گزارش نهایی اکتشاف مقدماتی طلا در منطقه سیاه جنگل

توضیحات

  محدوده اکتشافی سیاه جنگل سرکهنو درمجاورت یکی از مراکز فعال تکتونوماگمایی واقع شده است.فعالیت های شدید زمین شناسی د راین ناحیه که نماد آن کوه آتشفشان تفتان می باشد ،سبب درهم ریختگی و پیچیدگی زمین شناسی منطقه گردیده است.در این محدوده واحد های رسوبی مشتمل بر شیل و ماسه سنگ توسط توده های نفوذی نیمه عمیق با ترکیب دیوریت –مونزودیوریت قطع شده اند.به تبعیت از زمین ساخت کلی منطقه دو روند اصلی شمال شرق-جنوب غرب و شمال غرب-جنوب شرق د راین ساختارهای خطی قابل شناسایی است.بواسطه ی نفوذ توده های آذرین نیمه عمیق و عملکرد  سیستم های گسله و برقراری چرخه سیالات هیدرو ترمال ،توده فلزی و سنگهای در برگیرنده آن بشدت  آلتره شده اند.بر اساس نتایج حاصل از کلیه عملیات اکتشافی انجام شده در منطقه مورد مطالعه محدوده ای به وسعت 34/1 کیلومتر مربع جهت عملیات برداشت لیتوژئوشیمیایی انتخاب گردید.این محدوده به چهار زون مجزا تفکیک و بر اساس اهمیت اکتشافی آنها اولویت بندی شده اند.ابعاد شبکه برداشت د رمحدوده های با اولویت اول 20×20 متر و در محدوده های با اولویت دوم 50×50 متر د رنظر گرفته شد.جهت برداشت هر چه دقیق تر نمونه ها ،در هر زون یک خط مبنا (Base Line) بر روی زمیمن مشخص گردید. در مجموع تعداد 669 نمونه معرف هریک از سلول های شبکه و شامل حداقل 30 و حاکثر40 قطعه 150 تا 200 گرمی برداشت گردید.به منظور بررسی وضعیت آنومالی های حاصله اقدام به حفر تراشه و نمونه برداری انتخابی گردید.نتایج حاصل از مطالعات انجام گرفته  حاکی از کانی زایی طلا در منطقه با مجموعه پارا ژنز عناصرPb,Sb,Ag,As می باشد.کانی سازی د رسطح نا همگن و درارتباط با رگچه ها و شکستگی های موجود در مناطق آرژیلیتی می باشد.توزیع آنومالی های طلا و مجموعه همراه آن در راستای گسل های با امتداد شمل شرقی-جنوب غربی معرف اهمیت اکتشاف این ساختارها است.نمونه برداری انتخابی انجام شده از آثار معدنکاری قدیمی واقع در شمال شرق منطقه که د رراستای گسل های شمال شرقی-جنوب غربی توسعه یافته است. اهمیت این ساختار را بیشتر نشان می دهد .ارزیابی سطح فرسایش کنونی نسبت به سطح کانی سازی احتمالی(متغیر PHI) معرف بالا بودن سطح فرسایش و اهمیت بیشتر آنومالی های موجود است.مقایسه خصوصیات محدوده اکتشافی شامل سنگ درونگیر،دگرسانی،جایگاه تکتونیکی کنترل کننده های ساختمانی و ویژگی های ژئوشیمیایی با مدل های کانی سازی موجود ا زتشابه کانی سازی منطقه با مدل کانی سازی طلا ی تیپ اپی ترمال و مرتبط با توده های نفوذی فلسیک می باشد.تلفیق ونتیجه گیری ا زکلیه داده های اکتشافی حاصل حاکی از اممید بخش بودن محدوده های آنومالی (بخصوص محدوده ی واقع در شمال شبکه A) بوده و این مهندسین مشاور ادامه فعالیت های اکتشافی را اکیدا توصیه می نمایند. مقدمه در اجرای قرارداد شماره 706 مورخ 17/3/84 منعقده بین موسسه تحقیقات و کاربرد مواد معدنی به عنوان کارفرما و مهندسین مشاور کاوشگران د رخصوص اکتشاف مقدماتی طلا د رمنطقه سیاه جنگل (استان سیستان و بلوچستان) محدوده مورد نظر مورد مطالعات سیستماتیک اکتشافی قرار گرفت. در این پروژه مطالعات مرحله ای شامل موارد زیر صورت گرفته است: بررسی