ژئوشیمی عناصر گروه پلاتین (PGE) و کروم اسپینل در پریدوتیت‌های کمپلکس فرابازی آبدشت کرمان، جنوب خاور ایران

علیرضا نجف‌زاده^1* و حمید احمدی‌پور²

تاریخ دریافت: 03/12/1390   تاریخ پذیرش: 13/06/1391

چکیده

کمپلکس آبدشت یکی از کمپلکس‌های فرابازی بزرگ در  جنوب خاور ایران (منطقه اسفندقه) است. کمپلکس آبدشت از دونیت، هارزبورژیت، لرزولیت، کرومیتیت و مقادیر کمی ورلیت تشکیل یافته است. مطالعات تفصیلی میکروپروب  بر روی کروم اسپینل‌های موجود در پریدوتیـــــــت‌ها مقادیر بسیــــار بالای Cr# (86- 48)، Mg# (56- 26) و مقادیر بسیار پایین TiO₂ (متوسط 07/0 درصد وزنی) را نشان می‌دهد. مقدار Fe³⁺# در کروم اسپینل‌های موجود در پریدوتیت‌های کمپلکـــــــس آبدشـــــت بسیــــار پایین (08/0> درصد وزنی) است که نشان‌دهنده تبلور در شرایط فوگاسیته پایین اکسیژن است. نمونه‌های هارزبورژیت، دونیت و لرزولیت از نظر مقدار PGE، در مقایسه با کندریت‌ها بسیار تهی شده‌اند. نسبت Pd_N/Ir_N تفریق نیافته (متوسط 72/0)، در حالی که هارزبورژیت‌ها و لرزولیت‌ها در نمودارهای عنکبوتی PGE، کمی شیب مثبت به همراه بی‌هنجاری مثبت کوچکی از Ru نشان داده و نسبت Pd_N/Ir_N در آنها به ترتیب 4/2 و 3/2 است. همچنین، الگوهای PGE بهنجار شده نسبت به کندریت و گوشته اولیه در هارزبورژیت‌ها، دونیت‌ها و لرزولیت‌های کمپلکس آبدشت نسبتا" پهن است که می‌توان آن را  با پریدوتیت‌های گوشته‌ای به شدت تهی شده که درجات بالای ذوب بخشی (25- 20 درصد) منبع گوشته‌ای را نشان می‌دهند، مقایسه کرد.  داده‌های شیمی‌کانی و ژئوشیمی عناصر گروه پلاتین در پریدوتیت‌های آبدشت نشان‌دهنده آن است که کمپلکس فرا بازی آبدشت از یک ماگمای مرتبط با کمان با  ماهیت بونینیتی در  بالای یک پهنه فرافرورانش به‌وجود آمده است.

کلیدواژه‌ها: ایران، عناصر گروه پلاتین، کمپلکس فرابازی آبدشت، پهنه بالای مناطق فرورانش.

¹استادیار، گروه زمین‌شناسی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران

²دانشیار، گروه زمین‌شناسی، دانشکده علوم، دانشگاه شهید باهنر، کرمان، ایران

*نویسنده مسئول:  علیرضا نجف‌زاده؛  a_najafzadeh@pnu.ac.ir E-mail: