رخساره‌های رسوبی و چینه‌نگاری سکانسی نهشته‌های سازند قم در شمال خاوری دلیجان- شمال باختری ایران مرکزی
رخساره‌های رسوبی و چینه‌نگاری سکانسی نهشته‌های سازند قم در شمال خاوری دلیجان- شمال باختری ایران مرکزی
مهنازکاروان1، اسداله محبوبی2 ٭، حسین وزیری مقدم3 و رضا موسوی حرمی2
تاریخ دریافت: 09/11/1390 تاریخ پذیرش: 14/11/1391
چکیده
نهشته‌های سازند قم به سن الیگوسن در شمال باختری ایران مرکزی (شمال خاور دلیجان)، در امتداد شمال خاوری- جنوب باختری گسترش یافته‌اند. 4 عضو‌سازند قم در ناحیه مورد مطالعه (بی‌نام، a، b و c1) به طور عمده از سنگ‌آهک‌‌مارنی، سنگ‌آهک، سنگ‌آهک ماسه‌ای و مقادیر ناچیزی ماسه‌سنگ تشکیل شده است. مرز زیرین این سازند با سازند سرخ زیرین به صورت ناپیوستگی همشیب و مرز بالایی آن توسط رسوبات آبرفتی پوشیده شده است. با توجه به مجموعه روزن‌بران بنتیک سن سازند قم در این ناحیه، الیگوسن (روپلین- شاتین) تعیین شده است. بررسی سنگ‌نگاری رسوبات ناحیه مورد مطالعه منجر به شناسایی 12 ریزرخساره کربناتی و 1 رخساره ماسه‌سنگی شده‌که احتمالاً در یک رمپ هموکلینال و در 4 زیر محیط رسوبی پهنه جزرومدی، لاگون، سد بیوکلاستی و دریای باز برجای گذاشته شده است. آنالیز چینه‌نگاری سکانسی سبب شناسایی 8 سکانس رسوبی رده سوم شد که توسط مرزهای سکانسی نوع 1 و 2 محصور شده‌اند. مقایسه منحنی تغییرات سطح نسبی آب دریا در این منطقه با منحنی تغییرات جهانی سطح آب دریا، مرزهای سکانسی زیرین و بالایی این سازند و مرز روپلین- شاتین، انطباق قابل قبولی را با تغییرات جهانی سطح آب دریا نشان می‌دهند و عدم انطباق مرزهای سکانسی دیگر به فعال بودن حوضه رسوبی قم از نظر زمین‌ساخت و تغییرات محلی سطح آب دریا نسبت داده می‌شود.
کلیدواژه‌ها: سازند قم، الیگوسن، رخساره‌های رسوبی، محیط رسوبی، چینه‌نگاری سکانسی.
1کارشناسی ارشد، گروه زمین‌شناسی، دانشکده علوم، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران
2استاد، گروه زمین‌شناسی، دانشکده علوم، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران
3استاد، گروه زمین‌شناسی، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران
*نویسنده مسئول: اسداله محبوبی؛ E-mail: mahboubi@um.ac.ir