اسناد،مدارک،نقشه ها و تجزیه و تحلیل آنها و تهیه عکس های هوایی به مقیاس 1:5000 و نقشه های توپوگرافی با مقیاس 1:25000 به اسامی سیاه جنگل(   8247 IV SE) و آبک زیری (   8247 IV SW  ) تهیه نقشه توپوگرافی 1:5000 منطقه بر مبنای نقشه های 1:25000 سازمان زمین شناسی کشور طراحی شبکه نمونه برداری لیتوژئو شیمیایی بر اساس نتایج حاصل از مطالعات قبلی اخذ نمونه های لیتوژئوشیمیایی به تعداد 669 عدد طراحی و حفر 500 متر مکعب ترانشه در زون های آلتره و واحد کانی سازی بر اساس نتایج حاصله از نمونه های لیتوژئوشیمیایی و اخذ 266 عدد نمونه از ترانشه های حفر شده اخذ نمونه های X.R.D به تعداد 24 عدد و نمونه های مقاطع نازک و صیقلی به تعداد 26 عدد اخذ نمونه های انتخابی از زون های آنومالی لیتوژئوشیمیایی و کارهای شدادی به تعداد 20 عدد بسته بندی،کد گذاری و ارسال کلیه نمونه هابه آزمایشگاه جمعا به تعداد 1005 نمونه اخذ نتایج آنالیز نمونه ها پردازش داده ها و تحلیل آنها تحلیل و تلفیق کلیه اطلاعات زمین شناسی و ژئوشیمیایی و نتیجه گیری   گزارش حاضر در برگیرنده یافته های حاصل از خدمات قرارداد می باشد. موقعیت جغرافیایی و راه های دسترسی محدوده مورد مطالعه د رشمال روستای سرکهنو،واقع در شمال آتشفشان تفتان در استان سیستان و بلوچستان قرار دارد.این محدوده به صورت یک چهار ضلعی با گوشه های ABCD است که مختصات جغرافیایی این چند ضلعی به شرح زیر می باشد:  بهترین راه دسترسی به محدوده طرح استفاده ا زجاده آسفالته زاهدان – میرجاوه می باشد که به طول 85 کیلومتر است.از شهر مرزی میر جاوه راه دسترسی به سوی جنوب از میان بخش لادیز (25 کیلومتر)روستاهایی مثل انجره و میرآباد می گذرد.این راه که نهایتا به شهر خاش منتهی می شود د رمحل روستای سیاه جنگل (کیلومتر120،نسبت به شهر زاهدان)یک جاده خاکی از آن منشعب می شود که به سوی غرب کشیده شده است.این جاده پس از طی 15 کیلومتر به روستای سرکهنو می رسد.(شکل شماره 1-1).دسترسی به محدوده اکتشافی از مسیری که از شمال روستا ی انجره منتهی می شود امکان پذیر می باشد.      مطالعات قبلی از آنجا که محدوده طرح در ایام باستان جهت استخراج سرب و احتمالا طلا مورد استخراج قرار گرفته است.لذا در طول 40 سال گذشته زمین شناسان متعددی از این منطقه بازدید به عنل آورده اند .چنین به نظر می رسد که تیم اکتشافی ایتال کنسول اولین گروهی بوده اندکه در اسل 1962 زونهای کانی سازی و مکانهای استخراج کانسنگ واقع در داخل محدوده را معرفی کرده اند.بدنبال آن تقی زاده د رسال 1966 مشاهدات خود را از کانی سازی منطقه د رگزارش ارائه می کند.لاهوزن و همکاران در سال 1971 از کانی سازی فلزی موجود درمنطقه که مورد معدنکاری قدیمی قرار گرفته نمونه برداری می کنند. در سال 1369 شرکت مهندسین مشاور کاوشگران مطالعاتی را تحت عنوان پتانسیل یابی منطقه سرکهنو – سیاه جنگل را تحت نظارت اداره کل معادن و فلزات استان سیستان و بلوچستان انجام دادند.د راین مطالعه نقشه زمین شناسی 1:20000 منطقه ای به مساحت 40 کیلومتر مربع تهیه گردید که 30 کیلومتر مربع از این محدوده اولیه جالب توجه جهت مطالعات بیشتر تشخیص داده شد.