گزارش پى جویى به روش اکتشافات ژئوشیمیایى ۱:۲۵۰۰۰ در محدوده سلفچگانII

توضیحات

  منطقه مورد مطالعه به وسعت 40کیلومتر مربع در برگیرنده ارتفاعات سخت حصار در جنوب باختر سلفچگان قرار دارد. این منطقه از لحاظ تکتونیکی در زون ایران مرکزی بوده و در زیر زون ارومیه –دختر قرار گرفته است.از لحاظ زمین شناسی منطقه سلفچگان در برگیرنده واحدهای ولکانیکی و رسوبی ائوسن،الیگوسن و میوسن است.این واحدها شامل واحدهای تراکی آندزیت،توف آندزیتی،مارن و آهک ماسه ای سیلتی است.در مرحله بعد سنگ های نفوذی نیمه ژرف میوسن - پلیوسن به اشکال دایک،سیل و توده های نیمه ژرف بداخل واحدهای قدیمی تر نفوذ کرده است.مهم ترین گسل های این بخش سازو کار امتداد لغز داشته و نهشته ها ی ائوسن – الیگوسن را در راستای شمال خاوری – جنوب باختری بریده اند.نوع آنها به طور عمده امتداد لغز چپگرد است و نهشته های ائوسن و الیگوسن را جابجا کرده اند.از لحاظ متالوژنی منطقه مورد مطالعه بخشی از زون طلا دارساوه – کاشان –نائین بوده که د رآن کانه زایی طلا و فلزات پایه به خصوص سرب و روی دارای اهمیت فوق العاده ای است. عملیات ژئوشیمی اکتشافی درمنطقه سلفچگان II باطراحی شبکه نمونه برداری و انجام نمونه برداری همزمان تعداد 209 نمونه ژئوشیمی و 86 نمونه کانی سنگین شروع شد.مبنای طراحی شبکه استفاده از داده های ژئوشیمی و کانی سنگین گزارش اکتشافات ژئوشیمیایی ورقه یکصد هزارم سلفچگان بود.نمونه های ژئوشیمی پس از برداشت و آماده سازی جهت آنالیز به آزمایشگاه شرکت زرآزما فرستاده شد و در آن عیار 44 عنصربه روش های طیف سنجی تابشی –پلاسمای مزدوج القایی (ICP-OES)  و Fire assay اندازه گیری شد.در مرحله بعد پس از خطا گیری و پردازش داده ها ،نقشه های ناهنجاری ژئوشیمیایی  و کانی سنگین ارائه  گردید.با عنایت به نقشه های مذکور مهمترین آنومالی ها،در بخش جنوب باختری ارتفاعات سخت حصار ،بخش شمالی منطقه مورد اکتشاف و خاور منطقه اکتشافی در برگیرنده پلنگ دره تا بخش خاوری منطقه اکتشافی واقع شده است.دراین میان آنومالی عناصر سرب،روی،آنتیموان و منگنز دارای مقادیر معنی داری بوده و ازاهمیت بیشتری برخوردار است.از ویژگی ها ی بارز این آنومالی ها تطابق آن با آنومالی های کانی  سنگین است. درمیان نمونه های کانی سنگین ،کانی های مینرالیزه مهمی چون گالن،سروزیت،اسفالریت،اسمیت زونیت،ولفنیت ،پیرومورفیت،میمتیت و سرب آزاد بهمراه فلوریت به عنوان پاراژنز کانی های گروه سرب و روی حضور چشمگیری دارند.وفور این کانی ها درمیان نمونه های کانی سنگین موید کانه زایی سرب و روی به صورت اپی ترمال در منطقه بوده و اغلب آنومالی های ژئوشیمی عناصر مذکور را تایید می کند. در نهایت با توجه به گسترش آنومالی های ژئوشیمی و کانی سنگین 5 محدوده امید بخش معرفی شد و در مرحله کنترل آنومالی مشخص شد که در این محدوده ها کانه زایی های متعدد به صورت رگه ای به خصوص در محدوده آنومالی ها ی شماره 1،2و 4 رخنمون دارد. این رگه ها با روند شمال خاور –جنوب باختر طول حداکثر 200 متر و ضخامت حداکثر 1متر در باختر برونزد دارد.