چینه‌شناسی، دیرینه شناسی و محیط رسوبی ردیف‌های کرتاسه بالایی برش بهار، جنوب اصفهان (ایران مرکزی) و مقایسه آن با برش تاقدیس پشت جنگل (جنوب خاور لرستان)
چینه‌شناسی، دیرینه شناسی و محیطرسوبی ردیف‌های کرتاسه بالایی برش بهار، جنوب اصفهان (ایران مرکزی) و مقایسه آن با برش تاقدیس پشت جنگل (جنوب خاور لرستان)
رضا هفت‌لنگ1، مسیح افقه2، سیدعلی آقانباتی3 و مهناز پروانه‌نژاد شیرازی4
تاریخ دریافت: 25/ 05/ 1395 تاریخ پذیرش: 22/ 08/ 1395
چکیده
ردیف‌های سنگی و زیستی کرتاسه در برش بهار، در جنوب اصفهان، به ستبرای واقعی 147 متر، شامل شیل‌های مدادی دارای آمونیت‌های بودانتی‌سراس آلبین به رنگ سبز زیتونی متمایل به خاکستری هستند که به‌صورت میان‌لایه، شیل‌های آهکی دارند و با یک ناپیوستگی فرسایشی توسط سنگ‌آهک ماسه‌ای گلوکونیت‌دار به سن تورونین پیشین پوشیده شده‌اند که بر پایه تقسیم‌بندی دانهام، از دید دانه‌بندی وکستون و به ندرت گرینستون هستند. این واحد بر پایه زیست‌زون، با زیست‌زون شماره 27 معرفی شده توسط Wynd (1965) همخوانی دارد و معادل سازند سروک در زاگرس است. سنگ‌آهک مارنی و سنگ‌آهک دارای دوکفه‌ای اینوسراموس با میان‌لایه‌هایی از مارن به دیرینگی اواخر تورونین میانی- تورونین پسین- کنیاسین تا ابتدای سانتونین، ترادف‌های جوان‌تر این برش هستند که می‌توانند معادل سازند سورگاه باشند. این واحد بر پایه زیست‌زون، با زیست‌زون شماره 28 معرفی شده توسط Wynd (1965) همخوانی دارد؛ همچنین بر پایه تقسیم‌بندی دانهام، از دید دانه‌بندی پکستون و در بخش‌هایی باندستون است. همبری زیرین این واحد به‌صورت همشیب و پیوسته با سنگ‌آهک ماسه‌ای گلوکونیت‌دار و همبری بالایی آن به‌صورت پیوسته و همشیب با مارن و میان‌لایه‌هایی از سنگ‌آهک‌های سانتونین- کامپانین است. پس از مقایسه برش بهار با برش جنوب خاور لرستان (تاقدیس پشت جنگل) مطالعه شده توسط آزادبخت (1394) این نتایج حاصل شد: از دید سنگ/زیست‌چینه‌نگاری، سنگ‌آهک‌های ستبر تا نازکلایه به رنگ خاکستری روشن تا تیره با میان‌لایه‌هایی از مارن، برش تاقدیس پشت جنگل با سنگ‌آهک اینوسراموس‌دار و سنگ‌آهک مارنی با میان‌لایه‌هایی از مارن برش بهار، همخوانی دارد که از دید سنی به دیرینگی تورونین پیشین تا ابتدای کامپانین هستند. به دلیل همخوانی زیاد سنگ‌‌چینه‌نگاری و زیست‌چینه‌نگاری برش بهار در جنوب اصفهان (ایران مرکزی) و برش تاقدیس پشت جنگل در جنوب خاور لرستان، چنین دریافت می‌شود که شاخه‌ای از دریای لرستان در زمان‌های تورونین- کنیاسین پیشروی کرده و بخش‌هایی از جنوب اصفهان را پوشش می‌داده است.
کلیدواژه‌ها: چینه‌شناسی، دیرینه شناسی، روزنبران، ایران مرکزی، محیطرسوبی، کرتاسه بالایی، همخوانی، جنوب خاور لرستان.
1دانشجوی دکترا، دانشکده علوم پایه، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد شیراز، شیراز، ایران
2دانشیار، گروه زمین‌شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد شیراز، شیراز، ایران
3دانشیار، گروه زمین‌شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران شمال، تهران، ایران
4دانشیار، گروه زمین‌شناسی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران
نویسنده مسئول: مسیح افقه؛ E-mail:massihafg2002@gmail.com