مضافا اینکه از نظر موقعیت تکتونیکی منطقه مورد بحث در ادامه زون ولکانو-پلوتونی انارک سرچشمه-خارستان قرار داشته که متاثر از ولکانیسم جوان تفتان نیز بوده  است. سه نوع کانی سازی در این منطقه معرفی می شود که عبارتند از مس نوع پورفیری(دارایAu,Mo) ،سرب و روی رگه ای همراه با نقره و به مقدار کمتری طلا و نوع جوان و کم حرارت یعنی آنتیموان و احتمالا آرسنیک می باشد.در فاصله سالهای 1379 تا 1380 شرکتن کانادایی زرکن مینرالزنیز مطالعات مختصری شامل جمع آوری چند نمونه آبراهه ای و تعداد معدودی از زونهای مینرالیزه و سرباره درمنطقه انجام داده است.د ریک نمونه که از سرباره معدنی گرفته شده است ،مقدار طلا  PPM 4/1 اندازه گیری شده است.نهایتا در سال 2000 میلادی این شرکت محدوده کهنو را جزء مناطق آزاد شده اعلام کرد. از سال 1382 شرکت مهندسین مشاور کاوشگران مطالعاتی را تحت عنوان اکتشاف عناصر پلی متال د رمنطقه چاهون سیاه جنگل تحت نظارت سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی کشور د رمحدوده ای به وسعت 19 کیلومتر مربع انجام داد که بررسی داده های اکتشافی حاصل از این مرحله شامل برداشت های کانی سنگین لیتوژئوشیمیایی و ترانشه ها همگی حاکی از باروری برخی توده های سنگی رخنمون یافته درمنطقه خصوصا کانی سازی طلامی باشند.این محدوده ها 20درصد از منطقه تحت پوشش اکتشافی اولیه را به خود اختصاص می دهد. پر اهمیت ترین این مناطق ناحیه ای به وسعت 400×200 متر با میانگین طلایی د رحدود ppm 5/3 بوده که منطبق بر یک زون شدیدا آلتره است. در سال 1383 مطالعه اکتشافی این مناطق پر پتانسیل بر عهده شرکت مهندسین مشاور کاوشگران قرار داده شد که گزارش حاصل شرح مطالعات اکتشافی انجام شده می باشد. آب و هوا هر چند محدوده مورد مطالعه د رنزدیکی شهر زاهدان واقع شده و می بایست آب و هوایی گرم و خشک داشته باشد،اما نزدیک بودن منطقه سرکهنو به آتشفشان تفتان سبب معتدل شدن شرایط آب و  هوا شده است.میزان بارش سالیانه د راین منطقه از 120 میلی متر تجاوز نمی کند اما رودخانه سرکهنو که از ارتفاعات شمال تفتان و شرق خارستان منشعب می شود موجب تامین و تغذیه منابع آبی منطقه می گردد.از رودخانه های مهم منطقه می توان رودخانه سرکهنو،پاچنو،چلنگ و چاهون را نام برد. آب آشامیدنی ساکنین منطقه از قناتی که در 2 کیلومتری جنوبغربی روستا قرار دارد تامین می شود که با یک خط لوله به روستا منتقل شده است.این آب شیرین بوده و از نظر شرب کیفیت خوبی دارد،اما معدودی چشمه که د ربخش شمالی محدوده قرار دارند دارای آب شور می باشند.یکی از این چشمه ها که واحد مقدار قابل توجهی املاح معدنی مثل گوگرد می باشد جهت استحمام به منظور های درمانی مورد استفاده قرارا می گیرد.د رجدول 1-2 میزان بارندگی و در جه حرارت ماه های مختلف در شهر زاهدان آمده است. جغرافیایی انسانی طبق تقسیم بندی های داخلی بین اقوام مستقر در اطراف زاهدان ،منطقه مورد مطالعه قلمرو طایفه ریگی می باشد.روستای سرکهنو شامل معدودی ساختمان و چند سیاه چادر می باشد که مجموع 7 خانوار در آن زندگی می کنند .علاوه بر این در سالهای اخیر دبستانی نیز د رروستا ساخته شده است.دامداری شغل اصلی ساکنین این روستا می باشد که در کنار آن بطور فرعی به کشاورزی نیز پرداخته می شود .عمده محصول کشاورزی گندم می باشد.   