این رگه ها دارای رنگ ظاهری قهوه ای بوده و در آن ماده معدنی تحت تاثیر حرکات تکنوتیکی برشی شده است.که تحت تاثیر فرآیند های سوپرژن ،زون اکسیدان در آن گسترش یافته است.سنگ در برگیرنده این رگه ها واحدهای توف آندزیتی آلتره شده است.از ویژگی های این رگه ها گسترش هیدروکسیدهای آهن،اکسید منگنز،کربنات و اکسیدهای سرب و روی نظیر سروزیت ،اسمیتزونیت،و انادینیت و همی مورفیت و کربنات مس(مالاکیت)است.بافت این رگه ها به صورت جعبه ای (Boxwork texture) است.این بافت شاخص زون های اکسیدان کانسارهای پورفیری و اپی ترمال است.در فاز کنترل آنومالی ها تعداد 29 نمونه مینرالیزه و 15 نمونه کانی سنگین برداشت گردید. با عنایت به نتایج آنالیز نمونه های مینرالیزه عیار عناصر سرب،روی،مس،آرسنیک بالا بوده و در حد کانی سازی کانسازی است .با توجه به نتایج مطالعات ژئوشیمی و کانی سنگین و بررسی های انجام شده درعملیات کنترل مقدماتی تیپ احتمالی کانسار منطقه سلفچگان از نوع کانسارهای تیپ پلی متال رگه ای است.و در نهایت محدوده های آنومالی شماره 1،2 و4 جهت انجام عملیات اکتشاف عمومی با مقیاس 1:5000پیشنهاد می شود. موقعیت جغرافیایی و راهها ی دسترسی منطقه منطقه مورد مطالعه با 40کیلومتر مربع وسعت در کیلومتر 12جاده سلفچگان به اراک در استان قم واقع است.این منطقه در برگیرنده ارتفاعات سخت حصار در مختصات طول های جغرافیایی 12  20 50 تا 26 25 50 خاوری و عرض های جغرافیایی 12 18 34 تا 55 20 34 شمالی جای گرفته است.منطقه مورد مطالعه د رجنوب روستای زواریان از توابع سلفچگان است.از آبادی های مهم اطراف منطقه می توان به علی آباد ،گرنگان،بشارت آباد و زواریان اشاره کرد. از مهمترین امتیازات این منطقه نزدیکی به اتوبان ساوه و اراک و هم چنین عبور خط راه آهن از مجاورت این منطقه می باشد.راه دسترسی به این منطقه از طریق جاده قم- اصفهان می باشد.شکل1-1 و1-2،به ترتیب چهارگوش محدوده اکتشافی بر روی تصویر ماهواره ای Landsat TM و راههای دسترسی به آن را نشان می دهد.   آب و هوا آب و هوا منطقه در طبقه بندی اقلیمی کشور در زمره آب و هوای نیمه بیابانی (جزو اقلیم کویری و خشک) محسوب می شود.به دلیل نزدیکی به منطقه بیابانی مرکز ایران،تابستان های آن گرم و خشک و زمستان های آن کم وبیش سرد است.اختلاف دمای سالانه نسبتا زیاد و در اغلب اوقات خشکی هوا غلبه دارد.میانگین سالانه دمای کمینه 5- درجه سانتیگراد و میانگین بیشترین دما25 درجه سانتیگراد است.میزان بارندگی 200 تا300 میلیمتر در سال است.(برگرفته از سایت پایگاه داده های علوم زمین) ژئومورفولوژی منطقه شکل 2-2،نقشه عمومی توپوگرافی ایران و موقعیت تقریبی محدوده مورد مطالعه بر روی آن نشان داده شده است.از دیدگاه زمین ریخت شناسی منطقه بر روی کوه مرتفع سخت حصار با ارتفاع 2756 متر از سطح دریا قرار گرفته است.این کوه ازقلل بلند ورقه 1:100000 سلفچگان – خورهه می باشدکه از واحدهای آذرآواری ائوسن –الیگوسن تشکیل شده است.   اهداف پروژه و روش کار برای اجرای پروژه پی جویی به روش اکتشافات ژئوشیمیایی (مقیاس 1:25000) در محدوده سلفچگان II،نقشه زمین شناسی 1:100000و توپوگرافی با مقیاس 1:25000 خریداری گردید.