بازسازی محیط زمین‌شناسی سنگ مادر مجموعه های دگرگونی گل گهر، روتشون و خبر (جنوب باختر بافت، استان کرمان)
بازسازی محیط زمین‌شناسی سنگ مادر مجموعه های دگرگونی گل گهر، روتشون و خبر (جنوب باختر بافت، استان کرمان)
حسین فاتحی1٭ و حمید احمدی‌پور2
تاریخ دریافت: 15/ 09/ 1394 تاریخ پذیرش: 05/ 11/ 1395
چکیده
مجموعه های دگرگونی گل گهر، روتشون و خبر (در جنوب باختری بافت، استان کرمان)، جزیی از پهنه دگرگونی سنندج- سیرجان و شامل تناوبی از سنگ‌های رسوبی دگرگون شده، متابازیت‌ها و آهک‌های ناخالص دگرگون شده هستند. مطالعات مختلف نشان می دهد که در این سنگها، اولین رخداد دگرگونی، با نخستین فاز دگرشکلی و جهت‌یابی کانی های مسکوویت، بیوتیت، گارنت، کوارتز و فلدسپات همراه بوده و یک برگوارگی، موازی با لایهبندی اولیه (S0) ایجاد کرده است. رخداد دوم دگرگونی که با فاز دوم دگرشکلی همراه بوده، سبب ایجاد ریزچین‌ها و جهت‌یابی ترجیحی مسکوویت، بیوتیت، گارنت و آمفیبول و تشکیل برگوارگی S2 شده است. اما رخداد دگرگونی سوم، به‌صورت پسرونده بوده است که رخدادهای دگرشکلی و دگرگونی رخ داده منطبق بر فاز کوهزایی سیمرین پیشین هستند. ویژگی‌های ژئوشیمیایی سنگ‌های رسوبی دگرگون شده منطقه، بیانگر منشأ شیلی برای این سنگ‌هاست. تطابق و تغییرات سنگ‌شناسی واحدها در ستون‌های چینه‌شناسی، از شمال باختر به سوی جنوب خاور منطقه، نشان می‌دهد که در کمپلکس گلگهر (بخش باختری منطقه)، سنگ های رسوبی تخریبی دگرگون شده، فراوانی قابل توجهی دارند. این بدان معنی است که سنگ‌های اولیه، در یک محیط کم ژرفا و آشفته تشکیل شده و همزمان با رسوب‌گذاری واحدهای تخریبی، ماگماهای بازیک نیز وارد حوضه رسوبی می‌شده اند. با گذشت زمان، به سوی خاور و در زمان تشکیل سنگ‌های مادر کمپلکس روتشون، حوضه رسوبی کمی ژرف‌تر شده و گهگاه لایه‌های آهکی در میان سنگ‌های تخریبی و گدازه‌ها نهشته می‌شده است. سپس، حوضه رسوبی ژرف‌تر و آرام‌تر شده یعنی در زمان رسوب‌گذاری سنگ‌های مادر مجموعه خبر، مقدار زیادی آهک در حوضه ته‌نشین و فعالیت‌های ماگمایی به کلی متوقف شده است. روابط چینه‌شناسی مجموعه‌های یاد شده نشان می‌دهد که در زمان تشکیل سنگ‌های اولیه آنها نیز، ابتدا سنگ‌های مجموعه گل‌گوهر نهشته شده و در ژرفای بیشتری قرار گرفتهاند. به همین دلیل بالاترین درجه دگرگونی در بخش باختری منطقه (کمپلکس گلگهر و روتشون) و کمترین درجه دگرگونی در بخش خاوری منطقه (کمپلکس خبر) دیده میشود.
کلیدواژه‌ها: پهنه سنندج- سیرجان، بافت، کمپلکس گلگهر، کمپلکس روتشون، کمپلکس خبر، فازهای دگرشکلی، سنگ‌های رسوبی دگرگون شده، متابازیت‌ها، آهک‌های ناخالص دگرگون شده.
1دانشجوی دکترا، گروه زمین‌شناسی، دانشگاه شهید باهنر کرمان، کرمان، ایران
2دانشیار، گروه زمین‌شناسی، دانشگاه شهید باهنر کرمان، کرمان، ایران
نویسنده مسئول: حسین فاتحی؛ E-mail: hoseinfatehi61@gmail.com