اکتشاف تله­های هیدروکربوری منطقه قم با روش هندسه فرکتال و مدل سامانه اطلاعات جغرافیایی

فرامرز دولتی ارده­جانی^1*، مونا پیشدادیان²، علیرضا عرب‌امیری³، رضا خالوکاکایی⁴ و مجتبی محمدو خراسانی⁵

تاریخ دریافت:  04/ 03/ 1390                      تاریخ پذیرش: 10/ 02/ 1391

چکیده

به منظور انجام مطالعات اکتشافی ذخایر هیدروکربوری، تعیین وضعیت تله­های مناسب نفتی مدفون در رسوبات، شناسایی چین­خوردگی­های سازند قم و نیز بررسی وضعیت توده­های آذرین منطقه، اندازه­گیری­های گرانی و مغناطیس در 2059 ایستگاه در منطقه قم انجام شد. آنگاه پس از اعمال تصحیحات لازم، نقشه­های بی‌هنجاری بوگه و شدت کل مغناطیسی منطقه رسم شد. نقشه­های باقیمانده گرانی و مغناطیسی به روش فرکتال تهیه و تفسیر و با نقشه­های حاصل از روش روند سطحی مقایسه شد. تعبیر و تفسیر کیفی و کمی نتایج نشانگر آن بود که هر چند تنها بی‌هنجاری مثبت در نقشه باقیمانده گرانی منطقه می­تواند از دید اکتشافات بعدی مورد توجه قرار گیرد؛ در بخشی از آن، شدت میدان مغناطیسی بالاست؛ بنابراین این احتمال وجود دارد که این محدوده زیر تأثیر گسل­های پیرامون خود قرار گرفته باشد. نتایج ارائه‏شده در این نوشتار می­تواند در تصمیم‌گیری برای انجام مراحل بعدی اکتشاف مفید باشد.

کلیدواژه‌ها: روش فرکتال، تله­های نفتی، داده­های گرانی و مغناطیس، شدت- مساحت.

¹استاد، دانشکده مهندسی معدن، پردیس دانشکده­های فنی، دانشگاه تهران، ایران.

²کارشناس ارشد، دانشکده مهندسی معدن، دانشگاه صنعتی اصفهان، اصفهان، ایران.

³استادیار، دانشکده مهندسی معدن، نفت و ژئوفیزیک، دانشگاه صنعتی شاهرود، شاهرود، ایران.

⁴استاد، دانشکده مهندسی معدن، نفت و ژئوفیزیک، دانشگاه صنعتی شاهرود، شاهرود، ایران.

⁵ کارشناس ارشد، گروه اکتشاف، شرکت ملی نفت ایران، تهران، ایران.

^*نویسنده مسئول: فرامرز دولتی ارده­جانی؛E-mail: fdoulati@shahroodut.ac.ir