بر اساس وضعیت حوضه آبریز و اطلاعات ژئوشیمیایی ناحیه ای ،زمین شناسی ومغناطیس سنجی هوایی محل نمونه های ژئوشیمی آبراهه ای و کانی سنگین طراحی گردید.با نهایی شدن نقشه نمونه برداری و تایید کارفرما عملیات نمونه برداری انجام پذیرفت.تمامی نمونه های برداشت شده خشک و آماده شده و سپس به آزمایشگاه ارسال شد.این آماده سازی شامل عبور نمونه ازالک های 80- مش و نمونه های کانی سنگین از الک20- مش است. با توجه به داده های موجود به طور کلی اهداف مورد نظر از اجرای این پروژه به شرح زیر می باشد: معرفی نواحی پتانسیل دار برای اکتشاف تفصیلی تر. معرفی الگوهای اکتشافی برای این زون اکتشافی با هدف پی جویی ذخایر طلا و مس. معرفی اندیس های جدید معدنی. از مهمترین هدفهای پروژه بررسی ناهنجاری عنصرهای ژئوشیمیایی گوناگون به خصوص طلا و عنصرهای پاراژنز و ارتباط ناهنجاری های ژئوشیمیایی با زون های دگرسانی درناحیه  اکتشافی،تعیین نوع و نحوه پراکنش این فلزات در سنگ های دگرسان منطقه به منظور دستیابی  به یک خط مشی صحیح و اصولی در امر پی جویی و اکتشافات بعدی و بالاخره برداشتهای نیمه تفصیلی از دایک های قطع کننده محدوده دگرسانی به منظور بررسی وضعیت کانی سازی عناصر پاراژنز است. در انجام پروژه اکتشافات ژئوشیمیایی محدوده سلفچگان II جنوبی به طور خلاصه همواره هدف ها ی زیر مد نظر بوده است: 1-ترسیم نقشه های ژئوشیمیایی برای عنصرهای مهم ژئوشیمیایی زیر: Ag,As,Au,Ba,Cd,Cu,Fe,Hg,Mn,Mo,P,Pb,S,Sb,Sn,Ti,V,W&Zn 2- ترسیم نقشه های کانی سنگین 3- بررسی و کنترل ناهنجاری های ژئوشیمیایی با برداشت ،مطالعه و بررسی نمونه های مینرالیزه و دگرسانی 4-مشخص نمودن مناطق یا پتانسیل معدنی برای مرحله بعدی اکتشاف با تلفیق اطلاعات ژئوشیمیایی،دگرسانی،کانه زایی وداده های مربوط به نمونه های کانی سنگین و شناسایی زون های کانی ساز و ارائه مشخصات صحرایی آنها منطقه مورد نظر اکتشاف به دلیل گسترش زون های دگرسانی از دیرباز مورد توجه بسیاری از زمین شناسان واقع شده است .محدوده مطالعاتی بخشی از زون طلادار ساوه – کاشان- نائین است.مهمترین کارهای اکتشافی پیشین در ناحیه به شرح زیر است: 1- تهیه نقشه زمین شناسی با مقیاس 1:100،000سلفچگان – خورهه توسط س.علایی مهابادی 2-اکتشافات ژئوشیمیایی و کانی سنگین در ورقه 1:100000سلفچگان توسط حمید رضا ایزدی،سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی کشور 3- اکتشاف کانسارهای طلا درجنوب و جنوب باختر منطقه مورد اکتشاف توسط شرکت ریوتینتو که بخشی از آن درحال اجراست.    زمین شناسی منطقه  جایگاه زمین شناسی این منطقه ا زلحاظ تکتونیکی درزون ایران مرکزی و در زیرزون ارومیه –دختر قرار گرفته است(شکل 2-1) .د ر میوسن پیشین (آکی تانین) دریا پیشروی و همزمان با رسوبگذاری ،ولکانیسم شروع به فعالیت کرده دردنباله آن این فرآیند در محدوده مورد مطالعه د رمیوسن پسین،ادامه یافته جنبش های فشاری میوسن-پلیوسن باعث چین خوردگی،شکستگی،تغییر شرایط رسوب گذاری و شکستگی های کششی ،ولکانیسم وگسل های امتداد لغز شده اند.