بررسی اشکال انحلالی سطحی و میزان توسعه آب زیرزمینی در ساختگاه قطعه ۴ تونل قمرود
بررسی اشکال انحلالی سطحی و میزان توسعه آب زیرزمینی در ساختگاه قطعه 4 تونل قمرود
وحید جودکی1، فرشاد کوهیان افضل2، علی عالیانوری3، رسول اجل لوئیان4 و عبداله سهرابی بیدار5
تاریخ دریافت: 14/ 02/ 1394 تاریخ پذیرش: 13/ 04/ 1395
چکیده
قطعه 4 تونل قمرود در پهنه سنندج- سیرجان قرار گرفته است. در این محدوده به دلیل وجود گسل‌های فراوان، نواحی خرد شده و همچنین گسترش قابل توجه حوزه آبریز جریان‌‌های فرعی و اصلی در سطح زمین، تونل با خطر هجوم آب زیرزمینی روبهرو بوده است. از سوی دیگر به دلیل برخی محدودیتها مانند روباره زیاد تونل (در برخی نقاط تا حدود 600 متر) و نبود امکان حفاری گمانههای اکتشافی تا تراز تونل، پیشبینی و برآورد جریان آب زیرزمینی در مسیر حفاری تونل به سختی امکان‌پذیر بوده است. با وجود گسل‌های بسیار در مسیر قطعه 4 تونل قمرود، برخورد دستگاه حفار تمام مقطع تلسکوپی (TBM Double Shield) با جریان‌‌های پرفشار، می توانست ضمن هجوم مقادیر بالایی از آب به درون تونل، سبب تشدید ریزش توده سنگها در پهنههای خرد شده و به دنبال آن توقف و انحراف دستگاه از مسیر صحیح حفاری شود. در این مقاله تلاش شده است تا با توجه به کمبود اطلاعات حاصل از گمانه ها و مطالعات زیرسطحی، میزان توسعه‌یافتگی جریان آب زیرزمینی در مسیر تونل بر پایه شواهد ژئومورفولوژی و عوارض سطحی منطقه، مورد بررسی قرار گیرد. مدلسازیهای تحلیلی و پیمایشهای صحرایی در منطقه نشان‌دهنده تطابق نسبی ژئومورفولوژی منطقه با حجم جریان آب در مسیر حفاری تونل است. بر این اساس با توجه به اندازهگیریهای انجام شده در زمینه آب ورودی به تونل، حدود 80 لیتر بر ثانیه آب به این بخش از تونل وارد شده است که با بررسیهای ژئومورفولوژیکی انجام شده، همخوانی دارد و نتایج نشان‌دهنده آن است که بررسی مورفولوژی و عوارض سطحی زمین، توانسته است در راستای شناخت دقیق‌تر شرایط هیدروژئولوژی منطقه، اطلاعات مفیدی ارائه دهد.
کلیدواژه‌ها: تونل قمرود، TBM، ژئومورفولوژی، جریان آب زیرزمینی، مدل‌سازی تحلیلی.
1کارشناسی ارشد، گروه سازههای زیرزمینی، شرکت مهندسین مشاور ساحل امید ایرانیان، تهران، ایران
2دکترا، مؤسسه تحقیقات آب، تهران، ایران
3استادیار، گروه مهندسی معدن، دانشگاه کاشان، کاشان، ایران
4استاد، گروه زمین شناسی مهندسی، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران
5استادیار، گروه زمین شناسی مهندسی، دانشگاه تهران، تهران، ایران
نویسنده مسئول: وحید جودکی؛ E-mail: Joudaki_vahid@yahoo.com