نقاط روشن فعالیت‌های زمین‌شناسی و اکتشاف در چهارساله دولت تدبیر و امید
آغاز بهارطبیعت همواره بیانگر تحول و تغییر در متن زندگی بشر است. سال جدید نیز که به فرموده رهبر معظم انقلاب اسلامی، سال " اقتصاد مقاومتی، تولید و اشتغال" نامیده شد روح تغییر در اندیشه وکردار را با خود به همراه دارد که امید است با درایت و اندیشه درست مسوولین و کارگزاران نظام به فرجامی خوش در پایان سال بیانجامد.
آنچه در بیان نگارنده‌ی این نوشتار مورد نظر است توجه به بخش معدن و مولفه‌های تشکیل دهنده‌ی آن به عنوان یکی از شاهرگ‌های اقتصادمقاومتی است که بصورت شایسته و بایسته مورد نظر قرار نگرفته و تحول در آن می‌تواند راه حلی اثربخش برای ایجاد رونق اقتصادی و اشتغال درکشور باشد .
روند مطالعات زمین‌شناسی و اکتشاف مواد معدنی در ایران طی سالیان اخیر با وجود فراز و نشیب‌های مختلف، سیری هدفمند داشته که بنابر مقتضیات و امکانات روز ، حرکت خود را دنبال نموده‌است . آنچه در این میان آشکار است این‌است که سرمایه‌گذاری مناسب و حرکت درست در بخش زمین‌شناسی و اکتشاف مواد معدنی موجب ایجاد ارزش افزوده به سزا و رونق‌بخشی فعالیت‌های زیربنایی بخش معدن خواهد بود .
با شروع به کار دولت یازدهم ، سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی کشور هم‌راستا با فعالیت‌ها و برنامههای سیستماتیک خود اقدام به انجام بررسی‌ها و مطالعات بر روی چهار موضوع مهم کشور کرد که بصورت مستقیم بر کیفیت زندگی و معیشت مردمان این سرزمین نقش دارد . انتخاب هریک از موضوعات بر مبنای گره‌گشایی از یک مشکل روز کشور در حوزه‌ی منابع طبیعی و معدنی و مسایل زیست محیطی مرتبط با علوم زمین بوده‌است که به اختصار به شرح هریک از آن‌ها پرداخته‌ایم .
لازم به توضیح است آوردن کمیت و کیفیت پروژه‌های ذیل دلیلی بر ارائه عملکرد جامع سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات‌معدنی کشور طی چهارساله اخیر نیست و فقط دلالت بر بخشهایی دارد که به طور مستقیم بر کیفیت زندگی و معیشت مردم دارای نقش است و امید می‌رود با تکمیل مطالعات و توجه ویژه دولت‌مردان به این موارد در کوتاه مدت شاهد بازشدن گره‌های مطرح شده باشیم.
1– پروژه اکتشاف منابع آبی کارستی:
با توجه به کمبود ذخایر آبی در کشور و اهمیت توجه به منابع آبی جدید، آبخوانهای کارستی یکی از پتانسیلهای بالقوه موجود در ایران است که 11 درصد از سطح کشور دارای محیط مناسبی از نظر تشکیل این منابع و واحدهای سنگی دربرگیرنده آن است. طی مطالعات انجام شده‌ی این سازمان در مقیاس ناحیه ای، بیش از 183 هزار کیلومتر مربع از کشور مستعد تشکیل آبخوانهای کارستی تشخیص و مورد مطالعه قرار گرفت و با توجه به مطالعات صورت گرفته تا کنون پیش بینی میشود امکان تامین حداقل پنجاه درصد از آب شرب کشور از این نوع آب وجود دارد.
لازم به ذکر است نتایج مطالعات در استانهای خراسان رضوی، کرمانشاه، کردستان، گیلان و مرکزی تاکنون بسیار امید بخش بوده است.
