تحلیل آزمایشگاهی رفتار موج فشاری در شرایط فشار مخزن در نمونههای ماسهسنگی مخزنی در جنوب باختر استرالیا
تحلیل آزمایشگاهی رفتار موج فشاری در شرایط فشار مخزن در نمونههای ماسهسنگی مخزنی در جنوب باختر استرالیا
هاله عزیزی 1*، حمیدرضا سیاهکوهی2، برایان ایونز3، ناصر کشاورز فرجخواه4 و عزتالله کاظم‌زاده4
تاریخ دریافت: 28/10/1390 تاریخ پذیرش: 20/02/1391
چکیده
در فیزیک سنگ، توصیف ویژگی‌های فیزیکی سنگ مخزن مانند تخلخل و تراکم‌پذیری از تحلیل اطلاعات به‌دست آمده از فرایند عبور امواج صوتی از داخل سنگ به‌دست می‌آید. حساسیت سرعت امواج لرزهای به متغیرهای مهم مخزن مانند تخلخل، رخساره‌ها، سیال‌های منفذی، درجه اشباع و فشار منفذی از سال‌ها پیش شناخته شده است. از میان عوامل یادشده تغییرات دو متغیر تخلخل و درجه اشباع سهم بیشتری در تغییر سرعت امواج صوتی دارند و مطالعات بسیاری نیز در این زمینه انجام شده است. دامنه امواج صوتی نیز تابعی از امپدانس‌های صوتی، شامل سرعت لرزهای و چگالی سنگهای مخزن است. بنابراین از میان متغیرهای نام برده شده، سنگ‌شناسی، نوع سیال و درجه اشباع از تأثیرگذارترین متغیرها بر امواج لرزهای هستند. در این نوشتار روند تغییرات متغیرهای مهم موج یعنی سرعت، دامنه و بسامد نسبت به دو متغیر مهم مخزن یعنی تغییرات فشار محصوری و فشار منفذی سنجیده شدهاند. نمونه مورد مطالعه ماسهسنگی بوده و آزمایشها در شرایط فشار مخزن انجام شدهاند. امواج الاستیک با بسامدهای مشخص از نمونه گذر کرده و ثبت شدهاند؛ سپس متغیرهای موج عبوری استخراج و مورد تحلیل قرارگرفتهاند.
کلیدواژهها: فیزیک سنگ، شرایط فشار مخزن، طیف دامنه، تغییرات بسامدی، تغییرات سرعت
1دانشجوی دکترا، گروه ژئوفیزیک، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات، تهران، ایران
2دانشیار، مؤسسه ژئوفیزیک، دانشگاه تهران، تهران، ایران
3 استاد، دانشکده مهندسی نفت، دانشگاه صنعتی کرتین، پرس، استرالیا.
4 استادیار، پژوهشگاه صنعت نفت، تهران، ایران
*نویسنده مسئول: هاله عزیزی؛ E-mail: azizihaleh@yahoo.com