کانیشناسی و سنگ‌شناسی باتولیت گرانیتوییدی چهارگنبد، جنوب باختر کرمان
کانیشناسی و سنگ‌شناسی باتولیت گرانیتوییدی چهارگنبد، جنوب باختر کرمان
عبدالحمیدانصاری1، سید جمال شیخ ذکریایی2، سارا درگاهی3 و محسن آروین4
تاریخ دریافت: 29/ 04/ 1395 تاریخ پذیرش: 18/ 07/ 1395
چکیده
باتولیت چهارگنبد در سیرجان و در بخش جنوب خاوری پهنه ماگمایی ارومیه- دختر جای گرفته است. این توده نفوذی با ترکیب اسیدی تا کمی حد واسط به درون واحدهای آتشفشانی ائوسن تزریق شده است. گر چه بیشتر حجم ترکیبات سنگی، گرانودیوریت و مونزوگرانیت است؛ اما ترکیبات سنگی دیگر شامل کوارتزدیوریت، تونالیت و سینوگرانیت نیز دیده می‌شود. مرز تبدیل سنگ ها به یکدیگر تدریجی است. بافت موجود در سنگ های توده نفوذی چهارگنبد بیشتر بهصورت گرانولار است و در برخی موارد به پورفیرویید تبدیل می شود. انکلاوهای موجود در توده چهارگنبد شامل انکلاوهای بیگانه، انکلاوهای مافیک (با ترکیب دیوریت و کوارتزدیوریت) و انکلاوهای پیشرس (با ترکیب تونالیت، گرانوریوریت و مونزوگرانیت) است. دایک ها با ترکیب‌های مختلف، توده نفوذی را قطع کرده اند. ترکیب این دایک ها شامل رگه های اسیدی مربوط به مرحله پگماتیتی، دایکهای با بافت دانه‌ریز (آندزیت، آندزیت بازالتی) و دایک های مافیک میکروگرانولار (شبیه به انکلاوهای مافیک) است. شواهد ژئوشیمیایی نشان می دهد که نمونه های منطقه، ویژگی های گرانیتوییدهای نوع I را نشان می دهند. همچنین گرانیت های توده گرانیتوییدی منطقه ماهیت منیزیمی دارند و ویژگی گرانیت های کردیلرایی را نشان می دهد. بر پایه نمودارهای تعیین محیط تکتونوماگمایی، همه نمونه های مورد مطالعه از منطقه چهارگنبد، در محدوده جزایر کمانی ناشی از فرورانش قرار می گیرند و ویژگی محیط های حاشیه فعال قارهای را نشان می‌دهند.
کلیدواژهها: سنگ شناسی، چهارگنبد، تکتونوماگمایی، انکلاو، دایک، گرانودیوریت، مونزوگرانیت.
1دانشجوی دکترا، گروه زمین‌شناسی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
2استادیار، گروه زمین‌شناسی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
3استادیار، گروه زمین‌شناسی، دانشگاه شهید باهنر کرمان، کرمان، ایران
4استاد، گروه زمین‌شناسی، دانشگاه شهید باهنر کرمان، کرمان، ایران
نویسنده مسئول: دکتر سیدجمال شیخ ذکریایی؛ E-mail:j.sheikhzakria@gmail.com