مراحل دگرریختی در سنگ‌های دگرگونی منطقه همدان و ارتباط آنها با توده نفوذی الوند
مراحل دگرریختی در سنگ‌های دگرگونی منطقه همدان و ارتباط آنها با توده نفوذی الوند
لیلی ایزدی‌کیان1*، محمد محجل2 و سید احمد علوی3
تاریخ دریافت: 21/04/1390 تاریخ پذیرش:11/10/1391
چکیده
منطقه همدان در شمال باختری پهنه سنندج- سیرجان قرار دارد و متشکل از سنگ‌های مختلف درونی است که توسط سنگ‌های دگرگونی گوناگون (ناحیه‌ای و مجاورتی) در برگرفته شده است. 4 مرحله دگرریختی شکل‌پذیر در این منطقه شناسایی شده‌اند که در هر مرحله با تشکیل چین، برگ‌واره و خط‌واره همراه بوده‌اند. در اولین مرحله دگرریختی منطقه (D1) برگ‌واره (S1) و چین‌های نسل اول (F1) در منطقه تشکیل شده است. مرحله دوم دگرریختی به‌وسیله چین‌خوردن دوباره سطح محوری چین‌های نسل اول و تشکیل چین‌های نسل دوم (F2) دیده می‌شود. برگ‌واره دوم (S2) نیز از نوع سطح محوری بوده و موازی سطح محوری چین‌های نسل دوم در منطقه شکل گرفته است. در این مرحله، دگرریختی چیره بوده و برگ‌واره اصلی منطقه را تشکیل داده است. میل محور چین‌های نسل دوم منطقه متغیر است و از حالت کاملا" افقی تا قائم تغییر می‌کند. سوی میل این چین‌ها از فرم توده الوند پیروی می‌کند. سطح محوری چین‌های نسل دوم نیز پراکندگی گسترده‌ای را نشان می‌دهد و امتداد برگ‌وارگی‌ها در بیشتر بخش‌ها کم‌و‌بیش از فرم توده الوند پیروی می‌کنند. در مرحله سوم دگرریختی، چین‌های ملایم تا باز به همراه برگ‌واره نوع سطح محوری تشکیل شده‌اند. این برگ‌وارگی در بخش‌هایی از خاور توده الوند برگ‌وارگی چیره را تشکیل می‌دهند. بیشترین میل محور چین‌های نسل سوم به‌سوی جنوب خاور با روند N165 است. وجود طرح‌های تداخلی چین‌های نسل اول، دوم و سوم در سنگ‌های دگرگونی ناحیه‌ای و مجاورتی بــه‌صورت چین‌خوردگی دوباره نوع سـوم، هم‌محور بودن دگرریختی اول، دوم و سوم را نشان می‌دهد. دگرریختی چهارم (D4) خود را به صورت برگ‌وارگی کنگره‌ای (S4) و خط‌واره کانیایی (L4) حاصل از رشد سیلیمانیت در منطقه نشان می‌دهد. این خط‌واره‌ها (L4) در کل منطقه راستای شمال خاور - جنوب باختر را نشان می‌دهند. خط‌واره نسل چهارم در هورنفلس‌ها دیده نمی‌شود. چرخش محور چین‌های نسل دوم و همچنین برگ‌وارگی نسل دوم در پیرامون توده الوند آشکارا دیده می‌شود. این چرخش نشان می‌دهد میدان کرنش نهایی در این بخش از پهنه سنندج- سیرجان از فرم توده الوند پیروی و احتمالا" توده اصلی گرانیتوییدی الوند همزمان با دگرریختی دوم به منطقه نفوذ کرده است.
کلیدواژه‌ها: دگرریختی، دگرگونی، توده الوند، همدان
1 استادیار، گروه زمین‌شناسی، دانشکده علوم پایه، دانشگاه بوعلی سینا، همدان، ایران
2 دانشیار، گروه زمین‌شناسی، دانشکده علوم پایه، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران
3 دانشیار، گروه زمین‌شناسی، دانشکده علوم زمین، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران
*نویسنده مسئول: لیلی ایزدی‌کیان ؛ L.izadi@basu.ac.ir:E-mail