روند کلی چین خوردگی ها ی منطقه بجز نهشته های رسوبی آتشفشانی کوه سخت حصار با روند شمال خاوری- جنوب باختری می باشد که از راستای زاگرس پیروی می کند(آقانباتی،1383).   چینه شناسی منطقه از دیدگاه چینه شناختی ورقه 1:100000 سلفچگان –خورهه بخشی از پهنه ساختاری ایران مرکزی است و سنگ آهکی پرمین ،نهشته های مزوزوئیک ،سنگ رسوبی و آتشفشانی ترشیری و گنبدهای نفوذی مربوط به این دوره ها همراه با نهشته های کواترنری را در برمی گیرد.شکل 2-3،نقشه زمین شناسی رقومی محدوده مورد مطالعه را نشان می دهدکه برگرفته ازبرگه 1:100000 سلفچگان –خورهه می باشد.واحدهای مربوط به محدوده پروژه سلفچگان IIشامل واحدهای ذیل می باشد که از قدیم به جدید عبارت است از(برگرفته از ورقه یکصدهزارم سلفچگان –خورهه). واحدهای زمین شناسی میوسن واحد مارن و آهک ماسه ای- سیلتی(M1m) این واحد درخاور منطقه مورد مطالعه گسترش دارد و در برگیرنده مارن سبز تیره دربخش زیرین و مارن قرمز با میان لایه های سنگ آهک ماسه ای –سیلتی د ربخش بالایی به ضخامت 10- 8متر می باشد.این واحد بگونه هم شیب بر روی واحد زیرین خود جای دارد و بطور تدریجی به واحد بالایی تبدیل می شود .ضخامت کلی آن نزدیک به 1200 تا900 متر است.نام گذاری بخش ماسه- سیلتی سنگ آهک ها به روش ویلیامز(1975)  انجام گرفته و نوع آن سنگ آهک ماسه ای سیلتی است و ترکیب بخش سیلتی آن کوارتز و فلدسپات است و نزدیک 20 تا 30درصد از سنگ را پدید آورده است.آهک 50 درصد ازساختمان سنگ را در برمی گیرد. بررسی های فسیل شناسی برروی مارن ها ی ا ین واحد سن آنرا میوسن پیشنهاد نموده است. واحد توف آندزیتی- تراکی آندزیتی(MP7) این واحد تقریبا درتمام برگه گسترش دارد و در برگیرنده لاپیلی توف و توف برش خاکستری تیره است که در بخش بالایی واحد M1m به گونه میان لایه و سرانجام به هم گونه هم شیب آنرا می پوشاند .ستبرای آن نزدیک به 1200متر است.متن توفی این واحد یک کریستال توف شیشه ای آندزیتی – تراکی آندزیتی است.بافت آن ویتروکلاسیک می باشد وترکیب کانی شناختی آن پلاژیوکلاز از نوع لابرادور- آدزین،پیروکسن،آمفیبول،کلریت،کلسیت،کوارتز وکانی اپاک است.فرآیند دگرسانی دراین سنگ درواکنش های تبدیل پیروکسن به آمفیبول و سپس به کلریت و کوارتزو تبدیل پلاژیوکلاز(لابرادور-آندزین)به آلیت و سپس کلریت ،کلسیت،کوارتز دیده می شود.کانی های اپاک از راههای گوناگون زیر در این سنگ پدید آمده اند. 1-همراه کانی های اصلی 2-تجزیه کانی های مافیک 3-هجوم محلول های هیدروترمال به درون سنگ واحد آبرفت های قدیمی Q1 نهشته های آبرفتی کهن کوهپایه ای هستند و د ربگیرنده کنگلومرای سس با سیمان ماسه ای به رنگ کرم تا خاکی.ضخامت این کنگلومرا متغیر و از چند مترتا 100 مترمی باشد.شیب آن افقی است و گاهی بنابرتوپوگرافی نخستین کمی مایل می شود. واحد آبرفت های جدید Q2 آبرفت های جوان دشت،که نسبت به آبرفت کهن ا زبلندای کمتر و گسترش بیشتر برخوردارند و از سیلت و رس کرمی تا خاکی رنگ که فرآورده نهشته های قدیمی به ویژه آبرفت های کهن است تشکیل می شود.   ماگماتیسم منطقه سنگ ها ی نفوذی نیمه ژرف میوسن-پلیوسن واحدهای MP7 وM1m رابریده و به اشکال دایک،سیل و توده های نیمه ژرف ،که بخش بالایی آن قابل رویت است ،شکل گرفته اند.