افزایش نرخ فرونشست زمین در گستره جنوب غربی تهران

۲۷ شهریور ۱۳۹۵ | ۱۷:۳۳ کد : ۲۲۵۵۶ اخبار روابط عمومى

تعداد بازدید:۳۱۰

هشداری دیگر از سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات‌معدنی کشور مبنی بر افزایش نرخ فرونشست زمین در گستره جنوب غربی تهران...

به گزارش روابط‌عمومی سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات‌معدنی کشور، تحلیل نرخ فرونشست زمین در گستره جنوب غربی تهران به همت گروه زمین‌شناسی مهندسی و ژئوتکنیک در دفتر بررسی مخاطرات زمین‌شناسی، زیست محیطی و مهندسی این سازمان انجام شد.

رییس گروه زمین‌شناسی مهندسی و ژئوتکنیک سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات‌معدنی کشور، با بیان این‌که ناحیه جنوب غربی تهران درگیر رخداد فرونشست زمین است که با هر سه روش ترازیابی دقیق، سامانه تعیین موقعیت جهانی و تکنیک تداخل‌سنجی راداری مورد بررسی قرار گرفته، افزود: تکنیک تداخل‌سنجی راداری به جهت برداشت دقیق جا‌به‌جایی‌های زمین با پوشش وسیع و قدرت تفکیک مکانی بالا، روش مناسبی برای بررسی حرکات سطح زمین است.

دکتر مسعود محمودپور، از بررسی‌های تداخل‌سنجی راداری گستره جنوب غربی تهران برای نخستین بار در سال 1384 توسط سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی کشور خبر داد و گفت: در راستای اندازه‌گیریهای انجام شده توسط سازمان نقشه‌برداری کشور و اعلام وقوع پدیده فرونشست درمنطقه وسیعی از جنوب غربی تهران با مساحت حدود 416 کیلومتر مربع، مطالعات بر روی این مسأله توسط سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات‌معدنی کشور با همکاری دانشگاه‌های آکسفورد و کمبریج در سال 2004 میلادی آغاز شد. بیشینه نرخ بدست آمده در این تحلیل برابر با 17 سانتی‌متر بر سال بوده است.

به گفته وی، باید توجه داشت که پیش‌بینی و برآورد نرخ فرونشست سالیانه در اثر برداشت آب‌های زیرزمینی بر پایه قرائن و برون‌یابی داده‌های بدست آمده در فصل‌های بهار و تابستان به مراتب بیشتر از مقادیری خواهد بود که برای فصل‌های پاییز و زمستان تعیین می‌شود؛ بنابراین برای تعیین دقیق این مقدار، در نظر گرفتن بازه‌ای حدود یک تا دو ساله منطقی و علمی به‌نظر می‌رسد.

این کارشناس با بیان این‌که بر اساس شواهد منطقه فرونشست تهران در سال‌های 88 و 89 در مقایسه با سال 84 توسعه بسیار زیادی را در همه جهات نشان می‌دهد، خاطرنشان کرد: این گسترش در بخشهای غربی و شرقی بیشتر است و محیط منطقه فرونشستی به 149 کیلومتر و مساحت آن به حدود 530 کیلومتر مربع افزون شده است.

رییس گروه زمین‌شناسی مهندسی و ژئوتکنیک ضمن اشاره به نتایج بدست آمده از مدل‌سازی‌ فرونشست زمین در گستره جنوب غربی تهران و پیش‌بینی نرخ آن برای سال97، یادآور شد: با فرض ثابت بودن نرخ پمپاژ آب زیرزمینی در آینده، بیشینه نرخ فرونشست زمین در دشت مذکور به بیش از 33 سانتی‌متر بر سال و حدود دو برابر آن در سال 84 خواهد رسید.

محمودپور تأکید کرد: بر اساس شواهد صحرایی، سیل‌گیر شدن زمین‌ها و خسارت‌های سازه‌ای وارده بر ساختمان‌ها، جاده‌ها، بزرگراه‌ها، راه‌آهن، سازه‌های کنترل‌کننده سیلاب، شبکه‌های انتقال فاضلاب شهری، شبکه‌های توزیع برق، گاز و دکل‌های برق و شکل‌گیری ترک‌ها و شکاف‌های زمین از مهم‌ترین اثرات ناشی از فرونشست است.

وی از مشاهده و ثبت عوارض ناشی از فرونشست در گستره جنوب غربی تهران خبر داد و گفت: این عوارض به صورت بالازدگی چاه‌های پیزومتری و لوله جدار چاه‌ها، ترک‌خوردگی دیوارهای ساختمان‌ها و کج‌شدگی تیرهای برق در این گستره و همچنین ایجاد و توسعه ترک‌ها و شکاف‌های زمین و فروچاله‌ها مشاهده می‌شوند.

این کارشناس ضمن هشدار نسبت به روند افزایشی نرخ فرونشست زمین در گستره جنوب غربی تهران، تصریح کرد: این نکته در بررسی‌های تداخل‌سنجی راداری مشهود است و با در نظر گرفتن برداشت بی‌رویه و زیاد از منابع آب‌های زیرزمینی و وجود لایه‌های رسی ریزدانه در بین لایه‌های ماسه‌ای و شنی آبخوان دشت تهران این امر کاملا طبیعی است.

رییس گروه زمین‌شناسی مهندسی و ژئوتکنیک سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات‌معدنی کشور، تراکم جمعیتی بالای شهر تهران و اطراف آن، قرار‌گیری سازه‌ها و تأسیسات مهم در آن، وجود شریان‌های حیاتی مهم مانند راه‌آهن و فرودگاه و تراکم دکل‌های برق فشارقوی در پهنه فرونشستی شکل گرفته را بسیار مهم ارزیابی کرد و گفت: بر همین اساس پیشنهاد می‌شود تا در سریع‌ترین زمان ممکن ضمن برداشت و به‌روز کردن وضعیت جا‌به‌جایی‌های سطح زمین به روش تداخل‌سنجی راداری از منطقه، نرخ دقیق فرونشست بدست آید.

همچنین برداشت‌های دوره‌ای و منظم نشست‌سنج‌های نصب شده در گستره فرونشستی مذکور می‌بایست انجام گیرد تا بتوان به رفتارسنجی دقیقی از تراکم آبخوان دشت تهران و فرونشست ناشی از آن دست یافت.