بررسى علل وقوع سیل ۲۱/۰۵/۱۳۸۱ و راهکارهاى پیشگیرى از تلفات و خسارات آن در شرق استان گلستان (جنگل گلستان)

توضیحات

محدوده جغرافیایى وقوع سیل موقعیت جغرافیایى وقوع سیل 21/05/1381در شرق استان گلستان  منطبق بر نقشه2 قرار دارد که در محدوده‍اى بین َ 58،°36 و َ30، °37 عرض شمالى و  َ11، °56 و َ11، °55 طول شرقى واقع شده است. در این سیل شهرهاى گالیکش، کلاله، علی‏آباد و تعداد زیادى از بخشها و روستاهاى منطقه که در امتداد رودخانه گلستان و مسیلهایى که از بخش شمالى جنگل گلستان عمود بر امتداد نوار باریک شرقى -– غربى جنگل قرار دارند، مورد هجوم و تهدید سیل واقع شده‏اند.   اقلیــم منطقـه حوضه آبریز رودخانه گرگان‏رود به سه اقلیم کاملا متفاوت با پوشش گیاهى بسیار متنوع تقسیم می‏شود که عبارتند از: 1- اقلیم نیمه خشک با پوشش مرتعى و فاقد گیاهان چند ساله که عمدتا از مارن و رسوبات ریزدانه تشکیل شده است و بعلت عدم نفوذپذیرى، تمامى بارشهاى جوى با لحاظ تبخیر و تعرق به رواناب تبدیل می‏شود. وجود این مارنها، بار رسوبى سیل را به شدت افزایش می‏دهند. این اقلیم سه زیرحوضه آبریز دشت شاد، منطقه کوه دانیال پیغمبر و جلگه نردین را در بر می‏گیرد.  2- اقلیم نیمه مرطوب خزرى که عمدتا از پوشش گیاهى مناسب برخوردار است ولى بعلت بهره‏بردارى زیاد از عرصه جنگلى و تبدیل آن به زمینهاى کشاورزى، سبب شده است تا بیشترین فرسایش خاک مناسب به این اقلیم اختصاص یابد.  3- اقلیم جنگلى گلستان با متنوعترین پوشش گیاهى شامل درختان بومى پهن برگ که مدتى است، سیاست تبدیل آنها به درختان سوزنى برگ غیر بومى در جای‏جاى جنگل گلستان و نوار باریک جنگلى شمال کشور رونق یافته است، اشتیاق و اشتهاى دوستداران طبیعت را با بی‏ذوقى کامل طرح مزبور، کور می‏نماید. اگر چه وجود جنگل، شدیدترین بارشهاى جوى را در خود به تحلیل می‏برد، اما به نظر می‏رسد سیل امسال (21/05/1381) در داخل جنگل گلستان، خسارات بیشترى را در مقایسه با اقلیم‏هاى دیگر منطقه مورد مطالعه سبب شده باشد. نتیجه بررسى این واقعه به بهره‏برداریهاى بی‏حد از جنگل‏هاى شمال کشور بعنوان بزرگترین میراث جهانى منتهى می‏شود.   تاریخچه سیل رودخانه گلستان 1- بی‏شک وجود سه زیرحوضه آبریز دشت شاد، منطقه کوه دانیال پیغمبر و جلگه نردین با زمینهاى مارنى در سرآب رودخانه گلستان که فاقد نفوذ پذیرى است، در زمانهاى گذشته نیز سیل‏خیز بوده است. بررسى شواهد سیل در گذشته‏هاى نه چندان دور در جای‏جاى رودخانه گلستان بخوبى ثبت شده است و براحتى قابل مشاهده می‏باشد بطورى که طى یک برنامه عملیات رسوب‏شناسى، این مطالعات می‏تواند بسیار موفقیت‏آمیز باشد. 2- سیل مخرب سال گذشته (20/05/1380 )   شرایط و عوامل وقوع سیل جنگل گلستان مطابق پیش بینى شرایط جوى از سوى سازمان هواشناسى کشور که چند روز قبل از وقوع سیل21/05/1381 از صدا و سیما پخش گردید و مشکلات عدیده‏اى که بعلت وقوع سیل در کشورهاى اروپایى از جمله اتریش، آلمان، فرانسه، مجارستان و چک، پیش آمده بود، انتظار