آنها دارای ویژگی های پتروگرافی مشابه بوده و به احتمال دارای خاستگاه همانند هستند.در گستره مطالعاتی پروژه تنها واحد دایک آندزیتیdyan مشاهده می گردد. واحد دایک آندزیتی(dyan) این واحد درگستره مورد مطالعه گسترش چشمگیری دارد و د ربرگیرنده دایک های آندزیتی خاکستری متمایل به سبز است،که واحد های MP7 وM1m را بریده اند.این دایک ها به طور عمده در راستای شمال خاوری-جنوب باختری جای گرفته اند و در مواردی بلندی های چشمگیر ورقه را پدید آورده اند.ضخامت آنها 2 تا 8 متر است.بررسی پتروگرافی ترکیب کانی شناختی آنها را بلورهای کلینوپیروکسن،آمفیبول،پلاژیوکلاز از نوع لابرادو-آندزین با ساخت مدادی کانی اپاک و در موارد نادری کوارتز تعیین می کند.بخشی از آنها تحت تاثیر متامورفیسم قرار گرفته اند ودرون آنها کانی های اپیدوت،کلریت،سریسیت،پرهنیت،کلسیت،کوارتز مشاهده می شود(برگرفته از ورقه یکصد هزارم سلفچگان –خورهه) دگرگونی و دگرسانی منطقه واحد توف دگرگون شده(mp) از عوارض متامورفیسم منطقه می توان به توده های نیمه ژرف گنبدی شکل اشاره کرد.این واحد در مرکز گستره و برروی واحد MP7 قرار گرفته است و در برگیرنده توف برش و لاپیلی توف های دگرگون شده است که با حفظ ساخت نخستین خود به علت دگرگونی مجاورتی نسبت به سنگ هم تراز خود در برابرفرسایش مقاومت نشان داده است وبلندی منطقه را در برگرفته است.کانی های دگرگونی درون آنها کلریت،بیوتیت،ترمولیت،اکتینولیت،اپیدوت،لوکوکسن و کانی اپاک هستند. تکتونیک و زمین ساخت منطقه گسل های این بخش را گسل های امتداد لغز تشکیل می دهند،که نهشته های ائوسن-الیگوسن را درراستای شمال خاوری-جنوب باختری بریده اند.نوع آنها به طور عمده امتداد لغز چپگرد است و نهشته های ائوسن و الیگوسن را جابجا کرده اند.شکل 2-4،رز دیاگرام روند گسل های محدوده مورد مطالعه را نشان می دهد.همانطور که در شکل مشاهده می گردد اکثرا روند گسل ها به صورت شمال –جنوب می باشد.شکل 2-5 ،رز دیاگرام روند دایک های محدوده را نشان می دهد.با مقایسه این دو شکل می توان به مزدوج بودن و حتی در مواردی تقاطع بین گسل ها و دایک ها پی برد.     زمین شناسی اقتصادی و قابلیت های متالوژنی منطقه منطقه مورد مطالعه بخشی از زون طلادار ساوه-کاشان-نائین است.محور طلادار ساوه-کاشان-نائین روی نوار ولکانیکی ایران مرکزی در زون آتشفشانی ارومیه –دختر قرار دارد.در داخل این زون سنگ های متعددی از پرکامبرین تا کواترنری رخنمون دارد که در این بین از مهمترین رخدادهای آن می توان به ماگماتیسم سنوزوئیک اشاره کرد که به دوبخش ترسیری و کواترنری قابل تفکیک است.از سنگ های دگرگونی منطقه می توان به سنگ های دگرگونی کوه دم با لیتولوژی شیست،فیلیت،آهک مرمری و متادیاباز به سن،پالئوزوئیک اشاره کرد.علاوه بر آن ،امامی(1982) درسنگ های آتشفشانی ائوسن ناحیه آران- قم دگرگونیهای د رجه های ضعیف و خیلی ضعیف را نیز گزارش کرده است.سنگ های رسوبی منطقه نیز شامل شیل،آهک،دولومیت،ماسه سنگ و کنگلومرا بوده و درکل منطقه با سن های متفاوت تا کواترنر برونزد دارد.