2 –گردو غبار و ریزگردها
با توجه به افزایش شدت و اثر ناشی از پدیده گرد و غبار در کشور (به ویژه در استانهای غربی و جنوبی) شناخت و مهار این پدیده به یکی از مسائل مهم تبدیل شده است. با توجه به اهمیت این موضوع ، سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی کشور بررسی ابعاد مختلف این مساله را از سال 1393 در قالب یک طرح ملی و منطقهای در دستور کار خود قرار داد. نتایج اولیه این مطالعات 320 هزار کیلومتر مربع از کشور را به عنوان کانونهای مستعد ایجاد گردو غبار در کشور شناسایی نمود که با مطالعات تفصیلی تر حدود 10 درصد از این کانونها به عنوان کانونهای فعال و الویتدار برای برنامههای اجرایی مهار تعیین شد و با مطالعات انجام شده مشخص شد با وجود نا امیدی برخی از مسوولان امکان کاهش قابل توجه اثر این پدیده در مدت زمان کوتاه با اقدامات محلی در چند منطقه محدود وجود دارد.
3–دریاچه ارومیه:
با توجه به اهمیت اجتماعی احیاء دریاچه ارومیه سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات‌معدنی کشور مطالعه جامعی را روی نحوه حفظ و احیا این دریاچه انجام داد که طبق مطالعه صورت گرفته در حال حاضر دریاچه های آب شور منبع اصلی تامین 70 کانی در صنایع شیمیایی دنیا هستند که در بیش از 16 کشور پیشرو معدنی با سخت ترین استانداردهای زیست محیطی تولید می شوند به نحوی که بیش از 80 درصد پتاسیم، 58 درصد نمک، 47 درصد لیتیوم دنیا از این نوع دریاچهها تامین می شود. علاوه بر این با توجه به شرایط فعلی دریاچه ارومیه، برداشت نمک کمک قابل توجهی به تسریع در فرآیند احیا آن خواهد نمود به عبارت دیگر یکی از فاکتورهای احیای دریاچه ارومیه رساندن شوری از متوسط 400 گرم بر لیتر فعلی به کمتر از 270 گرم بر لیتر است. طی بررسی های انجام شده پیرامون بهرهبرداری اقتصادی از منابع معدنی دریاچه ارومیه با رعایت ملاحظات زیست محیطی، برداشت اصولی و استاندارد نمک نه تنها هیچ مخاطرهای برای دریاچه ندارد بلکه کاملا در راستای تسریع در احیای بهینه این دریاچه بوده و می تواند به عنوان معیشت جایگزین انتخاب شود.
ازسوی دیگر املاح موجود در شورابه دریاچه ارومیه جهت استحصال پتاس کاملا اقتصادی و در کلاس جهانی قرار دارد و همچنین فرصت اشتغال زایی حاصل از استحصال املاح دریاچه برای صرفا صنعت پتاس حدود 600 نفر بصورت مستقیم و 2400 نفر غیر مستقیم است.
4 – اکتشاف منابع معدنی در عمق:
پیرامون بحث نقش معدن در تولید کشور با مطالعات صورت گرفته در دنیا طی دهههای اخیر و حجم سرمایهگذاری‌های انجام شده، ذخایر معدنی فراوانی یافت شده اما در 10 سال گذشته نرخ کشف کانسار جدید با وجود افزایش سرمایه گذاریهای اکتشافی کاهش یافته است (طی یک دهه اخیر در دنیا بیش از 120 میلیارد دلار صرف هزینه های اکتشافی شده است). اغلب شرکت های اکتشافی و معدنی دنیا با مشکل شناسایی کانسارهای جایگزین برای جمعیت جهانی روبرو هستند. از طرفی اغلب کانسارهای سطحی و نزدیک به زیرساخت های معدنی دنیا مورد شناسایی قرار گرفته و ذخایر جدید در اعماق بیشتر قرار دارند به همین منظور این سازمان توسعه عمق اکتشافی کشور را در دستور کار خود قرار داده تا با افزایش عمق اکتشاف به 150 متر میزان ذخایر شناخته شده کشور را به 3 برابر افزایش دهد و در همین راستا اطلاعات پایه این مهم طی دولت تدبیر و امید به اندازه بیش از 15 سال اخیر بوده است به نحوی‌که بیش از 200 محدوده امید بخش معدنی عمقی برای توسعه اکتشافات معدنی به سرمایه گذاران معرفی شده است.
روابط عمومی سازمان
نظر شما :