بررسی کانی‌های رسی، منشأ و نحوه پراکنش آنها در پلایای میقان اراک
بررسی کانی‌های رسی، منشأ و نحوه پراکنش آنها در پلایای میقان اراک
لیلا عبدی1* و حسین رحیمپوربناب2
تاریخ دریافت: 17/05/ 1390 تاریخ پذیرش: 10/07/1391
چکیده
پلایای میقان به فرم حوضه درون قاره‌ای بسته‌ای است که در مرکز آبخوان دشت اراک واقع شده است. این پلایا، دریاچه‌ای فصلی بوده و از نظر هیدروژئولوژیکی به عنوان سطح اساس فرسایش منطقه عمل میکند و محل مناسبی برای رسوبگذاری نهشتههای آواری و شیمیایی است. برای بررسی رسوب‌شناسی و کانی‌شناسی رسوبات در سرتاسر پلایا، 94 نمونه رسوب برداشته شد. 19 نمونه به‌صورت سیستماتیک از رسوبات سطحی، در مسیرهایی از مرکز به سمت حاشیه حوضه و 31 نمونه از 7 گمانه حفر شده در پلایا اخذ شد و مورد مطالعات رسوب‌شناسی و کانی‌شناسی به‌وسیله اشعه ایکس (XRD) قرار گرفت. کانی‌های رسی موجود در پلایای میقان شامل کائولینیت، کلریت، ایلیت، ورمیکولیت و اسمکتیت است که از این میان کانی‌های ایلیت و کلریت دارای بیشترین فراوانی هستند. این کانی‌ها عموماً دارای منشأ آواری بوده و از طریق فرایند فرسایش مکانیکی ایجاد شدهاند، بنابراین وجود آنها مبین ترکیب سنگ مادر است. بررسی توزیع نمونههای سطحی، بیانگر کاهش میزان کانی‌های رسی از حاشیه به سمت مرکز پلایا است؛ این امر با تغییرات دیگر کانی‌های آواری (کوارتز) موجود در پلایا هماهنگ است. همچنین درصد کانی‌های رسی همانند دیگر کانی‌های آواری در طول گمانهها افزایش نشان می‌دهد، به‌طوری‌که بالا بودن سطح آب پلایا و اقلیم سرد و مرطوبتر گذشته (پلئستوسن انتهایی) را نشان می‌دهد.
کلیدواژه‌ها: کانی‌های رسی، ایلیت، کلریت، پالئوکلیماتولوژی، پلایای میقان
1 کارشناسی ارشد، دانشکده زمین‌شناسی، پردیس علوم، دانشگاه تهران، تهران، ایران
2 استاد، دانشکده زمین‌شناسی، پردیس علوم، دانشگاه تهران، تهران، ایران
* نویسنده مسئول: لیلا عبدی؛ E-mail: le_abdi@yahoo.com