عملیات اکتشافی انجام گرفته در این ساب زون بیشتر در قالب ورقه های ژئوشیمیایی در مقیاس 1:100000(بعنوان مثال ورقه سلفچگان)بوده که توسط سازمان زمین شناسی و اکتشافات مهدنی کشور و بخشی از آن توسط شرکت تکنواکسپرت روسی با همکاری سازمان مذکور انجام شده است که د ربرخی محدوده هامنجر به معرفی نشانه های معدنی شده است که بیشتر درگزارش تهیه شده توسط شرکت توسعه علوم زمین (1371)نیز به آنها پرداخته شده است.بررسی ها ی اخیر توسط سازمان مذکور نشان می دهدکه احتمال وجود و کشف کانسار یا نشانه معدنی جدید طلا دراین محور محتمل است.(مقصودی،عباس.1383). بر اساس نشانه های معدنی گزارش شده ،کانی زایی طلا را دراین محدوده می توان از نظر ژنتیکی و سنگ میزبان به دو دسته تقسیم کرد. کانى سازى طلا در سنگ هاى ولکانیکى ائوسن کانى سازى طلا دراین سنگ ها به صورت رگه اى بوده و معمولا از گسترش و عیار قابل توجهى برخوردار نیستند به طوریکه عیار طلاى گزارش شده به غیر از چاه علیخان و کلاردوستک ،در بقیه نشانه ها کمتر از3 گرم در تنبوده است.ازاین تیپ کانى زایى مى توان به نشانه هاى معدنى قلعه سردار،مرنجاب،قاسم آباد،سراجیه،چشمه تلحه،کوه دم،کوه خستک و... اشاره کرد.  کانى سازى اسکارنى کانى سازى اسکارنى در این ساب زون محدود به نشانه هاى معدنى گرگاب I وگرگابII مى شود که در کنتاکت آهک کرتاسه زیرین با توده هاى گرانودیوریتى ترسیر تشکیل شده است .ماده معدنى در این تیپ کانى سازى ،آهن و منگنز بوده و طلا با عیار تا5/0گرم درتن این عناصر را همراهى کرده است. بنابراین محدوده مورد مطالعه با توجه به قرارگیرى در این زون متالوژى احتمالا داراى کانى سازى طلا،مشابه کانى سازى نوع اول مى باشد. 3-اکتشافات ژئوشیمیایى روش نمونه بردارى و اهداف آن عملیات صحرایى و نمونه بردارى به عنوان مهمترین گام از یک گزارش اکتشافى است.روشن است همه نتایج گرفته شده برپایه داده هایى به دست خواهد آمدکه خود از تجزیه نمونه ها به دست آمده اند.بنابراین اهمیت این مرحله و درستى و صحت آن تاثیر به سزایى در دقت یک گزارش ژئوشیمیایى دارد.کارشناسان معترفند که داده پردازى و محاسبات امارى و مطالعات بررسى فراگیر نمى تواندخطاى نمونه بردارى را به گونه اى روشن و مشخص سازد و بى دقتى د رنمونه بردارى باعث بروز دشوارى هاى پر شمارى خواهد شد ،که افزون بر هدر رفتن هزینه ها ،باعث به دست آمدن نتایج نادرست و ناهماهنگ با واقعیت خواهد شد.از این رو اهمیت این کارهمچون ساز ه اى است که بایستى بر تکیه گاهى استوار و به دور از از هرگونه کاستى و سستى نهاده شود. پس از تعیین نقاط نمونه بردارى بر روى نقشه و مشخص شدن شبکه نمونه بردارى ،پس از یافتن محل نمونه ها با استفاده از نقشه توپوگرافى و دستگاه جایاب(GPS) ازنقاط ازقبل تعیین شده بر روى نقشه ،از جدیدترین رسوبات آبراهه اى نمونه برداشت گردید.در طى نمونه بردارى برخى معیارها به شرح زیر اعمال گردید. 1-د رمحل هر نمونه پس از کنار زدن مواد سطحى بستر آبراهه توسط بیلچه اقدام به نمونه بردارى شد. 2-به منظور کاهش خطاى نمونه بردارى سعى شد تا حد امکان طول مسیر برداشت نمونه ها د رآبراهه افزایش پیدا کند،مشروط بر ان که در طول مسیر شاخه فرعى جدیدى آبراهه را قطع نکند.