تجزیه و تحلیل چندفرکتالی مراکز سطحی زمین‌لرزه‌های استان گلستان
تجزیه و تحلیل چندفرکتالی مراکز سطحی زمین‌لرزه‌های استان گلستان
مریم آق‌اتابای1*
تاریخ دریافت: 24/11/1389 تاریخ پذیرش:20/03/1391
چکیده
استان گلستان در یکی از پهنه‌های لرزه‌خیز دنیا قرار دارد که رخداد زمین‌لرزه‌های تاریخی و دستگاهی بسیار نشان از فعالیت بالای لرزه‌خیزی آن دارد. بنابراین، مطالعه لرزه‌خیزی این استان با استفاده از روش‌های گوناگون لازم و ضروری است. در این پژوهش از ابزارهای فرکتالی و چندفرکتالی برای مطالعه کمی الگوی زمین‌لرزه‌های استان گلستان استفاده شد. برای این منظور با به‌کارگیری روش‌های انتگرال همبستگی و روش جرم ثابت، بعد همبستگی (D2)، ابعاد عمومی چندفرکتالی(Dq) و طیف f(αq) زمین‌لرزه‌ها به‌دست آمد. تجزیه و تحلیل مراکز سطحی زمین‌لرزه‌های استان گلستان نشان داد که پراکندگی آنها دارای دو محدوده مقیاسی با دو الگوی متفاوت است و سازوکاری که الگوی زمین‌لرزه‌ها را در این دو مقیاس کنترل می‌کند با یکدیگر تفاوت دارد. به‌نظر می‌رسد مقیاس کوتاه توسط جابه‌جایی روی گسل‌ها و شکستگی‌های کوچک کنترل می‌شود که سبب شده است تا بعد همبستگی پراکندگی مکانی زمین‌لرزه‌ها زیاد (84/1) و ساختار چندفرکتالی آنها نیز بسیار ناهمگن شود. ولی پراکندگی زمین‌لرزه‌ها در مقیاس بزرگ‌تر بیشتر در کنترل روندهای ساختاری چیره در آمده که سبب‌شده است تا بعد همبستگی پراکندگی آنها تقریبا" خطی و ساختار چندفرکتالی همگن‌تر شود.
کلیدواژه‌ها: زمین‌لرزه، روش چندفرکتالی، استان گلستان، فاکتور عدم تقارن، لرزه‌خیزی.
1استادیار، گروه زمین‌شناسی، دانشکده علوم، دانشگاه گلستان، گرگان، ایران
*نویسنده مسئول: مریم آق‌آتابای ؛ maryamataby@yahoo.com :E-mail