مطالعه پترولوژی و ولکانولوژی آتش فشان دماوند

    مطالعه پترولوژی و ولکانولوژی آتش فشان دماوند
   استراتوولکان دماوند از تناوب فازهای انفجاری و گدازه ای در کواترنری تشکیل شده است. آتش فشان مزبور عمدتا بر روی نهشته های مزوزوئییک (سازندهای شمشک و ار) برپا شده و مواد آتش فشانی آن (گدازه و آذر آواری )مساحتی نزدیک به 400 کیلومتر مربع را می پوشانند. سنگ های آتش فشانی دماوند را می توان به سه رخسارهأ بازیک ، میانه ، و اسیدی تفکیک کرد، که شامل بازالت های آلکالن اولیوین دار،تراکی بازالت، تراکی آندزیت، تراکیت و سنگ های آذر آواری وابسته است. سنگ های بازیک مربوط به فازهای اولیه فعالیت دماوند اندو در حالی که تراکیت ها در مراحل نهایی فعالیت آتش فشان از ماگمای تفریق یافته ناشی شده اند. اکثر سنگ هایی که ساختمان اصلی دماوند را می سازنددر محدوده تراکی آندزیت قرار دارند که به سمت تراکیت تحویل می یابند.
   مطالعات ژیوشیمیایی سنگ های دماوند نشان می دهد که کلیه آن ها در قلمرو سری آلکالن قرار دارند و محدوده پیوسته ای از بازالت آلکالن تا تراکیت نشان می دهند.از این بررسی ها روشن می شود که انواع سنگ های آتش فشانی دماوند از یک ماگمای مادر و در نتیجه پدیده تفریق حاصل شده اند. دراین نمونه ها پدیدهغنی شدگی از آهن (Fenner trend) ملاحظه نشده و تفریق در شرایط فشار بخشی کافی اکسیژن تحقق یافته است. ضمن تفریق ماگمایی کاهش منیزیم و نیمل و افزایش آلکالن ها نیز سریع و چشمگیر است. بررسی نسبت آلکالن ها و ضریب آلکالینیته معلوم می دارد که به طور کلی ماگمای تشکیل دهنده سنگ های آذرین دماوند از نوع بازالتی آلکالن سدیک است که ضمن تحمل پدیده تفریق در مراحل نهایی (تراکی آندزیت ها – تراکیتها) گرایش پتاسیک یافته است. از نظر ژئودینامیکی ماگمای تشکیل دهنده آتش فشان دماوند با ماگماتیسم آلکانل درون قاره ای که بر روی پلاتفرم ها در مراحل آخر کوه زایی به وجود می آیند قابل مقایسه است. منشا ماگما از لایه بارور (Fertile) گوشته زمین بوده و به نظر می رسد که گسل های عمیق منطقه امکان خروج ماگمای آلکالن را در یک رخداد کششی فراهم ساخته باشند.