با توجه به عرض کم آبراهه ها امکان نمونه بردارى دایره اى وجود نداشت.لذا اقدام به جمع آورى نمونه ها به صورت یک سرى جزءنمونه ازنقاط مناسب براى تجمع رسوبات در فواصل چند مترى تا چند ده مترى د رطول آبراهه با رعایت شرایط بالا گردید. 3-از برداشت مواد آلى اجتناب شد ،چرا که اغلب به دلیل ارتباط با پدیده جذب،غلظت فلزات د رآنها بالا است.تجربه نشان داده است که در مواردى آنومالى در این مواد از نوع بى اهمیت بوده و ارتباطى با کانى سازى ندارد. 4-در جاهایى که عرض آبراهه ها کم بوده ،سعى شد تا حد امکان نمونه ها از وسط آبراهه ها برداشت شود در این زمینه کوشش زیادى براى اجتناب از برداشت واریزه هاى کنار آبراهه ها شد.زیرا این اجزاء معرف ترکیب میانگین رسوبات حوضه آبریز نیستند. مشخصات هر نمونه شامل محیط نمونه بردارى اعم از رسوبات رودخانه اى یا آبرفتى ،وجود آلودگى و نوع آن،وضعیت قطع شدن و یا قطع نشدن سنگ بستر توسط آبراهه در برگه مخصوص نمونه بردارى ثبت شد.در مجموع پس از انجام عملیات نمونه بردارى تعداد 218 نمونه ژئوشیمى طراحى گردید.که 21 نمونه از این تعداد نمونه تکرارى جدا شده و 9 نمونه آن حذف گردید.دلایل حذف نمونه ها به شرح زیر است: در اغلب موارد آبراهه هایى که در حاشیه نقشه وجود داشته و حاوى تک نمونه بودند،پیدا کردن موقعیت نمونه و دسترسى به آن اغلب مشکل به نظر مى رسید. در برخى ازنمونه ها تراکم پوشش گیاهى مانع از برداشت نمونه معرف بالا دست شده است. در برخى نمونه ها آبراهه ها به حدى کوچک بود که رسوب لازم جهت برداشت نمونه وجود نداشت.   طراحى شبکه نمونه بردارى و نقشه نمونه گیرى به منظور تشخیص ناهنجارى هاى ژئوشیمیایى واقعى و تمیز انواع مرتبط با ذخایر معدنى از سایر انواع در هر ناحیه لازم است تا جزء ثابتى از رسوبات آبراهه اى (براى مثال جزء80- مش) و یا کانى سنگین(جزء20- مش)مورد آزمایش قرار گیرد.قطر این جزء ثابت تابع شرایط آب و هوایى ،توپوگرافى و فاصله ا زمنشاء کانى سازى مى باشد.در مواردى که هاله ها ى ثانوى اکسید هاى آهن و منگنز توسعه یافته اند ،برداشت نمونه از چنین هاله هایى ممکن است موجب شدت بخشى به هاله هاى هیدرومورفیکى شود که ذدر این صورت باید احتیاط هاى لازم جهت تفسیر اطلاعات به دست آمده صورت پذیرد.علاوه بر موارد فوق در بررسى رسوبات آبراهه اى برداشت نمونه هایى همچون قطعات کانى سازى شده کف آبراهه،قطعات پوشیده شده از اکسیدهاى آهن و منگنز،قطعات حاوى سیلیس براى آنالیز یک یا چند عنصر یا کانى خاص،مى تواند مفید واقع شود. البته هر یک از محیط هاى نمونه بردارى فوق تحت شرایط خاصى مى تواند بیشتر مفید واقع شوند. برا ى طراحى شبکه نمونه بردارى اشراف به ناهنجارى هاى مقدماتى ژئوشیمیایى ،نتایج مطالعات کانى سنگین در مرحله ناحیه اى ،نتایج آنالیز نمونه هاى مینرالیزه و بالاخره تمام اطلاعات حاصل از مطالعه دگرسانى هاى موجود د رمنطقه و بررسى هاى زمین شناسى اقتصادى مى تواند مفید واقع شود.