مطالعه چینه شناسی نهتشه های کرتاسه بالایی در نواحی خاوری و جنوب خاوری تهران،

مطالعه چینه شناسی نهتشه های کرتاسه بالایی در نواحی خاوری و جنوب خاوری تهران،

علیرضا کریمی باوندپور
   چکیده:
   به منظور مطالعه چینه شناسی نهشته های کرتاسه بالایی در نوحی خاوری و جنوب خاوری تهران، پنج برش چینه شناسی اندازه گیری شده و تعداد 350 نمونه در مقاطع نازک مطالعه شده است. این برشهای چینه شناسی از خاور به سوی باختر ناحیه به ترتیب در جنوب باختری روستای ولی آباد (واقع در جنوب شهرستان رودهن)، شمال مزرعه دربندک (جنوب روستای باغ گومیش)، شمال روستای قره چشمه (واقع در کوه های سه پایه)، کوه اصلی سه پایه و کوه زا‌(خاور روستای مسگرآباد) قرار گرفته اند.
   بررسی های چینه شناسی و دیرینه شناسی نشان می دهد که نهشته های کرتاسه بالایی در ناحیه مطالعه شده مربوط به اشکوب های کنیاسین فوقانی(؟)، سانتونین و کامپانین می باشند. این نهشته ها از سه واحد سنگ چینه ای تشکیل شده اند که از قدیم به جدید با عناوین  Ku3, Ku2,Ku1 نام گذاری شده اند.
   قدیمی ترین واحد (KU1) شامل کنگلومراها، ماسه سنگ ها و ماسه سنگ های آهکی قرمز رنگی است که ستبرای آن از خاور به سوی باختر افزایش می یابد. قطعات تشکیل دهنده کنگلومراهای این واحد، حاوی میکروفسیل های فراوانی می باشد که مهم ترین آن ها عبارتند از:
   Globotruncana lapparenti lap., Glt. Marginata, Glt. Lap. Tricarinata, Stomiosphaera sphaerica, Heterohelix sp.
   با توجه به میکروفسیل های یاد شده و نیز قرار گرفتن واحد قرمز رنگ مذکور در زیر واحد Ku2 به سن سانتونین میانی- بالایی، به نظر می رسد که سن آن کنیاسین فوقانی(؟)- سانتونین زیرین باشد.
   واحد جوان تر بعدی (Ku2) شامل آهک های بریوزوآ و رودیست دار، آهک های ماسه ای گلوکونی دار حاوی اگزوژیراهای فراوان، آهک های چرتی و آهک های مارنی حاوی خارداران فراوان می باشد که به طور هم شیب واحد قرمز رنگ زیرین را می پوشاند. این واحد در خاور ناحیه از ستبرای بیش تری برخوردار است. در افق آهک ماسه ای، فسیل Exogyra virgula به فراوانی یافت می شود که مبین سن سانتونین است. نیز در بالاترین افق که آهک های مارنی را دربرگرفته، خارداران فراوانی از جمله Micraster coranguinum وجود دارد که سانتونین پایانی را مشخص می سازد. بنابراین واحد Ku2 می تواند مربوط به سانتونین میانی و بالایی باشد.
   جوان ترین واحد کرتاسه بالایی، ستبرایی از آهک های مارنی و ماسه ای گلوبوترونکانادار است واحد (Ku3) که در برش های دربندک و کوه اصلی سه پایه از گسترش خوبی برخوردار می باشد و با میکروفسیل های زیر سن کامپانین را نشان می دهد.
   Globotruncana cf. elevata, Glt. Cf. conica, Glt. Arca, Bolivinoides aff. Postulata, Calcisphaerulidae.
   این بررسی نشان می دهد که واحدی تحت عنوان K2a (دلنباخ ،1964) به سن تورونین در ناحیه بررسی شده وجود ندارد ونیز بر خلاف بررسی قبلی نهشته های سانتونین (آهک ماسه ای اگزوژیرادار (Ku2) با ستبرای قابل توجه در کوه سه پایه وجود داشته و اثری از دگرشیبی دیده نمی شود.