انرژی ههر چند در اسلهای اخیر در یک پروژه برق رسانی به نقاط دور افتاده استان سیستان و بلوچستان ،تعدادکثیری از روستاها از نعمت برق برخوردار شده اند اما روستای سرکهنو فاقد انرژی برق می باشد.البته روستاهایی مثل سیاه جنگل ،میرآباد و انجره دارای برق منطقه ای می باشند.همچنین هر کدام ازاین روستاها دارای یک خط تلفن روستایی نیز می باشند. شرح عملیات اجرایی پروژه اکتشاف مقدماتی طلای سیاه جنگل درادامه فعالیت های اکتشافی قبلی و به منظور ارزیابی،شناسایی و محدود نمودن زونهای آنومالی لیتوژئوشیمیایی آن با اطلاعات زمین شناسی و شاختمانی و بررسی  امکان سنجی اولیه انجام گرفته است.شرح خدمات قرارداد مشتمل بر انجام مطالعات لیتوژئوشیمیایی و بازنگری و تکمیل نقشه زمین شناسی 1:5000 و حفر ترانشه د رمناطق امید بخش می باشد کهن در اجرای مفاد شرح خدمات ،عملیات ذیل د رمحدوده اکتشافی صورت پذیرفته است: مطالعات لیتوژئوشیمیایی براساس بند 1 شرح خدمات قرارداد بایستی مطالعات لیتوژئوشیمیایی بر روی زون های آنومالی حاصل از اکتشافات قبلی انجام گردد.بدین منظور د رزونهای آنومالی معرفی شده شبکه های برداشت لیتوژئوشیمیایی طراحی گردید،به طوریکه د رمرکز آنومالیها شبکه های متراکم  و با ابعاد 20×20 متر و حاشیه آنومالیها را شبکه هایی با ابعاد 50×50 فرا بگیرد.در طراحی شبکه های نمونه برداری کلیه اطلاعات قبلی جمع  آوری و با یکدیگر تلفیق و در نهایت محدوده اکتشافی در چهار منطقه،تحت پوشش شبکه های نمونه برداری واقع گردید.این محدوده ها به نامهای A,B,Cو D معرفی شده اند که د رمحدوده A شبکه نمونه برداری 20×20متر بوده و د رمحدوده های B,Cو D شبکه 50×50 طراحی شده است.د رجدول 2-1 مشخصات سلولهای آنومالی قبلی که طراحی بر مبنای آنها انجام گرفته ملاحضه می گردد. به منظور دقت و سهولت د راجرا و شناسایی شبکه های نمونه برداری در هریک از این محدوده نقطه ای به عنوان 00 انتخاب و یک خط مبنا (Base Line)  نیز معین گردید.نقاط 00 شبکه های برداشت طوری انتخاب گردیده که بخوبی با یکی ا زعوارض طبیعی سطح زمین انطباق داشته و بتوان براحتی آنرا بر روی زمین شناسایی نموداین عوارض طبیعی و شاخص با استفاده از عکس هوایی و نقشه توپوگرافی 1:5000 شناسایی گردیده و ضمنا مختصات این نقاط و مراکز سلولهای برداشت نیز درسیستم WGS 84-UTM نیز استخراج گردید.د ربرداشت صحرایی ابتدا نقاط 00 در سطح زمین شناسایی گردید و سپس خط مبنای هریک از شبکه ها با استفاده ا زمتر وککمپاس بر ر وی زمین پیاده شدند.د رجدول 2-2 مشخصات خطوط مبناء د رهریک ا زشبکه های نمونه برداری لیتوژئوشیمیایی ارائه گردیده است.   بر روی خط مبناء هر یک از شبکه های نمونه برداری محل نقاط00 و پروفیل های شرقی-غربی هر یک ا زخطوط مبنا  بر روی زمین توسط سنگ چین مشخص شده و شماره ایستگاه نیز د رزیر آن واقع شده است.بعداز مشخص شدن نقاط 00 و نقاط تقاطع پروفیل های نمونه برداری بر روی خطوط مبنا ء (ایستگاه ها ) اقدام به برداشت نمونه های سنگی گردیده است.بدین منظور د رمحل هریک از نقاط پروفیل ها بر روی خطوط مبناء حاضر شده و با استفاده ا زمتر وکمپاس امتداد طول پروفیل و محل مرکز سلولهای نمونه برداری معین گردیده و همزمان د ر محدوده سلول نمونه برداری حرکت کرده و اقدام به اخذ نمونه های سنگی بروش تصادفی(Random stratified) گردیده است.