بررسی زمین‌شیمیایی، سنگ‌شناختی، ژئودینامیک و سن‌یابی پرتوسنجی توده نفوذی آق دره (شمال تکاب) شمال باختر ایران
بررسی زمین‌شیمیایی، سنگ‌شناختی، ژئودینامیک و سن‌یابی پرتوسنجی توده نفوذی آق دره (شمال تکاب) شمال باختر ایران
نوشته :دکترمحمد‌حسین خلقی* و دکترمنصور وثوقی عابدینی**
چکیده
توده نفوذی آق دره، باتولیتی است با وسعت حدود 30 کیلومتر مربع که در شمال باختر ایران (34 کیلومتری شمال شهرستان تکاب) واقع است. این توده در زون زمین‌ساختی ایران مرکزی قرار دارد و سنگهای پالئوزوییک را بریده است. سن پرتوسنجی باتولیت آق دره به روش K-Ar ، 38/48 میلیون سال تعیین شده که با ماگماتیسم ائوسن همزمان است.
توده نفوذی آق دره، از تونالیت، گرانودیوریت، فلدسپار قلیایی، گرانیت ومونزوگرانیت تشکیل شده و کانی تیره آن بیوتیت است. هیچ‌گونه آنکلاوی در آن دیده نمی‌شود.
بررسی ویژگیهای نمونه‌های مورد مطالعه، نشان‌دهنده وجود دوگانگی زایشی بین آنها است. این توده در برخی از نمودارهای زمین‌شیمیایی، ویژگیهای گرانیتوییدهای تیپ I (کلسیمی- قلیایی) و در برخی از نمودارها، ویژگیهای گرانیتوییدهای تیپ A (قلیایی) را نشان می‌دهد. علت این امر، به آغشتگی مواد پوسته با ماگمای تشکیل دهنده اولیه این توده نسبت داده شده و ماگمای اولیه گوشته‌ای از نوع قلیایی فرض شده است.
نمودارهای زمین‌شیمیایی عناصر کمیاب نشان می‌دهد که موقعیت زمین‌ساختی توده نفوذی آق دره، با گرانیتوییدهای پس از کوهزایی (POG) قابل مقایسه است.
کلید واژه‌ها : آق دره، ایران،گرانیت تیپ A آغشته شده، ائوسن، بیوتیت، کلسیمی - قلیایی، قلیایی، متاآلومین - پرآلومین، سن پرتوسنجی.
*سازمان زمین شناسی کشور و اکتشافات معدنی کشور
**دانشکده علوم زمین ، دانشگاه شهید بهشتی