جغرافیای طبیعی

استان گیلان در بخش باختری البرز شمالی قرار دارد. در این استان دو مورفولوژی متفاوت حاکم است، در بخش جنوبی استان ارتفاعات بلند و خشن البرز شمالی چهره ساز است، بلندترین نقطه گیلان کوه سماموس با 3678 متر ارتفاع در شهرستان رودسر واقع شده است، در حالی که کوهپایه ­ها و دشت ساحلی خزر مورفولوژی تپه‌ ماهوری و دشت گونه دارد که با پادگانه‌های دریایی و یا نهشته‌های آبرفتی جوان زمان حال پوشیده شده‌اند. شواهد زمین‌شناسی موجود نشان می‌دهد که در مورفولوژی گفته شده گسله‌های حد کوه و دشت و زمین‌ساخت نقش اساسی دارد.

ارتفاعات استان را می‌توان به دو گروه عمده و اساسی تقسیم نمود :

 گروه اول بخشی از ارتفاعات سلسله جبال البرز بوده که با قرار گرفتن در جنوب استان گیلان این منطقه را از فلات مرکزی ایران جدا ساخته است. شهرستان‌های بندرانزلی، صومعه‌سرا، رشت، آستانه و لنگرود در شمال این بخش از ارتفاعات استان، قرار گرفته و از ارتفاع کمی برخوردارند.

گروه دوم که در امتداد شهرستان تالش واقع شده‌اند به کوه‌های تالش معروف بوده و گیلان را از آذربایجان جدا می‌سازد.

جلگه ها و دشتهای گیلان

جلگه‌ها در استان گیلان از اهمیت خاصی برخوردار می‌باشند و به دو بخش جلگه‌‌ شرقی و جلگه مرکزی تقسیم می‌شوند. جلگه شرقی به‌صورت نواری بین سواحل دریای خزر و دامنه‌های شمالی البرز غربی با وسعت اندکی واقع شده که به‌صورت مستقیم تحت تأثیر آبرفت‌های بسیاری از رودخانه‌های ساحلی با خصوصیات سیلابی قرار گرفته است. جلگه مرکزی به شکل مثلث، در حدفاصل امامزاده‌هاشم، انزلی و چمخاله به‌صورت وسیع تشکیل شده است. مهم‌ترین عوامل مؤثر بر وسعت این جلگه، عبارت‌اند از رسوب‌گذاری سفیدرود، تبخیر شدید منابع آبی، وجود گسل که باعث جدا شدن رشته کوه‌های غربی از رشته کوه‌های البرز شده و سبب حرکات طبقات زمین به سمت شمال گردیده است و نیز عوامل دیگری که در گذشته باعث پایین رفتن سطح آب دریای خزر گردیده است.

دشت به سرزمینی نسبتاً هموار گفته می‌شود که دور تا دور آن را حصاری از کوهستان در بر گرفته است. مهم‌ترین دشت استان گیلان جواهر دشت است که زیبایی‌های بی نظیر و مناظر بکر آن هر بیننده‌ای را مسحور می‌کند.