تغییرات دیرینه‌شناختی رسوبات کربنیفر در برش سیمه‌کوه (شمال دامغان) با معرفی ۴ زون کنودونتی
تغییرات دیرینه‌شناختی رسوبات کربنیفر در برش سیمه‌کوه (شمال دامغان) با معرفی 4 زون کنودونتی
عادل براری1، بهاء‌الدین حمدی2 و حسین مصدق3*
تاریخ دریافت: 11/03/1388
تاریخ پذیرش: 01/09/1389
چکیده
در زمان کربنیفر، ایران در حاشیه شمالی گندوانا قرار داشته است. نهشتههای دوره کربنیفر ایران با توالیهای قارهای تا دریایی کم ژرفا مشخص می‌شود. برش سیمه‌کوه در 5 کیلومتری شمال باختر دامغان و در البرز خاوری قرار دارد. سنگ‌های کربنیفر(سازند مبارک) این منطقه متشکل از سنگ‌آهک‌های با ستبرای مختلف بوده و میان‌لایه‌هایی از شیل نیز در آن دیده می‌شود. ستبرای نهشتههای کربنیفر در این برش 115 متر است. بخش قاعده برش، بر روی سنگ‌آهک‌های ماسه‌ای سازند جیرود قرار دارد و مرز بالایی آن با نهشتههای پرمین با یک سطح فرسایشی مشخص می‌شود. این تحقیق بر اساس مطالعه بقایای کنودونت‌ها و شناسایی ریزرخساره‌ها در طول توالی است. عناصر کنودونتی برای مطالعه و تعیین سن، از نمونه سنگ‌ها، جدا و شناسایی شدند که شامل 13جنس و 19 گونه هستند. 5 زیست‌زون (1 زون مربوط به دونین و 4 زون متعلق به کربنیفر) به نام‌هایcostatus zone (فامنین پسین)، sandbergi-L. crenulata zone (انتهای تورنیزین پیشین- میانی)،typicus-anchoralis,isostaticha-U. crenulata zone (تورنیزین پسین) و G. bilineatus zone (ویزین میانی- پسین) مطابق با زون‌بندی جهانی معرفی شده است. توالی رسوبی آغازین آشکوب تورنیزین از تناوب لایه‌های شیلی تیره رنگ غنی از مواد آلی و سنگ‌آهک‌های تیره نازک لایه تشکیل شده که در محیط‌های دریایی ژرف با اکسیژن کم نهشته شده‌اند. ویژگی‌های فسیلی و رخساره‌ای گذر دونین-کربنیفر نشان از بالاآمدگی سریع سطح آب دریا و رخداد غرقابی(Flooding surface) در این برهه زمانی در البرز خاوری دارد که با رخداد جهانی هنگنبرگ در مرز دونین-کربنیفر انطباق کامل نشان می‌دهد.
کلیدواژه‌ها: عناصر کنودونتی، سازند مبارک، سیمه‌کوه، رمپ، سکوی کربناتی، رخداد هنگنبرگ
*نویسنده مسئول: حسین مصدق ؛Email:mosaddegh@du.ac.ir
1دانشکده علوم، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران
2 پژوهشکده علوم زمین، سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی کشور، تهران، ایران
3 دانشکده علوم زمین، دانشگاه دامغان، دامغان، ایران