عوامل موثر در پیدایش بیابانهای دنیا

۱- گرم شدن زیاد منطقه به دلیل تابش شدید خورشید : نقاط مختلف کره زمین یکسان از نور خورشید گرم نمی شوند زیرا  اولاً جنس مین و جهت ناهمواری ها در مقدار  انعکاس انرژی گرمایی خورشید موثر است .ثانیاً علت اصلی نامساوی گرم شدن زمین اختلاف در زاویه تابش خورشید در نقاط مختلف به دلیل کروی بودن زمین  است . زاویه اشعه های خورشید در مناطق استوایی عمودی وبه عبارت دیگر۹۰ درجه است .و منطقه بین المدارین یعنی بین مدار مدار راس السرطان و راس الجدی به علت اینکه سالی دو بار خورشید عمود می تابد  بیشترین گرما را دریافت می کنند  واین از مهمترین دلایل  واقع شدن بیابانهای  بزرگ کره زمین در منطقه بین المدارین است.مانند صحرای آفریقا – بیابان عربستان-  دشت لوت ایران و بیابان کالاهاری

۲-  اثر مراکز پر فشار  مجاور حاره ای و وزش بادهای آلیزه: علت اصلی پیدایش بیابان ها استقرار دائم سلول های پر فشار در حوالی عرض های ۴۰-۲۰درجه بر فراز این مناطق است . هر جا که این سلول ها ثابت مستقر شوند حاکمیت کم آبی بر قرار می گردد .در واقع هوایی که استعداد متراکم شدن و بنابراین  فرونشینی را ندارد بر اثر فشار گرم شده و رطوبت را در خود جذب می نماید لذا با آسمانی صاف  وتقریباً بدون ابر  روبرو خواهیم بود .از طرف دیگر بادهای آلیزه که از منشاء پرفشار مجاور حاره ای تقویت شده و به سمت منطقه استوایی می وزند بادهای خشکی هستند که با دخالت تابش شدید آفتاب تبخیر را باز افزایش می دهند .

۳- اثر جریانهای سرد ساحلی اقیانوسها : چنانچه جریانهای سرد اقیانوسی به موازات ساحل در حرکت باشد امکان داردکه سواحل نیز در نتیجه تاثیر ان دارای شرایط آب و هوایی خشک باشد این وضعیت  در سواحل غربی مناطق جنب حاره ای دیده می شود.  در این مناطق هوای گرمی که از وسط اقیانوس به سمت ساحل جریان دارد مجبور است از روی آب های سرد عبور کند  وضمن عبور سرد شده و مه غلیظی را به وجود می آورد  این هوا که رطوبت خود را از دست داده در حین عبور از روی خشکی ها گرمای سطح زمین را می گیرد وگرم می شود و رطوبت نسبی آن کاهش یافته ودیگر نمی تواند مقدار زیادی رطوبت جذب کند از این رو این مناطق که جریانهای سرد مذکور از کنار آنها می گذرد  حتی آنها که در منطقه حاره قرار دارند خشک وبیابان هستند مثل بیابانهای آتاکاما و اریکا در سواحل غربی آمریکای جنوبی و صحرای نامیب در سواحل غربی افریقای جنوبی  از بهترین نمونه های  این نوع بیابانها هستند .

4-اثر کوههای مرتفع در ایجاد بارندگی در یک جبهه وخشکی (بیابان ) در جبهه دیگر : بعضی بیابانها در پشت سلسله کوههای ویا روی فلات های مرتفعی که ابرهای بارانی نمی تواند به آنجا برسد به وجود می آیند زیرا ابرهای بارانی ضمن بالا رفتن از ارتفاعات سرد می شوند و رطوبت خود را  به صورت بارش در سمت خارجی کوهستان یا فلات مرتفع از دست می دهند  و هوای مرطوب از ارتفاعات بالا رفته و به دلیل سرما کم کم رطوبت خود را به شکل بارندگی از دست داده و خشک می شود و از آن سوی جبهه کوهستان که باران پناه گفته می شود  پائین می آید  ودرجه حرارت آن بالا می رود بنابراین رطوبت نسبی کاهش یافته و وزش باد گرم وخشک دراین جبهه کو هستان سبب پیدایش بیابان می شود که از وسیع ترین این گونه بیابانها به عامل ارتفاعات مرکزی آسیا  می توان به بیابانهای  تکله مغان در چین غربی و  گبی در مغولستان و ... نام برد .

۵- دور بودن از تاثیر دریاها واقیانوسها : فاصله زیاد برخی مناطق از منابع رطوبتی دریا ها و اقیانوسها  نیز در بعضی موارد سبب  پیدایش بیابان می گردد . هوای مرطوب هر قدر مسافت بیشتری را در روی خشکی ها ی زمین طی کند و یا ارتفاعات بیشتری بر سر راه آن قرار داشته باشد  به همان اندازه رطوبت خود را از دست می دهد مثلاً در بعضی موارد بیابانهای آسیا ی مرکزی فاصله آنها تا اقیانوس به ۳۰۰۰ کیلومتر می رسد . این تیپ مناطق خشک در قلب خشکی ها ی وسیع قرار دارند  مانند بیابان گبی مغولستان .۶- عدم صعود هوای وآشوب های هوایی :  عدم صعود هوا حتی در هوای مرطوب ، یا آشوب های هوایی نیز می تواند  از علل خشکی هوا باشد  این موضوع در مورد دشتهای وسیع ایالات متحده آمریکا ویا در تابستان در نواحی دریای محیط که دور از جبهه قطبی واقع شده صدق می کند . ۷- بیابانهای سرد قطبی : این بیابانها حاصل تسلط  پر فشارهای عظیم و یکپارچه جنب قطبی می باشند بر این مناطق  به وجود آمده اند مانند بیابانهای قطبی سیبری در کشور روسیه  .