مقایسه روند تغییرات کمی و کیفی آب دریاچه ارومیه با تأکید بر اطلاعات کرانه جنوب شرقی آن
مقایسه روند تغییرات کمی و کیفی آب دریاچه ارومیه با تأکید بر اطلاعات کرانه جنوب شرقی آن
امیر شمشکی1 و غلامحسین کرمی2
تاریخ دریافت: 12/ 02/ 1395 تاریخ پذیرش: 18/ 07/ 1395
چکیده
تراز آب دریاچه ارومیه از حدود بیست سال پیش، با افت شدیدی رو به رو شده است. به همراه تغییرات کمی، کیفیت آب دریاچه نیز تغییرات زیادی یافته است. در این نوشتار تلاش شده است تا با شناخت رابطه میان کیفیت و کمیت آب، شناخت بیشتری از روند تغییرات کمی دریاچه در گذشته زمین شناسی آن به دست آید تا بر این اساس، عوامل مؤثر و نقش آنها در خشک شدن دریاچه با دقت بیشتری شناسایی شود. پیرو این شناخت می‌توان برنامه‌ریزی و مدیریت مناسب تری در راستای احیا این دریاچه ارائه و یا با اطمینان بیشتری طرح‌های پیشنهادی را ارزیابی کرد. بر پایه نتایج این پژوهش، در تراز بیش از 1286 متر، آب دریاچه از حالت شور خارج می‌شود و در رده آب‌های لب شور تا شیرین قرار می‌گیرد. بنابراین، در پلیوستوسن پایانی که تراز آب دریاچه از 1297 متر بیشتر بوده است، به نظر می‌رسد که آب دریاچه شیرین بوده باشد. در تراز پایین‌تر از 1273 متر، دریاچه به پلایا تبدیل می‌شود. در حال حاضر که تراز آب دریاچه ارومیه حدود 1270 متر است، محیطی پلایایی بر آن حاکم است. در این محیط، افزایش بارندگی‌ها و جریان‌های ورودی با افزایش سریع حجم مخزن و در برابر آن، کاهش یا قطع بارندگی‌ها و جریان‌های ورودی و افزایش دما و تبخیر، با کاهش سریع حجم مخزن همراه خواهد بود. این بررسی نشان می‌دهد که برای احیای دریاچه ارومیه لازم است که بیش از 9.5 میلیارد متر مکعب آب به آن وارد شود.
کلیدواژه‌ها: دریاچه ارومیه، تغییرات کمیت آب، تغییرات کیفیت آب، پلایا.
1دانشجوی دکترا، دانشکده علوم زمین، دانشگاه صنعتی شاهرود، شاهرود، ایران
2دانشیار، دانشکده علوم زمین، دانشگاه صنعتی شاهرود، شاهرود، ایران
نویسنده مسئول: امیر شمشکی؛ E-mail: shemshaki@shahroodut.ac.ir