ها: ذخیره مس و مولیبدن پورفیری، دورسنجی، هاله‌های دگرسانی، هاله‌های ژئوشیمیایی، هاله‌های مرکب، کهنگ

*نویسنده مسئول: مریم فرمهینی فراهانی؛ fm_farahani@yahoo.com E-mail:

¹دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرج، کرج، ایران.

²دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران شمال، تهران، ایران.

³دانشکده فنی مهندسی، دانشگاه صنعتی اصفهان، اصفهان، ایران.

⁴پژوهشکده علوم زمین، سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی کشور، تهران، ایران.