سابقه معدنکاری در سونگون اهر به 2 قرن پیش باز می گردد

مسؤولان و مردم استان آذربایجان شرقی طی 5 سال اخیر تلاش فراوانی برای احداث کارخانه فرآوری کنسانتره سونگون (مس کاتدی) در آذربایجان انجام داده اند. مس سونگون که ذخایر شناخته شده آن به یک میلیارد و ذخیره قابل استحصال آن به 350 میلیون تن می رسد، پس از معدن مس سرچشمه دومین کانسار این فلز است که در ایران فعال شده است. هر چند گفته شده سابقه معدنکاری در سونگون اهر (130 کیلومتری تبریز و 30 کیلومتری ورزقان) به 2 قرن پیش باز می گردد اما از سال 56 ذخایر آن برای زمین شناسان محرز شده است. مطالعات این معدن از سال 70 آغاز و سرانجام از خرداد 78 وارد عملیات اجرایی شد، تا در فاز اول سالانه 7 میلیون تن سنگ مس را به 150 هزار تن کنسانتره 30 درصد تبدیل کند. به گفته محمد کارگر مجری این طرح مجموع پیشرفت فیزیکی طرح تا ابتدای آذر ماه 06/90 درصد رسیده که برای آن بیش از 300 میلیارد تومان هزینه شده است. راه اندازی کامل این فاز افزون بر 424 میلیارد تومان هزینه در بر دارد. عملیات اجرایی این طرح زمانی آغاز شد که قیمت مس در دنیا دوران شوربختی را می گذراند اما در 2 سال اخیر همزمان با اوج گرفتن مصرف، قیمت این فلز نزدیک به 9 برابر شد و هم اینک کیلویی 4245 تومان در بورس فلزات تهران مشتری پروپا قرص دارد. این عامل سبب شده کنسانتره تولیدی معدن سونگون طرفدارانی در منطقه آذربایجان و نقاط دیگر کشور پیدا کند. در این میان چند شرکت اروپایی نیز برای تأمین مالی طرح احداث ذوب مس به تکاپو افتاده اند. اواخر هفته گذشته روح ا... دینی عضو کمیسیون صنایع و معادن مجلس و نماینده اهر، گل محمد الیاسی عضو کمیسیون اقتصادی مجلس و نماینده مردم ورزقان به همراه نادر بهرامی فرماندار (ورزقان)، گرداگرد احمدعلی هراتی نیک رییس هیأت عامل ایمیدرو، علی اصعر پورمند، مدیرعامل شرکت ملی صنایع مس و محمد کارگر مجری طرح مس سونگون نشستند و از خواست مردم آن نواحی برای به کارگیری کنسانتره مس در همان منطقه سخن به میان آوردند. چرا که معتقدند در جایی که واحد تولید کنسانتره وجود دارد نباید کنسانتره را به استانی دیگر همچون کرمان برد تا در آنجا فرآوری شود. از همین رو در چند سال اخیر با پشت سرگذاشتن مسائل مربوط به تملک زمین، نقطه ای در 55 کیلومتری معدن در نظر گرفته اند تا کنسانتره را در آن نقطه به مس کاتدی تبدیل کنند. سروش خیری مدیر عامل شرکتی که قرار است احداث واحد ذوب را در اختیار گیرد، به هراتی نیک گفت: امروز خریداران مس صف کشیده اند و حتی حاضر به سرمایه گذاری هستند. وی ادامه داد: مشکلی برای فاینانس و مسائل مالی نداریم. هر چند مایلیم از حساب ذخیره ارزی هم استفاده کنیم. هراتی نیک در پاسخ گفت: «بخش خصوصی را زمانی قبول داریم که کار کند. اگر شما دیر بجنبید به مردم منطقه ظلم کرده اید.» علت صراحت سخن هراتی نیک بدان سبب بود که نمایندگان استان آذربایجان شرقی ضمن حمایت از خیری، تأکید دارند، ایجاد چنین واحدهایی، به کاهش فقر و مهاجرت کمک خواهد کرد. معاون وزیر صنایع و معادن و رییس هیأت عامل ایمیدر و تأکید کرد: من قول می دهم اگر کارخانه ذوب راه بیافتد کنسانتره را به جای دیگر نبریم و ارزش افزوده آن را در همین منطقه نگه داریم. با این حال نمی توان محصول تولیدی را روی زمین گذاشت. هر چند سیاست ما روشن است و تمایل نداریم کنسانتره را به کرمان ببریم. اما صحبت این است که آیا بخش خصوصی به موقع دارد عمل می کند محمد کارگر مجری طرح نیز راه اندازی به موقع کارخانه تولید مس کاتدی را باعث کاهش هزینه ها دانست اما یادآور شد نمی توانیم بیش از 4 روز کنسانتره تولیدی را انبار کنیم. اما اگر کارخانه بخش خصوصی احداث شود کسی نمی تواند کنسانتره مس را به خارج استان ببرد. با این حال خیری معتقد است، اینکه گفته شده کنسانتره مس در 7 ماه آتی به تولید می رسد، به معنای این است که آن طرح به صورت آزمایشی شروع به کار می کند. بنابراین در یک شرایط معقول می توان چنین گفت که طرح ما تنها 30 درصد از طرح کنسانتره عقب خواهد ماند.