تحلیل ریزساختارها و سازوکارهای دگرشکلی بخش خاوری مجموعه اولترامافیک- مافیک ده‌شیخ، منطقه اسفندقه، جنوب استان کرمان
تحلیل ریزساختارها و سازوکارهای دگرشکلی بخش خاوری مجموعه اولترامافیک- مافیک ده‌شیخ، منطقه اسفندقه، جنوب استان کرمان
صحرا جلالت وکیل‌کندی1، مجید شاه‌پسندزاده2، حمید احمدی‌پور3 و مهدی هنرمند4
تاریخ دریافت: 28/ 05/ 1394 تاریخ پذیرش: 24/ 11/ 1394
چکیده
مجموعه اولترامافیک- مافیک ده‌شیخ در کمربند آمیزه‌های افیولیتی اسفندقه در استان کرمان قرار گرفته است. هارزبورژیت، لرزولیت، دونیت، کرومیتیت، پیروکسنیت و گابروهای لایه‌ای، واحدهای سنگی مجموعه ده‌شیخ را تشکیل می‌دهند. این مجموعه به علت داشتن کانسارهای کرومیت اهمیت فراوانی دارد. مجموعه ده‌شیخ بخشی از سنگ‌کره اقیانوسی نوتتیس را تشکیل می‌دهد که طی بالاآمدگی از گوشته بالایی و جایگزینی در سطوح بالایی پوسته قاره‌ای سنندج- سیرجان، دچار دگرشکلی شده است. تحلیل ریزساختاری، سه سازوکار دگرشکلی نوردپذیر درون بلوری، انتقال توده پراکنده و کاتاکلاستیک را در این مجموعه نشان می‌دهد. ریزساختارهای ماکل دگرشکلی، خاموشی موجی، نوار شکنجی، تیغه‌های جدایشی، بازبلورش دینامیکی، ریزبودیناژها، ریزشکستگی‌های کشش- جدایش، کشیدگی و طویلشدگی بلورها، خطواره کانیایی و رخ نوار برشی، سازوکار دگرشکلی نوردپذیر درون بلوری را تشکیل می‌دهند. سازوکار دگرشکلی انتقال توده پراکنده با تشکیل ریزساختارهای تماس‌های دانه‌ای فرورفته، لبه صاف شده و نفوذی به درون و رگچه‌ها همراه بوده است. سازوکار دگرشکلی پایانی کاتاکلاستیک با ریزساختارهای ریزشکستگی و ریزگسل گزارش می‌شود. افزون بر این، مطالعات میکروسکوپی نسل‌های مختلفی از زایش کانی‌های الیوین، پیروکسن و اسپینل را تحت شرایط گوشته بالایی تا پوسته‌ای نشان می‌دهد.
کلیدواژه‌ها: سازوکار دگرشکلی، ریزساختار، مجموعه اولترامافیک- مافیک، اسفندقه، ده‌شیخ.
1کارشناسی ارشد، گروه علوم زمین، دانشگاه تحصیلات تکمیلی صنعتی و فناوری پیشرفته، کرمان، ایران
2استادیار، گروه علوم زمین، دانشگاه تحصیلات تکمیلی صنعتی و فناوری پیشرفته، کرمان، ایران
3دانشیار، گروه زمین‌شناسی، دانشگاه شهید باهنر، کرمان، ایران
4استادیار، گروه اکولوژی، دانشگاه تحصیلات تکمیلی صنعتی و فناوری پیشرفته، کرمان، ایران
نویسنده مسئول: مجید شاه‌پسندزاده؛ E-mail: m.shahpasandzadeh@kgut.ac.ir