سنگ نگاری، ژئوشیمی و ژئوکرونولوژی مجموعه نفوذی ندوشن، باختر یزد

سنگ­ نگاری، ژئوشیمی و ژئوکرونولوژی مجموعه نفوذی ندوشن، باختر یزد

بدیعه شهسواری علویجه¹، نعمت‎اله رشیدنژاد عمران²و جلیل قلمقاش³

تاریخ دریافت:  22/ 08/ 1395                                    تاریخ پذیرش: 14/ 12/ 1395

چکیده

مجموعه نفوذی ندوشن بخشی ازفعالیت نفوذی ترشیری است که دربخش مرکزی پهنه ماگمایی ارومیه- دخترقرارگرفته است. این مجموعه مرکب از چهارتوده اصلی با ترکیب دیوریتی، گرانیت- گرانودیوریتی، دیوریت پورفیری و گرانودیوریتی است. درهمه بخش‌ها یتوده‌های دیوریت پورفیری و گرانودیوریتی وبخش‌هایی ازتوده‌های گرانیت- گرانودیوریتی حضورانکلاو های میکروگرانولارمافیک با ترکیب دیوریت، مونزودیوریت و کمترگابرو- دیوریت به شکل آشکاری خودنمایی می کند. از دیدویژگی‌های ژئوشیمیایی، این مجموعه نفوذی متاآلومین تا کمی پرآلومین، نوعI و متعلق به سری کالک آلکالن با پتاسیم متوسط تا بالاست. بررسی های ژئوشیمیایی نشان‌دهنده نقش کلیدی آلایش و آمیختگی، درتحول و تکوین ماگماهای توده های یادشده وتشکیل انکلاوهای میکروگرانولارمافیک است. بااستفاده از سن‌سنجیU-Pbزیرکن، سن‌های تقریبی 30 میلیون سال برای توده های دیوریتی و گرانیت- گرانودیوریتی و 24 میلیون سال برای توده های دیوریت پورفیری و 25 میلیون سال برای توده های گرانودیوریتی به ‌دست آمده است. افزون برآن، برای گستره ای کوچک از واحدگرانیت- گرانودیوریتی که درگوشه شمال خاوری منطقه، در شمال گسل ده شیر و درحاشیه باختری پهنه ایران مرکزی جای گرفته است؛ سن تقریبی 40 میلیون سال به‌دست آمد. شواهدژئوشیمیایی نشان می‌دهد که ‌‌ماگمای توده ه ای موردمطالعه، حاصل ذوب بخشی پوسته قاره ای تحت تأثیرمذاب‌های گوشته‌ای، درمحیط حاشیه فعال قاره‌ای است و به نظر می رسد که ذوب سنگ هایی با ترکیب متابازالتی و متاگری وکی در پوسته زیرین در تعادل با پسمانده ای شامل کلینوپیروکسن، پلاژیوکلاز و به مقدارکمترآمفیبول، با ویژگی های ژئوشیمیایی توده های نفوذی مورد مطالعه بیشترین هماهنگی ر اداشته باشد.

کلیدواژه ­ها:ذوب بخشی، حاشیه فعال قاره‌ای، کمان ماگمایی ارومیه-دختر، مجموعه نفوذی ندوشن، باختر یزد.

¹دانشجوی دکترا، گروه زمین­ شناسی، دانشکده علوم پایه، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران

²دانشیار، گروه زمین­ شناسی، دانشکده علوم پایه، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران

³استادیار، پژوهشکده علوم زمین، سازمان زمین ­شناسی و اکتشافات معدنی کشور، تهران، ایران

نویسنده مسئول:نعمت‌اله رشیدنژاد عمران؛  E-mail:Rashid@modares.ac.ir