تشدید تخلیه آبهای زیرزمینی از علل فراوانی فرو چاله در حاشیه نیروگاه همدان است

براساس تحقیقات یک پایان‌نامه، یکی از علل فراوانی فرو چاله در منطقه «همه کسی» که در انتهای دشت مرکزی همدان قرار دارد، تشدید تخلیه آبهای زیرزمینی در منطقه است.

به گزارش سرویس «پایان‌نامه» خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)، نتایج پایان نامه علیرضا طالب بیدختی با عنوان «بررسی مکانیزم تشکیل فروچاله‌های حاشیه نیروگاه همدان» می‌افزاید: مقدار pH آب در منطقه «همه‌کسی» می‌تواند یکی از علل فراوانی توزیع فرو چاله‌ها در منطقه مورد مطالعه باشد. مقدار گاز دی اکسید کربن محلول در آب منطقه «همه کسی» تا هزار میلیگرم در لیتر می‌رسد که عامل اسیدی شدن آب چاه‌های منطقه است.

pH پایین آب فراینده «کارستی» شدن را به شدت تشدید می‌کند به طوری که مقدار یون کلسیم در آب چاه‌های منطقه به 260 میلی‌گرم در لیتر می‌رسد. فراوانی تعداد فرو چاله‌ها در منطقه «همه کسی» با ضخامت ناچیز سربار آبرفتی در منطقه موید یافته‌های قبلی سایر محققان است؛ همچنین مطالعات آزمایشگاهی نشان می‌دهد که هر چه pH آب پایین‌تر باشد انحلال پذیری سنگ آهک و ثابت سرعت انحلال آن افزایش می‌یابد.

سیستم شکستگی موجود در منطقه نشان دهنده عملکرد نیروهای تکتونیکی در منطقه بوده است.

در بخش دیگری از این پایان‌نامه که با راهنمایی دکتر مجتبی حیدری در دانشگاه بوعلی سینای همدان تهیه شده آمده است: تعداد زیادی فروچاله در دشت کبودر آهنگ با مکانیزم‌های فرو ریزشی با سربار فوقانی، انحلالی و فروریزش سنگ بستر رخ داده است. فروچاله‌های فرونشستی در شروع دهه گذشته گزارش شده است.

این پایان نامه می افزاید: با توجه به گسترش سازنده‌های کربناته در حاشیه نیروگاه شهید مفتح و پتانسیل کارستی شدن آنها، افت سطح آب زیرزمینی و ایجاد گرادیان هیدرولیکی بحرانی و ضخامت قابل ملاحظه‌ آبرفت در منطقه مورد مطالعه در دهه گذشته، فروچاله‌های با ابعاد مختلف و به صورت ناگهانی ایجاد شده است؛

لذا با در نظر گرفتن خطر ایجاد فروچاله‌هایی جدید در محل تاسیس نیروگاه و مناطق صنعتی و مسکونی روستاهای مجاور، شناخت عوامل موثر در وقوع آنها، موضوع این تحقیق می‌باشد.

این پایان نامه تصریح می‌کند: با توجه به خطرات احتمالی برای تاسیسات حیاتی محل نیروگاه پیشنهاد می‌شود، با در نظر گرفتن ابعاد بزرگترین فروچاله ایجاد شده در منطقه با پل بندی کردن زیر پی این تاسیسات به بهسازی لایه زیر سطحی اقدام شود تا در صورت وقوع فروچاله پل‌های فلزی نصب شده با ابعاد بزرگتر از ابعاد دهانه فرو چاله به عنوان تکیه گاه تاسیسات فوقانی را پایدار نگهدارد.

همچنین با توجه به عبور بزرگراه کربلا از رخنمون‌های آهکی منطقه «همه کسی» و در مجاورت فرو چاله‌ها پیشنهاد می‌شود مسیر این بزرگراه حداقل در این محدوده تغییر یابد.

با در نظر گرفتن این نکته که افت سطح آب زیرزمینی از علل اصلی فروچاله در منطقه می‌باشد توصیه می‌شود که از برداشت بی‌رویه آب جلوگیری شود و به نحوی که حداقل بتوان سطح آب زیرزمینی را در شرایط حاضر حفظ کرد و جهت اطلاع دقیق از وضعیت سنگ بستر محل نیروگاه مطالعات ژئوفیزیکی شامل مطالعات میکرو گراویمتری و ژئو الکتریک انجام شود؛ ضمنا صفر گمانه اکتشافی در منطقه می‌تواند به روشن شدن وضعیت سنگ بستر کمک کند.

خبرگزاری دانشجویان ایران – همدان