رخساره های سنگی و محیط رسوبی سازند آبحاجی (ژوراسیک پیشین) در رخنمون و چاه های اکتشافی معدن زغال‌سنگ پروده طبس، خاور ایران مرکزی
رخسارههای سنگی و محیط رسوبی سازند آبحاجی (ژوراسیک پیشین) در رخنمون و چاههای اکتشافی معدن زغال‌سنگ پروده طبس، خاور ایران مرکزی
محمدعلی صالحی1*، سیدرضا موسویحرمی2، اسداله محبوبی2 و بهنام رحیمی3
تاریخ دریافت: 25/ 05/ 1391 تاریخ پذیرش: 02/ 02/1392
چکیده
سازند آبحاجی از رسوبات آواری با سن ژوراسیک پیشین تشکیل شده است که به‌طور گسترده در بلوک طبس رخنمون دارد. ستبرای این سازند در شمال بلوک طبس از 500 متر تا در حد چند ده متر در تغییر است. سازند آبحاجی در محدوده معدن زغال‌سنگ پروده طبس ستبرایی در حدود 75 متر دارد و بیشتر از توالی ماسه‌سنگ، سیلت‌استون، گلسنگ و رگههای نازک زغال (به ستبرای 20 تا 50 سانتی‌متر) تشکیل شده است. برای شناسایی رخسارههای سنگی و تفسیر محیط رسوبی سازند آبحاجی از دو رخنمون و سه چاه اکتشافی در منطقه مورد مطالعه نیز استفاده شده است. تحلیل رخسارههای سنگی در رخنمونهای مورد مطالعه به شناسایی دو رخساره دانه‌درشت (Gcm, Gt)، چهار رخساره دانهمتوسط (St, Sr, Sh, Sp)، دو رخساره دانهریز (Fm, Fl) و یک رخساره زغالی (C) انجامیده است. رخسارههای سنگی شناسایی‌شده قابل گروه‌بندی در قالب چهار عنصر ساختاری کانال، بخش پیچیده مئاندر (رسوبات سد نقطهای)، کروس پهن و باتلاق هستند. بررسی رخسارهای الکتریکی و مطالعه روند تغییرات نمودار گاما نیز به شناسایی و تفکیک این عناصر ساختاری در چاههای اکتشافی انجامیده است. رخسارههای سنگی و عناصر ساختاری شناسایی‌شده نشان از ته‌نشست رسوبات سازند سیلیسی آواری آبحاجی در یک محیط رودخانهای مآندری گسترش یافته در یک دشت ساحلی با باتلاقهای گسترده است. مطالعات رسوب‌شناسی این سازند امکان بازسازی جغرافیای دیرینه در لبه خاوری بلوک طبس را فراهم آورده است که بیانگر ته‌نشست رسوبات غیر دریایی تا دشت ساحلی در لبه خاوری این بلوک است.
کلیدواژهها: سازند آبحاجی، رخسارههای سنگی، عناصر ساختاری، رخسارههای الکتریکی، دشت ساحلی.
1دانشجوی دکترا، گروه زمینشناسی، دانشکده علوم پایه، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران
2استاد، گروه زمینشناسی، دانشکده علوم پایه، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران
3دانشیار، گروه زمینشناسی، دانشکده علوم پایه، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران
*نویسنده مسئول: محمدعلی صالحی؛ E-mail: ma.salehi@stu-mail.um.ac.ir