مطالعات آزمایشگاهى فرآورى کانسار مس اکسیده خاش – سیستان و بلوچستان

توضیحات

چکیده کانسار مس اکسیده خاش در 117 کیلومترى جنوب زاهدان قرار دارد. سنگ میزبان این کانسار بازالت و سنگهاى دگرسان شده حاصل از آن مى‌باشند. کانیهاى گانگ این نمونه شامل کوارتز, فلدسپار, کانیهاى آبدار آهن, کلریت, تالک, کانیهاى رسى , زئولیت, پیروکسن و کانیهاى منگنزدار مى‌باشد. کانى سازى مس در آن به صورت مالاکیت و کمى آزوریت در درز و شکافها انجام گرفته است. در بعضى از مقاطع مقدار کمى مس آزاد(native) نیز مشاهده شد. بطور متوسط نمونه حاوى 06/0±93/4 درصد مس مى‌باشد. ولى آزمایشهاى قابلیت انحلال نشان داد تنها 96/85 درصد مس موجود در اسید سولفوریک و 93/2 درصد آن در سیانور حل مى‌گردد. مطالعات میکروسکوپى نشان داد که درجه آزادى مناسب کانیهاى مس در دانه بندیهاى 200- مش(75 میکرون) اتفاق مى‌افتد. آنالیز فرآکسیونهاى مختلف نیز نشان داد که در اثر خردایش کانیهاى مس بیشتر به بخش دانه ریز منتقل مى‌شود. آزمایشهاى جدایش به روش فیزیکى(میز لرزان و فلوتاسیون) در مورد این نمونه کارایى لازم را نداشته است. بطوریکه در روش میز لرزان بازیابى مس 24/30 درصد با عیار 13/78 درصد و در روش فلوتاسیون در بهترین حالت بازیابى 23/63 درصد با عیار 14/48 درصد مس مى‌باشد. براى لیچینگ از دو روش مخزنى و همزنى استفاده شد. آزمایشهاى شناسایى عوامل موثر به طریق طراحى آزمایشها نشان داد عوامل تاثیرگذار در لیچینگ مخزنى به ترتیب اهمیت عبارتند از: غلظت اسید, زمان و دانه بندی. افزایش غلظت اسید و زمان و کاهش دانه‌بندى باعث افزایش بازیابى مى‌شود. در لیچینگ همزنى نیز عامل موثر غلظت اسید بوده که با افزایش آن بازیابى زیاد مى‌شود. شرایط بهینه براى لیچینگ مخزنى دانه‌بندى 9/4- میلیمتر, غلظت اسید 190 گرم بر لیتر و زمان 15 روز ,براى لیچینگ همزنى دانه‌بندى 355- میکرون , غلظت اسید 160 گرم بر لیتر و زمان 2 ساعت مى‌باشد. در این شرایط بازیابى کلى مس براى دو روش به ترتیب 76/02 و 85/65 بوده که با در نظر گرفتن قابلیت انحلال 85/96 درصد بازیابى نسبى مس قابل انحلال آنها 88/43 و 99/64 درصد مى‌باشد. لیچینگ مخزنى با اسید کیورینگ به تنهاى کارایى لازم را نداشته ولى با روش لیچینگ مخزنى جریان مخالف بازیابى آن به 54/85 درصد مى‌رسد. این موضوع نشان مى‌دهد که مقدارى از مس غیر قابل انحلال بدین طریق حل شده است. مصرف اسید با افزایش غلظت اسید در هر دو روش افزایش مى‌یابد. در شرایط بهینه مصرف اسید به ازاى یک کیلو نمونه در لیچینگ مخزنى و همزنى به ترتیب 154/90 و 141/26 گرم و به به ازاى یک کیلو مس بازیابى شده 908/8 و 6/70 کیلو گرم مى‌باشد. بازیابى روش سمنتاسیون در حدود 98 درصد و خلوص مس ترسیب یافته 16/88 درصد مى‌باشد. با توجه به نتایج بدست آمده، لیچینگ مس اکسیده خاش امیدوار کننده مى‌باشد. بنابراین پیشنهاد مى‌شود پس از انجام اکتشافات تفصیلى، مدلسازى کانسار، تعیین روش استخراج و برنامه ریزى تولید و نمونه بردارى تکنولوژیکى از کانسار با توجه به برنامه‌ریزى تولید، آزمایشات تکمیلى و نیمه صنعتى بر روى آن انجام شود. در نهایت فلوشیت مناسب پیشنهاد و ارزیابى فنى و اقتصادى گردد.