به این دلیل ناهنجارى هاى ژئوشیمیایى و کانى سنگین ورقه یکصد هزار سلفچگان -خورهه که توسط سازمان زمین شناسى و اکتشافات معدنى کشور انجام شده است،مى تواند جهت طراحى شبکه نمونه بردارى در این مرحله مناسب باشد. پروژه اکتشافات ژئوشیمیایى یکصد هزارم سلفچگان در ایل 1383 توسط سازمان زمین شناسى کشور تهیه شد.در این پروژه نمونه هاى ژئوشیمى(با تراکم یک نمونه در هر 5/2کیلومتر مربع)و کانى سنگین (با تراکم یک نمونه د رهر10کیلومتر مربع)از سطح منطقه برداشت شد.دراین پروژه فاز کنترل آنومالى هاى مقدماتى انجام نشد.بنابراین شبکه نمونه بردارى تنها مبتنى بر نتایج نمونه هاى ژئوشیمى و کانى سنگین طراحى شده است و در نهایت نقشه نهایى نمونه گیرى تهیه شد. د رمرحله اکتشافات ژئوشیمیایى ناحیه اى(برگه 1:100000 سلفچگان)تعداد  7نمونه ژئوشیمى از این محدوده برداشت گردیده است.شکل 3-1-الف ،محدوده مورد اکتشاف را در برگه زمین شناسى 1:100000 نشان مى دهد.نتایج مطالعات ژئوشیمى در محدود ه ورقه یکصد هزارم سلفچگان نشان مى دهد که در این محدوده هیچ گونه نمونه کانى سنگین طراحى و برداشت نشده است.شکل 1-3- ب ،طراحى شبکه نمونه بردارى و آنومالى هاى مرحله اکتشاف ژئوشیمیایى ناحیه اى را نشان مى دهد.نتایج آنالیز نمونه هاى ژئوشیمى نشانگر غنى شدگى آنها از عناصر سرب،روى و گاهى مس و طلا است.عیار سایر عناصر نمى تواند زیاد قابل توجه باشد. نتایج انالیز نمونه هاى ژئوشیمیایى این محدوده در جدول 3-1،نشان داده شده است.نمونه هایى که در عناصرمذکور ،ناهنجارى نشان مى دهد با رنگ زرد مشخص شده اند.همانگونه که مشخص است نمونه SS-100 داراى مقادیر معنى دارى است.   مشخصات نمونه ها و شیو ه آماده سازى جهت برداشت نمونه ها ازرسوبات آبراهه اى همزمان 2 اکیپ نمونه بردارى شامل یک کارشناس ،یک کارگرو یک راننده به همراه یک کارشناس مسئول پروژه به مدت 20روز درمنطقه استقرار یافته و مبادرت به انجام نمونه بردارى ژئوشیمیایى کردند. اهمیت مراحل اکتشافى و صحت هر کدام از آنها در اخذ نتایج همچون دانه هاى زنجیرى هستند که سرانجام منجر به کشف نهشته هاى پنهان مى شود.گسیختگى هر یک از این حلقه ها مى تواند تاثیرى نامطلوب در نتیجه نهایى داشته باشد.آماده سازى و آنالیز نمونه ها نیز دانه هایى از این زنجیر هستند که دقت در حسن اجراى آنها متضمن حصول نتایج واقعى است. پس ازتعیین دقیق محل نمونه ها و نمونه بردارى صحیح از رسوبات آبراهه اى براساس طرح از پیش تعیین شده،نمونه ها به محل کمپ منتقل شده و همزمان با کنترل نهایى نمونه ها سعى بر ان بود که از هرگونه آلودگى جلوگیرى به عمل آید .با توجه به نمونه بردارى فاز اکتشافى ناحیه اى ورقه سلفچگان نمونه ها در این مرحله نیز با الک 80- مش دانه بندى و شماره گذارى شده که به آزمایشگاه ارسال مى شوند.مرحله آماده سازى در آزمایشگاه شامل پودر کردن و همگن سازى مى باشد.دراین مرحله نمونه آبراهه اى به وسیله پودر کننده حلقوى تا زیر200- مش پودر گردیده و از بخش پودر شده یک نمونه براى تجزیه انتخاب و مابقى بایگانى مى گردد.در مرحله بعد تعداد 20 نمونه تکرارى جهت کنترل دقت آنالیز نمونه هاى ژئوشیمیایى جدا شده و به همراه نمونه هاى اصلى به آزمایشگاه ارسال مى شود.مراحل برداشت تا ارسال