همگان این بود که با وجود اطلاعات و پیش‏بینى زمان وقوع سیل، خطرى ساکنان روستاهاى منطقه شرق استان گلستان را تهدید ننماید و از ورود مسافران و گردشگران به داخل جنگل گلستان نیز ممانعت شود. اما آنچه که در عمل مشاهده گردید، نشان می‏دهد که علی‏رغم در اختیار بودن خدمات پیشرفته علوم مختلف، باز هم بی‏توجهی‏ها و بی‏تفاوتی‏ها، استفاده از خدمات عرصه‏هاى گوناگون  علمى را بی‏نتیجه می‏گذارد و نشان می‏دهد که باور عوامل ذیربط نسبت به خدمات علوم پایه و کاربردى مختلف تا چه حد ناشناخته است و آنچه که نباید بشود، رخ می‏دهد. در ساعت حدود 30/17 عصر روز دوشنبه 21/05/1381 بارندگى شدیدى همراه با رعد و برق شدید در حوالى روستاى دشت از محدوده شهرستان جاجرم شروع شد و تا 2 ساعت بطول انجامید و جریان سیل نیز حدود ساعت 30/19 به روستاى دشت در سرآب رودخانه گلستان در محدوده مرزى استان خراسان رسید. این سیل در ابتداى میسر، قطعات مختلف سنگها را تا محل بند شکسته قزقلعه بر جاى گذاشت و عمدتا بعلت فرسایش مارنهاى حوضه آبریز، رسوباتى از جنس سیلت و رس را در مسیر حمل کرده است که علی‏رغم برخوردارى از انرژى زیاد، نتوانسته است پل ارتباطى روستاى دشت با جاده اصلى جنگل گلستان – بجنورد را (در محل آبشار) تخریب نماید. این مطلب به این موضوع اشاره دارد که تا این مرحله، این سیل مخرب نبوده است. به محض ورود سیل به محدوده جنگل با روانابهاى حاصل از بارندگى شدید همراه با قطعات بزرگ سنگها و تنه درختان جنگلى بریده شده در داخل جنگل گلستان تلفیق و در امتداد مسیر رودخانه گلستان که در سیل سال گذشته(20/05/1380) کاملا هموار شده بود با قدرت تخریبى فوق العاده به حرکت در می‏آید. این حرکت با صداهاى مهیبى نیز همراه بوده است. مردمى که شاهد حرکت سیل بوده‏اند، اظهار می‏کردند که در پیشانى سیل نیز موجى از هوا با انرژى جنبشى فوق‏العاده زیاد وجود داشت که بمحض برخورد به هر مانعى براحتى آن را در هم می‏پیچید و با خود حمل و همراه با رسوبات حمل شده مدفون می‏کرد. خوشبختانه باید گفت که هوشیارى مردم و همکارى نیروهاى انتظامى مامور به خدمت در محدوده تونل گلستان، از فاجعه‏اى خیلى عظیم جلوگیرى کرده است بطورى که مردم مطلع شده، و از دسترس سیل دور می‏شوند. علی‏ایحال مطابق اظهار نظرهاى رسمى تعداد قربانیان تا تاریخ 02/06/1381 به 51 تن رسیده است. این در حالى است که از چند وسیله نقلیه سوارى که در جنگل گلستان، طعمه سیل شده‍اند، آثارى به‏دست نیامده است و معلوم نیست که چند نفر دیگر در زیر رسوبات رودخانه در فاصله بین محل تونل تا سد گلستان مدفون شده‏اند. یکى از اقدامات مثبتى که بعد از سیل سال گذشته (20/05/1380 )انجام شده است جابه‏جایى تعدادى از واحدهاى مسکونى در مناطق سیل‏گیر است که توسط بنیاد مسکن انقلاب اسلامى استان گلستان انجام شده است بطورى که تمام روستاى “بشل‏اویلی” که در کانون جریان سیل سال گذشته قرار داشت، به منطقه امنى نقل مکان داده شده است و در روستاهاى دیگر نیز این جابه‏جایى بصورت بخشهایى که درگیر سیل بوده‏اند، صورت گرفته است که گسترش این نوع اقدامات جاى تقدیر دارد.  شرکتهاى راهسازى که در تکمیل عملیات خرابیهاى سیل سال گذشته مشغول به کار بوده‏اند. علی‏رغم هشدارهاى قبلى که از ماهها قبل نیز بصورت موجى از سیل‏خیزى در منطقه مطرح بوده است، طعمه سیل شده‏اند و انواع ماشین آلات سبک و سنگین خود را از دست داده‏اند. علی‏ایحال کلیه عملیات پل‏سازى و راه‏سازى تمام شده و نیمه تمام نیز در جریان سیل اخیر به کلى ویران و حتى کارگران محلى نیز که تعدادشان 2 تن اعلام شده است نیز از تلفات آنها محسوب می‏شوند که جسد یک نفر از آنان تاکنون پیدا نشده است. جریان سیل 21/05/1381به قدرى شرق استان گلستان را تحت تاثیر قرار داده بود، علاوه‍بر آن که اغلب راههاى ارتباطى روستاهاى شهرستان کلاله ،بخش گالیکش با مرکز شهرستان مینودشت را به کلى از بین برده بود، برق 85 روستاى سیل زده بخشهاى مرکزى و مراوتپه شهرستان کلاله نیز قطع گردید. در جریان سیل اخیر در نواحى شرق استان گلستان طی24 ساعت حدود 18 میلیون مترمکعب آب وارد “سد گلستان یک” گردید که اهمیت و نقش ویژه این سد را در ایمنى و حفظ جان ساکنان شهر گنبد کاووس و حومه نشان می‍دهد. مطابق اظهارات مسؤلان، بعد از فروکش جریان سیل، کمکهاى امدادى به مناطق سیل زده روستاى دشت در شهرستان جاجرم در اختیار مردم قرار داده شد و کمکهاى امداد و نجات نیز در استان گلستان توسط دو فروند چرخبال هوانیروز که کار تخلیه ساکنان روستاهاى آسیب دیده از سیل را به عهده داشتند، انجام گرفت. میزان بارندکى در شب حادثه در گالیکش 106 میلیمتر اعلام شده است که این میزان در ارتفاعات جنگلى منطقه باید خیلى بیش از این ارقام باشد. خسارات و تلفات کلیه خسارات ناشى از بروز سیل و هجوم آن به خودروها و تاسیسات زیر بنایى در محدوده تونل گلستان تا محل “تنگراه”، ماحصل عملکرد غیر علمى و انتخاب نادرست مسیرى است که در سیل سال گذشته (20/05/1380) کاملا از بین رفته بود و اقدام مجدد عملیات راهسازى و ساخت ابنیه که با صرف هزینه‏هاى هنگفت همراه بود، بطور کامل در سیل 21/05/1381 متلاشى و تخریب گردید. تعداد تلفات جانى 51 تن تا تاریخ 02/06/1381 اعلام شده است که بغیر از اجساد مفقود شده‏اى است که در زیر رسوبات مدفون مانده‏ و هنوز هم یافت نشده‏اند. حدود 5000 هکتار اراضى کشاورزى و باغى خسارت دیده‏اند.  تمامى خانه هاى روستاهاى محدوده سیل آسیبهاى کلى تا جزئى را متحمل شده‏اند. تاسیسات زیربنائى در شرق استان گلستان شامل ایستگاه پمپاژ گالیکش، خطوط انتقال آب شهرهاى کلاله، گالیکش و مراوه تپه؛ خط انتقال، شبکه و مخزن آب حدود 50 روستا و راههاى ارتباطى آنها بوسیله سیل (21/05/1381)آسیب دیده‏اند.     نتیــجه گیــرى - عدم توجه به نتایج و پیشنهادات مربوط به گزارش سیل سال گذشته (20/05/1380) استان گلستان که توسط سازمانها و ارگانهاى ذیربط ارایه شده بود. - بار رسوبى سیل عمدتا از مارنها و رسوبات ریزدانه زیر حوضه‏هاى آبریز محدوده روستاى دشت تامین می‏شود. - مسیر اصلى سیل در رودخانه گلستان و مسیلهایى است که عمود بر نوار باریک جنگلى در ارتفاعات شمالى البرز حادث شده است. - عدم توجه به پیش بینى وقوع سیل، بعمل نیاوردن اقدامات امنیتى و بستن مسیر ارتباطى تونل گلستان - تنگراه و همچنین هدایت خودروهایى که از استانهاى شمالى عازم استان خراسان و بالعکس بودند به راه ارتباطى آزادشهر – شاهرود می‏بایستى انجام می‏شد. - زیرحوضه‏هاى آبریز دشت شاد، منطقه کوه دانیال پیغمبر و جلگه نردین که عموما فاقد پوشش گیاهى و از نظر سنگ‏شناسى و هیدروژئولوژى از رسوبات مارنى و ریزدانه بدون نفوذپذیرى و داراى ضریب رواناب بسیار بالایى است، تنها عامل سیل شرق گلستان نبوده است. بلکه بهره‏برداریهاى سودجویانه در جنگل گلستان بعنوان بزرگترین میراث خدادادى، قدرت تخریب روانابهاى محدوده روستاى “دشت” را به شدت افزایش داده است. - رسوبات سیلابى بعنوان شواهد وقوع سیل در ازمنه قدیم نیز در بستر رودخانه گلستان قابل مشاهده است. - شرکتهاى مشاوره و پیمانکارى جاده گلستان فاقد صلاحیتهاى علمى جهت طراحى، نظارت و اجرا می‏باشند. نمونه بارز این ادعا احداث پلها و زهکشهاى با ابعاد کوچک و نامناسب است که در مقابل عبور آب، بصورت بندهاى موقتى عمل کرده است. - عملیات راهسازى در حریم اصلى و به موازات بستر کبیر رودخانه گلستان - بهره‏بردارى و تخریب جنگلها بعنوان عامل اصلى ایجاد سیل که با کاهش نفوذپذیرى، افزایش رواناب و تسریع در فرسایش خاک را به دنبال دارد. - عدم استفاده از مطالعات مربوط به هیدرولوژى سیل و شناسایى حریم رودخانه‏ها در عملیات احداث سازه‏ها - سهل‏انگارى عوامل اجرایى در امور آبخیزدارى حوضه‏هاى آبریز و جوابگو نبودن آنها در احداث بند قزقلعه که در طول دوره طرح باید تحت نظارت کامل بوده باشد و اقدامات ترمیمى، بازسازى و احیانا عملیات لایروبى نیز بایستى مورد توجه قرار می‏گرفت. این بند در سیل سال گذشته (20/05/1380) شکسته شد و عامل اصلى تلفات جانى، مالى و غیره گردید. - عدم برخورد جدى و مسئولانه دستگاه‏هاى نظارتى بر عملکرد دستگاه‏هاى اجرایى و عدم صدور احکام مربوط به تخلف و عدول از انجام وظایف     پیشنهادات - تجاوز نکردن به حریم رودخانه گلستان که باید بعنوان بدیهی‏ترین اصل، محترم شمرده شود. - انجام مطالعات هیدرولوژى سیل و مهندسى رودخانه و به کارگیرى نتایج آن در عملیات راهسازى در هر منطقه علی‏الخصوص رودخانه گلستان - توقف عملیات راهسازى در جنگل گلستان و انجام مطالعات زیست‏محیطى، جنگل و اقتصاد طرح جهت ارزیابى و مقایسه هزینه‏هاى پیشگیرى علمى قبل از وقوع سیل و هزینه‏هایى که پس از حادث شدن آن بصورت امداد رسانى و ترمیم خرابیها لازم است، پرداخت گردد. ضمن این که باید متذکر شد تلاش همه علوم در جهت جلوگیرى از تلفات جانى و مالى صرف می‏شود، چه بهایى می‏توان براى جان‏باختگان در نظر گرفت؟ - جلوگیرى از تخریب وسیع نوار باریک جنگلهاى شمال که بصورت گردنبند سبزى، در دامنه شمالى رشته کوههاى البرز، بدون هیچ محدودیت مرزى، متعلق به همه مردم دنیا است. این پوشش سبز در هر موقعیت مکانى بصورت زنجیره‏اى در تعادل هواى زمین سهم بسزایى دارد. - بررسى علل وقوع سیل در دامنه شمالى رشته کوههاى البرز با همکارى گروههاى تخصصى زمین‏شناسى مهندسى، هواشناسى، هیدرولوژى، ژئومورفولوژى، آبخیزدارى، مراتع و جنگلدارى و غیره - عدم تعویض درختان پهن برگ بومى به سوزنى برگ غیر بومى؛ زیرا در منطقه معتدل خزرى اغلب بارشها بصورت طولانى مدت رخ می‏دهد و وجود درختان پهن برگ علاوه بر جلوگیرى از ضربه قطرات باران بر سطح زمین، در روانابهاى ایجاد شده نیز تاخیر ایجاد می‏نماید. این در حالى است که در مواقع آفتابى نیز از برخورد مستقیم نور خورشید به خاک ممانعت می‏نماید. اما در مناطقى که درختان سوزنى برگ رونق دارند، براحتى نمی‏توانند همانند درختان پهن برگ نقش آفرین باشند.     قدردانى: تهیه کنندگان این گزارش بر خود لازم می‏دانند که: - از آقاى مهندس ناصر حسین‏خان‏ناظر، بعنوان مدیر گروه زمین‏شناسى مهندسى و زیست‏محیطى که در طى مراحل مختلف با راهنمایی‏هاى بسیار سودمند خود موجب پر بار شدن مطالب شده‏اند، تشکر نمایند. - از همکار محترم جناب آقاى احمد راصدى که در تمام مراحل ماموریت و کارهاى دفترى، با جدیت و مسئولیت‏پذیرى کامل، زحمات زیادى را متقبل شده‏اند، سپاسگزارى کنند.   منابع مورد استفاده 1-  سازمان زمین‏شناسى و اکتشافات معدنى کشور – گروه زمین‏شناسى مهندسى – گزارش سیل استان گلستان- شهریور سال 1380 2-    کمیته امداد امام حمینى – بنیاد مسکن انقلاب اسلامى استان گلستان- سیل مخرب گلستان و عملکرد بنیاد – بهار 1381 3-     مؤسسه گیتاشناسى؛ نقشه راهنماى ترکمن صحرا و دشت گرگان، شماره 167 ، مقیاس : 300000/1 عکس 1- رسوبات رودخانه‏اى (Debris flow) در سرآب بند قز قلعه مربوط به حوضه آبریز دشت شاد در غرب روستاى دشت که یکى از زیر حوضه‏هاى آبریز رودخانه گلستان را تشکیل می‏‍دهد (نکاه :   W). عکس 2- بستر رودخانه قبل از احداث بند قز قلعه و نهشته‏هاى ریزدانه بعد از احداث آن در بالادست روستاى دشت را نشان می‏دهد. این بند که توسط مدیریت آبخیزدارى استان مازندران احداث شده بود، در تهاجم سیل سال قبل (20/05/1380 ) شکسته شد و تلفات جانى و مالى هنگفتى در روستاى دشت و مرگ غافلگیرانه مسافرانى را به دنبال داشت که در جنگل گلستان در حال تردد و یا تفرج بودند ( نگاه : SW  ).   عکس 3- شکستگى و انهدام بند خاکى قز قلعه در جریان سیل سال گذشته (20/05/1380 ) بعلت رعایت نکردن استانداردهاى لازم (نگاه :   S )  عکس 4- تعـریض بستر رودخانه در فاصـلـه بین 2 نفـرى کـه در عـکس دیـده می‏شونـد، در پایاب بند قز قلعه توسـط سیـل 21/05/1381 در ادامـه عملـکـرد سیـل سـال گـذشته (20/05/1380 )، ( نگاه :      NE)    عکس 5- پل جدیدالاحداثى که در شمال‏شرق روستاى دشت بعد از الحاق3 زیر حوضه آبریز دشت شاد، منطقه کوه دانیال پیغمبر و جلگه نردین احداث شده است، در مقابل سیل 21/05/1381 ایستادگى کرده است و یکى از دلایل متقنى است که نشان می‏‍دهد که علی‍‍رغم الحاق حجم جریان سیل3 زیر حوضه آبریز فوق، قدرت تخریبى چندانى نیز نداشته است (نگاه :   NE). عکس 6 – نمایى از بستر رودخانه گلستان که در سیل سال گذشته (20/05/1380 ) بر اثر شکسته و کنده  شدن درختانى که در هر مقطع مکانى باعث بند آمدن آب شده بود، بر قدرت تخریب آن نیز افزودند. این بستر در برابر سیل امسال (21/5/1381 ) بدون هیچ مقاومتى شواهد سیل را ثبت کرده است ( نگاه : N   ). عکس 7- عبور سیل از بالاى جاده آسفالته، عدم لحاظ و یا عدم انجام مطالعات جدى هیدرولوژى سیل را نشان  می‍‍‍‍‍دهد که بدون تدبیر، دستور به ساخت آن در بستر کبیر رودخانه گلستان را داده‏اند. راستى مطالعات هیدرولوژى سیل را در چه پروژه‏هایى باید استفاده نمود ( نگاه :   NE)؟ عکس 8- عبور جاده از بستر اصلى رودخانه گلستان و عدم رعایت اصول اولیه راهسازى (نگاه :S     )    عکس 9- بند آمدن آب توسط جاده جدیدالاحداث در حریم رودخانه و حفر بستر آن توسط سیل در بالاتر از پارک دوم جنگل گلستان، همچنین به ابعاد خروجى زهکشهاى تعبیه شده نیز توجه شود. راستى مهندسان طراح و ناظران این عملیات به بازى در رویاهاى کودکانه سیر می‏کردند ( نگاه : SW  )؟ عکس 10- انباشته شدن رسوبات ریزدانه در کوله چپ رودخانه گلستان و پوشیده شدن دهانه ورودى زهکشهاى مربوط به عکس 9 در بالاتر از محل پارک دوم جنگل گلستان ( نگاه : S  )     عکس 11- شواهدى از قطع درختان جنگل ملى و حفاظت شده گلستان، على رغم هشدارها و ممنوعیتهایى که وجود دارد و حمل تخته سنگها و قطعه سنگهایى که به دنبال وقوع سیل به بسترکبیر رودخانه در محدوده پارک دوم جنگل گلستان وارد شده است، رابطه علت و معلول را به تصویر می‏کشد ( نگاه : NE  ).   عکس 12- وقوع سیل در داخل جنگل گلستان را نشان می‏دهد که عمدتا تخته سنگها و قطعه سنگهاى مختلف، بار رسوبى آن را تشکیل می‏دادند ( نگاه : SW  ).   عکس 13- بستر کبیر رودخانه گلستان و تخریب جاده در فاصله 200 مترى پایین‏تر از تونل گلستان نشان داده شده است. نماى نزدیک قسمت مشخص شده در عکس 14 ارایه شده است ( نگاه : SW  ).  عکس 14- تناوبى از رسوبات کوهپایه‏اى در بالا و رودخانه‏اى در پایین به ضخامت حدود 6 متر را نشان می‏دهد که در قسمت مشخص شده، رسوبات مربوط به جریان سیلابى قدیمى را نشان می‏دهد ( نگاه :   E ).   عکس 15- نمایى از تخریب جاده، دیوار حایل و پلى که دهانه آن به موازات بستر کبیر رودخانه گلستان(؟) پایین‏تر از تونل گلستان احداث شده است ( نگاه : N  ). عکس 16- نماى نزدیکى از عکس 15 شامل تخریب جاده و دهانه پلى که موازى بستر کبیر رودخانه در پایین تونل گلستان احداث شده است (؟) به عمق و حجم حفره در خاکریز پل توجه شود که بعلت قرار گرفتن در مقابل پیشانى سیل، پدید آمده است. واقعا مهندسان طراح و ناظران عملیات راهسازى چه کسانى بودند و چه جوابى براى سناریوى آن دارند ( نگاه : NE  ) ؟! . عکس 17- شستشوى رسوبات ریزدانه بستر جاده بوسیله سیل 21/05/1381 در محدوده پارک دوم گلستان و پیدا شدن قطعات مختلف ( Debris flow ) سنگهاى مربوط به سیل سال قبل (20/05/1380) که نشان دهنده عدم رعایت استانداردهاى اولیه مربوط به زیرسازى است (نگاه : E ). عکس 18- دید از بالا مربوط به عکس 17، شستشوى مواد ریزدانه داخل مصالح به کار رفته در زیرسازى جاده جنگل گلستان در اثر جریان سیل که در نتیجه افزایش فشار بین منفذى، آسفالت نیز بحالت شناور درآمده است. بخشهاى جلو و کنارى مسیر کنده شده و به قسمتهاى پایین‏تر حمل شده ا‍ست ( نگاه :  S  E ). عکس 19- عدم رعایت استانداردهاى اولیه، وجود قطعه سنگ در زیرسازى جاده، شسته شدن رسوبات ریزدانه و تماس آسفالت با قطعه سنگهاى زیرین، قله‏هاى متعددى را بصورت مخروط آتشفشان ایجاد کرده است ( نگاه :N  ). عکس 20- نمایى از تخریب جاده در کناره بستر کبیر رودخانه در محدوده تنگ‏گل را نشان می‏دهد که از حاشیه اطمینان و امنیت اولیه نیز برخوردار نمی‏باشد ( نگاه : N  ).   عکس 21- قدرت و عظمت سیل گلستان در متلاشى کردن اتوبوس حامل مسافران عازم مشهد و زائرین امام رضا (ع) و حمل آن به مناطق پایین‏تر(محدوده تنگ‏گل )، واقعا چه کسى قاتل آنان است ( نگاه :   S W )؟ عکس 22- قدرت سیل در حمل کامیون بتن‏بر (Mixer Track ) به فاصله حدود 200 متر و عملیات بیرون کشیدن آن از زیر رسوبات حاصل از سیل ( نگاه :N  )   عکس23- عدم به کارگیرى نتایج پیش‏بینی‏ها و مطالعات اولیه هیدرولوژى سیل در انتخاب گزینه‏هاى مناسب راهسازى، عاقبت دیگرى نخواهد داشت”  …  دیدى که چگونه گور بهرام گرفت“( نگاه : SE  ). عکس 24– منظره ناهنجار و اسفناکى که نتایج کار پیشنهاد دهندگان، طراحان و تصمیم گیرندگان ساخت و احداث جاده گلستا ن را نشان می‏دهد. را ستى چه کسانى می‏توا نند بدون هیچ توجیهى پاسخ عاقلانه‏اى براى آن ارایه دهند    ( نگاه : NW  ). عکس25- اتومبیل خانواده‏ایى که در بالاتر از محل آبشار رودخانه گلستان توسط سیل 21/05/1381 واژگون و حمل شده است، همراه با لوازم کودک معصومشان مشاهده می‏شود. راستى این وضعیت ناهنجار، وجدانهاى خفته مسئولانى را که دستور ساخت  و ترمیم مجدد آن را داده و می‏دهند، نمی‏آزارد( نگاه :  N E )؟!. عکس 26- سد گلستان که با مهار سیل سال گذشته (20/05/1380 ) نقش اساسى خود را در جلوگیرى از تلفات جانى و مالى مردم شهرستان گنبد کاووس و حومه به اثبات رسانده بود، این بار هم علاوه بر تجمع میلیونها تن رسوب، چـوب و لاشه حیوانات، محل تجمع اجساد عزیزانى بود که در مقصد منتظر آنان بودند ( نگاه :  N  ). و سر آخر نیز آغازى دوباره ! عکس 27- نقشه‏‏بردارى و ساخت مجدد جاده در بستر کبیر رودخانه گلستان بعد از یک هفته از گذشت سیل  21/05/1381 پشت تونل گلستان در ابتداى محدوده استحفاظى استان خراسان توسط اداره کل راه و ترابرى استان خراسان (مراکز بجنورد و بیرجند ؟) بدون رعایت اصول اولیه ایمنى راهها، راستى چرا فقط در انجام این کار سرعت عمل صورت می‏گیرد ( نگاه : N)؟ و بار دیگر نیز فردا از راه مى رسد.  نمى دانم که این قصه تکرارى، پایانى خوش خواهد داشت؟