تحلیل محیط رسوب گذاری و پس از رسوب گذاری سازند فهلیان در تاقدیس‌های لار و خامی(پهنه ایذه)
تحلیل محیط رسوب گذاری و پس از رسوب گذاری سازند فهلیان در تاقدیس‌های لار و خامی(پهنه ایذه)
لیلا آزاد شهرکی1، حسین رحیمپور بناب2، محسن رنجبران3 و عبدالحسین کنگازیان4
تاریخ دریافت: 04/ 02/ 1395 تاریخ پذیرش: 31/ 05/ 1395
چکیده
سازند کربناته فهلیان با سن کرتاسه زیرین (نئوکومین)یکی از سنگ مخزن‌های مهم گروه خامی در حوضه نفتی زاگرس است. در این پژوهش، توالی رسوبی این سازند در تاقدیس‌های لار(با ستبرای620 متر) و خامی(با ستبرای 517 متر) در پهنه ایذه به منظور شناسایی ریزرخساره‌ها، محیط رسوبی و فرایندهای دیاژنزی مورد مطالعه قرار گرفته است. مطالعات سنگ نگاری به شناسایی 16 ریزرخساره مربوط به5 کمربند رخساره‌ای پهنه کشندی، کولاب، پشته کربناته، رمپ میانی و بیرونی انجامید. ریزرخساره‌های گرینستونی در برش لار در مقایسه با برش خامی فراوان‌تر بوده‌اند. نبود رسوبات توربیدایتی و رخساره‌های ریفی و وجود تغییرات تدریجی در رخساره‌ها نشان می‌دهد که سازند فهلیان در محیط رمپ کربناته همشیب نهشته شده است که ویژگی‌های رخساره‌ای مانند گلغالب بودن و گسترش کم رخساره‌های پرانرژی(همچون رخساره‌های پشته کربناته) نشان از پشت به باد بودن این رمپ دارد. بر پایه مطالعات سنگ نگاری، مهم‌ترین فرایندهای دیاژنزی که کربنات‌های این سازند را تحت تأثیر قرار داده‌اند، میکریتی‌شدن، سیمانی‌شدن، انحلال، نوشکلی، فشردگی، شکستگی و دولومیتی‌شدن هستند. به دلیل نهشت در پهنه نوری کمژرفا و نرخ بالای رسوبگذاری کربنات، ستبرای سازند فهلیان در هر دو برش قابل توجه است؛ولی نقشه هم‌ستبرای رسم‌شده (برای پهنه ایذه و پهنه‌های هم‌جوار)، بیشترین ستبرای سازند فهلیان را در برش لار نشان می‌دهد. از این رو، کانون رسوبگذاری فهلیان در ناحیه لار در نظر گرفته می‌شود. تغییرات در ستبرای توالی رسوبی فهلیان در برش‌های لار و خامی، به گمان قوی ناشی از فعالیت هم‌زمان با رسوبگذاری گسل‌های پی‌سنگی شمالی- جنوبی(همچون گسل کازرون) بوده است. تفاوت در میزان فشردگی تدفینی نهشته‌ها(ناشی از تفاوت‌های رخساره‌ای و دیاژنزی) نیز موجب تغییرات ثانویه(تدفینی) ستبرای سازند فهلیان شده است.
کلیدواژه‌ها: سازند فهلیان، ریزرخساره، محیط رسوبی، دیاژنز، رمپ کربناته، گسل‌های پی‌سنگی، پهنه ایذه.
1دانشجوی دکترا، گروه زمین شناسی، دانشگاه آزاداسلامی، واحدعلوم و تحقیقات، تهران، ایران
2استاد، دانشکده زمین شناسی، پردیس علوم، دانشگاه تهران، تهران، ایران
3استادیار،دانشکده زمین شناسی، پردیس علوم، دانشگاه تهران، تهران، ایران
4استادیار، گروه زمین شناسی، دانشگاه آزاداسلامی، واحد خوراسگان، اصفهان، ایران
نویسنده مسئول:حسین رحیم پور بناب؛E-mail:rahimpor@ut.ac.ir