ژئوشیمی ماسه‌سنگ های سازند رازک، جنوب خاور حوضه رسوبی زاگرس: کاربرد در تعیین جایگاه زمین ساختی، سنگ مادر و هوازدگی دیرینه
ژئوشیمی ماسه‌سنگ های سازند رازک، جنوب خاور حوضه رسوبی زاگرس: کاربرد در تعیین جایگاه زمین ساختی، سنگ مادر و هوازدگی دیرینه
سید علی معلمی1، محمدعلی صالحی2 و افشین زهدی3
تاریخ دریافت: 25/ 12/ 1394 تاریخ پذیرش: 07/ 07/ 1395
چکیده
در این پژوهش ماسه‌سنگ های سازند رازک در رخنمون های فینو و هندون و میدان سرخون در شمال منطقه بندرعباس، از دیدسنگ نگاری و ژئوشیمیایی به منظور مطالعه خاستگاه در تعیین جایگاه زمینساختی، بررسی سنگ مادر و هوازدگی دیرینه مطالعه و همچنین با ماسه سنگهای اهواز از سازند آسماری مقایسه شده‌اند. نهشته های سازند رازک بیشتر شامل مارن، ماسه‌سنگ، کنگلومرا و سنگ‌آهک ماسه ای است. نتایج حاصل از بررسی ژئوشیمیایی عناصر اصلی و فرعی نشان از رسوب گذاری این سازند در حاشیه فعال قاره ای دارد. تحلیل خاستگاه سنگ های سیلیسی آواری سازند رازک نشان‌دهنده سنگ های مادر از جنس آذرین مافیک و حدواسط، سنگ های دگرگونی درجه پایین تا بالا و سنگ های رسوبی برای این سازند است. بررسی اندیس هوازدگی شیمیایی نیز نشان داد که رسوبات در ناحیه منشأ دچار هوازدگی متوسط شده اند که بیانگر آب‌وهوای خشک در ناحیه منشأ است. به نظر می رسد رسوبات سازند رازک حاصل فرسایش مخلوطی از سنگ های آذرین- افیولیتی پوسته اقیانوسی نوتتیس، سنگ های دگرگونی و دیگر توالی های رسوبی نهشته شده در حوضه رسوبی زاگرس در طی تکامل حوضه پیش‌بومی بوده است. تغییر ستبرای گوه ای سازند رازک از مناطق بالادست حوضه رسوبی زاگرس به سوی نواحی پایین دست و در پایان محو شدن آن در بخش فارس ساحلی و حضور کنگلومرای پلی‌میکتیک، ماسه‌سنگ های دانه‌درشت و غنی از خرده‌سنگ از دیگر شواهد منشأ گرفتن سازند رازک از پهنه رورانده زاگرس هستند.
کلیدواژهها: ژئوشیمی، خاستگاه، جایگاه زمین ساختی، سازند رازک، جنوب خاور زاگرس.
1استادیار، پژوهشکده ازدیاد برداشت از مخازن نفت و گاز، تهران، ایران
2استادیار، گروه زمین شناسی، دانشکده علوم، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران
3استادیار، گروه زمین شناسی، دانشکده علوم، دانشگاه زنجان، زنجان، ایران
نویسنده مسئول: محمدعلی صالحی؛E-mail: ma.salehi@sci.ui.ac.ir