هر نمونه سنگی مشتمل بر 40 تا 50 ثانیه قطعه سنگی بر جا به وزن 200-100 گرم بوده که بدین ترتیب وزن هر نمونه بالغ بر 6-5 کیلوگرم میباشد. بازنگری و تکمیل نقشه زمین شناس 1:5000  برطبق بند 5 شرح خدمات قرارداد بایستی نقشه زمین شناسی 1:5000 در وسعت 8 کیلومتر مربع با دیدگاه معدنی بازنگری و تکمیل گردیده و در این راستا انواع آلتراسیونها و گسترش آنها تفکیک شده و در محدوده موردنظر به انضمام سایر نقاط محدوده نقشه 1:5000 قبلی نیز بررسی چکشی دقیق انجم گردد.بدین منظور با استفاده از اطلاعات قبلی و نقشه توپوگرافی 1:25000 و عکس های هوایی 1:5000 اقدام به بررسی زمین شناسی ،آلتراسیون ،کانی سازی و ساختارهای تکتونیکی منطقه گردید.حاصل این بررسی ها نقشه 1:5000 زمین شناس و نقشه های موضوعی می باشد که به پیوست گزارش ارائه گردیده است.در مطالعات زمین شناسی تعداد 26 نمونه سنگی جهت مطالعات مقاطع نازک و صیقلی و جهت بررسی آلتراسیون نیز تعداد 24 عدد نمونه از  زونهای مختلف آلتراسیون منطقه اخذ گردیده است.نتایج مطالعات مقاطع نازک و صیقلی و X.R.D به پیوست ارائه گردیده است.     حفر ترانشه و نمونه برداری انتخابی ا زسلولهای آنومالی لیتوژئو شیمیایی پس ا ز بررسی و تعبیر و تفسیر نتایج حاصل از مطالعات لیتوژئوشیمیایی و تلفیق آن با بررسی های زمین شناسی و ساختاری،محدوده های آنومالی معرفی گردید.د رشمال شرق محدوده نمونه برداری A و شمال محدوده A(واقع در جنوب محدوده نمونه برداریB) مهمترین آنومالیهای لیتوژئوشیمیایی متمرکز شده اند(اولویت اول).در شمال شرق محدوده A عرض زون آنومالی حدود 50 الی 70 متر و طول آن در حدود 200 متر بوده و در شمال محدوده A نیز زون آنومالی با عرض حدود 50 الی 70متر و طولی درحدود 100 تا 150 متر می باشد.علاوه بر این یکسری سلول(با ابعاد 50×50) نیز به طور پراکنده د رمحدوده های نمونه برداری B,C,D توزیع شده اند که ا زنظر اهمیت درا ولویت دوم قرار دارند.د رجدول 2-3 به طور خلاصه مشخصات این زونهای آنومالی و میزان محتوای طلای آنها ارائه گردیده است. به منظور شناسایی هر چه دقیق ترمحدوده های آنومالی و آشکاری سازی و احدهای سنگی رخنمون یافته در این محدوده ها و تعیین نحوه توزیع عناصر و شناسایی رخساره های سنگی،اقدام به حفر ترانشه د رمحدوده های آنومالی با اولویت اول گردید.به طوریکه ذکر شده  این محدوده ها مشتمل بر بخش شمالشرقی شبکه نمونه برداری A و شمال شبکه A بوده که د ربخش شمال شرقی شبکه A تعداد7  ترانشه و در بخش شمالی شبکه A تعداد 4 ترانشه طراحی و حفر گردیده .این ترانشه ها طوری در نظر گرفته شده اند که طول و عرض زونهای آنومالی لیتوژئوشیمیایی را پوشش بدهند. علاوه بر این در سولهای پراکنده ای که محتوی مقادیر قابل توجهی طلا می باشند نیز اقدام به نمونه برداری انتخاب گردیده است.در این سلولها به منظور شناسایی رخساره های مختلف سنگی ،آلتراسیون و کانی سازی و هم چنین شناسایی لیتوژی و رخساره های که محتوی طلا می باشد ،نمونه هایی مشخص و فقط از هر یک رخساره های سنگی و لیتولوژیهای رخنمون یافته در سلولهای آنومالی اخذ شدهاست.تعداد این نمونه ها 20 عدد بوده و در نقشه های موضوعی ،موقعیت و نتایج حاصل ارائه گردیده است.