چینه‌نگاری سنگی و چینه‌نگاری زیستی بخش میانی گروه شمشک در برش گل بینی، شمال‌خاوری جاجرم با توجه ویژه به آمونیت‌ها
چینه‌نگاری سنگی و چینه‌نگاری زیستی بخش میانی گروه شمشک در برش گل بینی، شمال‌خاوری جاجرم با توجه ویژه به آمونیت‌ها
زهرا کیادلیری 1* و محمودرضا مجیدی فرد 2
تاریخ دریافت: 18/02/1391 تاریخ پذیرش: 10/08/1391
چکیده
ردیف‌های مناسبی از سنگ‌های گروه شمشک به سن تریاس بالایی- ژوراسیک میانی در شمال‌خاوری جاجرم (محدوده ساختاری البرز خاوری) رخنمون دارد. گروه شمشک در منطقه مورد بررسی، در مجموع از ماسه سنگ‌های سیلتی خاکستری و سیلت‌سنگ‌های سبز روشن همراه با ماسه سنگ‌های قهوه‌ای رنگ تشکیل شده است. چینه‌شناسی این گروه با 585 متر ستبرا در برش گل بینی مورد بررسی قرار گرفته و در 3 سازند آلاشت، شیرین دشت و فیل زمین تقسیم و توصیف شده است. گروه شمشک در برش گل بینی، در مرز زیرین خود به‌طور ناپیوسته و فرسایشی بر روی سازند الیکا و به صورت یک افق قرمز رنگ بوکسیتی قرار دارد و در مرز بالایی نیز به‌طور ناپیوسته و فرسایشی توسط آهک مارنی و مارن سازند دلیچای پوشیده می‌شود. از برش مورد بررسی، در مجموع 186 نمونه فسیلی جمع‌آوری شد که 67 نمونه آمونیتی و 119 نمونه از تاکسون‌های جانوری دیگر (بلمنیت، دوکفه‌ای‌ها) بوده است. با بررسی‌های انجام شده بر روی آمونیت‌ها، 6 زیست‌زون آمونیتی Murchison Zone, Opalinum Zone, Aalensis Zone, Pseudoradiosa Zone, Thouarsense Zone و Concavum Zone شناسایی و معرفی شد. بر اساس مجموعه فسیلی شناسایی شده، برای این قسمت از گروه شمشک در منطقه شمال خاوری جاجرم سن توآرسین پسین تا آآلنین پسین را می‌توان در نظر گرفت. زیای آمونیتی ژوراسیک زیرین- میانی شمال‌خاوری جاجرم به‌طور عمده ارتباط نزدیکی را با زیای آمونیتی اروپای شمال‌باختری و مناطق حاشیه‌ای مدیترانه نشان می‌دهند.
کلید‌واژه‌ها: گروه شمشک، سنگ‌چینه‌شناسی، زیست‌چینه‌شناسی، ژوراسیک، آمونیت، البرز خاوری، جاجرم
1 دانشجوی کارشناسی ارشد، دانشکده علوم پایه، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران شمال، تهران، ایران
2 استادیار، پژوهشکده علوم زمین، سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی کشور، تهران، ایران
*نویسنده ﻣﺴﺌﻮل: زهرا کیادلیری؛ E-mail: zkiadaliri@gmail.com