رخساره‌های میکروسکوپی و محیط رسوبی نهشته‌های کربناتی سازند نسن در بخش شمالی البرز مرکزی
رخساره‌های میکروسکوپی و محیط رسوبی نهشته‌های کربناتی سازند نسن در بخش شمالی البرز مرکزی
نوشته: دکتر جعفر قمی اویلی*
چکیده
برای بررسی نهشته‌های سازند نسن در حوضه البرز، دو مقطع چینه شناسی در ناحیه البرز مرکزی (نوشهر و آمل) مورد مطالعه قرار گرفته است. برای مطالعه سازند نسن230 مقطع نازک از برش منجیر و150 مقطع نازک از برش آمل تهیه و بر این اساس محیطها و توالیهای رسوبی آن تعیین شده است. مطالعـات سنگ‌نگاری ما را به تشخیص رخساره‌های میکروسکوپی و گروههای آن هدایـت کرده است. بررسی سنگهای آهکی نازک لایه، مارن، سنگ آهک شیلی و شیلهای سازند نسن منجر به شناسایی دو گـروه رخساره‌های آواری و رخساره‌های کربناتی شده است. رخساره‌های آواری مربوط به محیط دریایی، در حد رخساره حوضه‌ای Basinal Facies)) و در برخی مـوارد دارای خرده‌های اسکلتی دریای باز است که مطالعه آن خارج از حوصله این بحث می‌باشد. بررسی سنگهـای آهکی سازند نسن به شناسایی هفت رخساره از سـه گروه محیط دریای باز، محیط سدی و محـیط لاگونی تا پهنه کشـندی منجر شـده است. رخساره‌های کربناتی سازند نسن در محـیط دریایی و بر روی رمپهای کربـناتی نهشـته شده‌اند و رخساره آواری در نواحی دور از رمپ(Distal Ramp) ته نشـین شده است. توالی کربنـات در سازند نسـن از 3 چرخه بزرگ کم ژرفا شونده به سمت بالا تشـکیل یافته‌اند. هر یک از این چرخه‌های بزرگ از چـندین چرخه کوچک پسرونده در مقیاس متری(Parasequence) تشکیل شده‌اند. چرخه‌های پسرونده در مقیاس میلـیون سال با فازهای کشـشی، فرو نشینی ناحیه‌ای، تغیـیرات سطح دریا عمدتاً نوسانـات سطح آب ناشـی از فعالیتهای زمین ساختی بستگی داشته و در اثر بالا آمدن آهسته و افت سریع سطح دریا ایجاد می شوند، در حالـی که چرخه‌های کوچک مقیاس(پاراسکانسها) احتمالاً از فرونشینی دوره‌ای ناشی از تغییرات سطح آب دریا در اثر تغییرات بزرگ آب و هوایی و یا سیستمهای آب و هوای میلانکویچ منشأ گرفته‌اند و با سقـوط آهسته و بالا آمدن سریع سطح نسبـی دریا همراه می‌باشندSengor,1991)).
کلید واژه‌ها: رخساره میکروسکوپی،رخساره حوضه‌ای، سازند نسن، البرز
*دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات