کانی‌شناسی و ژئوشیمی رسوبات بادی پیرامون شهر کرمان

کانی‌شناسی و ژئوشیمی رسوبات بادی پیرامون شهر کرمان

حبیبه عطاپور¹

تاریخ دریافت:  23/ 10/ 1394                                                          تاریخ پذیرش: 19/ 03/ 1395

چکیده

رسوبات بادی کواترنر در بخش جنوبی و دامنه‌های ارتفاعات شمالی و خاوری شهر کرمان گسترش دارند. مهم‌ترین ساختار رسوبات، لایه‌بندی متقاطع و ریپل‌مارک است. قطر رسوبات بادی از 0/06 تا 2 میلی‌متر متغیر است و میان‌لایه‌هایی از رسوبات رودخانه‌ای (آبرفتی) درشت‌دانه (گراول) در میان آنها دیده می‌شود. سنگ‌شناسی و کانی‌شناسی رسوبات بادی نشانگر حضور قطعات سنگی (30 درصد سنگ‌های رسوبی کربناتی، 25 درصد آذرین و 5 درصد دگرگونی) و کانی‌های سیلیکاتی (15 درصد) و غیرسیلیکاتی (25 درصد) است. کانی‌های رسوبات شامل کلسیت (10 درصد)، کوارتز و چرت (12 درصد)، فلدسپار‌های قلیایی و پلاژیوکلاز (5 درصد)، اکسیدهای آهن (5 درصد)، کلینوپیروکسن (2 درصد) و آمفیبول (1 درصد) و ژیپس (5 درصد) است. محاسبه کانی‌های نورماتیو در رسوبات بادی 30 درصد کلسیت، 15/4 درصد کوارتز،12/5 درصد ارتوز، 10 درصد آلبیت، 2/5 درصد آنورتیت، 2 درصد دیوپسید، 1 درصد انستاتیت، 4/6 درصد کانی‌های رسی، 0/37 درصد آپاتیت، 3 درصد ژیپس، 3 درصد هماتیت، 0/45 درصد بروکیت، 10 درصد دولومیت را نشان می‌دهد. تجزیه شیمیایی 22 نمونه از رسوبات بادی با روش XRF و ICP-OES، نشان‌دهنده فراوانی اکسید کلسیم و کمبود سیلیس نسبت به رسوبات بادی مناطق دیگر دنیاست و روند یکسانی نسبت به رسوبات بادی عراق، عربستان، مکزیک و نامیبیا نشان می‌دهد. نمودارهایK₂O/Al₂O₃  در برابر Na₂O/Al₂O₃ و تغییرات نسبتSiO₂/Al₂O₃  در برابر Fe₂O₃/K₂O و Na₂O/K₂O بیانگر منشأ ماسه‌های بادی از سنگ‌های آذرین، رسوبی کربناتی و دگرگونی است.

کلیدواژه‎ها: رسوبات بادی، کانی‌شناسی، ژئوشیمی، شهر کرمان.

¹استادیار، بخش مهندسی معدن، دانشکده فنی و مهندسی، دانشگاه شهید باهنر، کرمان، ایران

نویسنده مسئول: حبیبه عطاپور؛ atapour@uk.ac.ir :E-mail