فراوری بیشترین نقش را در افزایش ارزش افزوده مواد معدنی بازی می کند

نقش اساسی فرآوری در تولید ارزش افزوده اقتصادی آن می‌باشد. با توجه به میزان و نوع فرآوری در مورد هر محصول، ارزش افزوده‌ای متناسب با عملیات به دست می‌آید ولی در اکثر موارد و در مورد بیشتر کانی‌های صنعتی مراحل آخر فرآوری و زمانی که محصول آماده مصرف در صنعت می‌شود، ارزش افزوده به صورت چشمگیری افزایش می‌یابد.

برای اثبات این ادعا چندین کانی صنعتی را مورد بررسی قرار داده و نتایج زیر را به دست آورده‌ایم:

الف) باریت: سنگ معدن باریت به صورت خام دارای قیمت واحد 5/42دلار در بازار جهانی می‌باشد. این سنگ پس از آسیا شدن که یک مرحله ساده فرآوری می‌باشد دارای قیمت واحد 5/77دلار و ارزش افزوده 182درصد می‌شود و در مرحله سوم که به صورت پودر میکرونیزه در می‌آید به قیمت 5/192 دلار و ارزش افزوده 453درصد می‌رسد و در صورتی که فرآوری نهایی بر روی آن انجام شده و محصول خالص به دست بیاید، قیمت واحد آن 2000دلار و ارزش افزوده 4705درصد می‌شود یعنی در پایان پروسه فرآوری ارزش افزوده به میزان 47برابر افزایش می‌یابد.

ب)بنتونیت: اصولا با توجه به خواص کانی شناسی، بنتونیت می‌بایست دست کم یک مرحله فرآوری شده و به صورت محصولی مناسب صنایع حفاری و ریخته‌گری درآید که قیمت واحد آن 30دلار است. حال اگر بنتونیت را در حالت ایده‌آل به بنتونیت فعال شده شیمیایی فرآوری کنیم دارای قیمت واحد 4000دلار و ارزش افزوده 13333درصد می‌شود.

ج: کائولن: کائولن خام به طور متوسط برای هر تن حدود 25 دلار قیمت دارد اما اگر آن را به صورت پودر میکرونیزه کلسینه فرآوری کنیم قیمت واحد آن 445 دلار و ارزش افزوده حاصل 1780درصد است یعنی نسبت به سنگ معدن ارزش افزوده 18برابر شده است.

همانگونه که ملاحظه شد فروش مواد معدنی به صورت خام به معنای از دست رفتن منابع ملی می‌باشد و انجام فرآیند فرآوری رکن اساسی و ضروری در چرخه تولید و فروش مواد معدنی است. در بخش آینده به بررسی وضعیت فرآوری در ایران و قابلیت‌های فرآوری و شرایط صادرات و واردات اشاره خواهیم کرد.

روزنامه دنیای اقتصاد