زمین شناسی عمومی
استان گیلان از نظر لیتولوژی منطقه ای متنوع از نظر سن و گستردگی سنگ ها می باشد و شامل دوران های پرکامبرین، پالئوزوئیک، مزوزوئیک و سنوزوییک است. قدیمی ترین رخنمون های سنگی استان را واحدهای پرکامبرین مجموعه افیولیتی شاندرمن و مجموعه دگرگونه گشت تشکیل می دهند که در بخش های جنوب غربی گیلان برونزد دارند.
واحدهای مربوط به پالئوزوئیک در این استان شامل الف) واحدهای تفکیک نشده اردویسین تا دونین که بیشتر در غرب گسترش یافته و شامل تناوب واحدهای ماسه سنگی، سنگ های آهکی به همراه واحد آذرین شامل ترکیبات بازیک و آلکالن است. ب) واحدهای دونین با برونزدهای کوچکی در ناحیه مرکزی استان و جنوب امامزاده ابراهیم دیده می شوند و شامل ردیفی از سنگهای آتشفشانی دگرگون شده با ترکیب بازیک تا متوسط هستند. ج) واحدهای کربونیفر در جنوب غربی شهر لاهیجان از جنس فیلیت و اسلیت نازک لایه تخریبی میباشند. همچنین رخنمون های سازند آهکی مبارک در جنوب و جنوب غربی شهر چابکسر دیده می شوند. د) واحدهای پرموکربونیفر، این نهشته ها در غرب گیلان رخنمون دارند و شامل سنگ های آهکی خاکستری نازک لایه هستند. ه) واحدهای پرمین، این نهشته ها وسعت زیادی از استان را پوشش داده و بیشتر شامل برونزد سازندهای دورود و روته می باشد.
واحدهای دوران مزوزوئیک در استان گیلان شامل الف) برونزدهای محدودی از تریاس پایین و میانی شامل سازندکربناته- دولومیتی الیکا در جنوب و جنوب غربی شهر ماسوله ب) برونزدهای تریاس بالایی- ژوراسیک میانی که با تهنشستهاى مربوط به سازند شمشک (با ترکیب شیل، ماسهسنگ و کنگلومرا به همراه لایههاى زغال) مشخص میشوند و در سراسر گیلان از غرب و شمالغرب، جنوب تا جنوب شرق و بخش مرکزی دیده میشود. ج) واحدهای ژوراسیک میانی تا پایانی را میتوان در این استان با سازند آهکی شال در ماسوله و در دامنه جنوبی کوه شاه معلم مشخص نمود. د) واحدهای سنگی ژوراسیک- کرتاسه یکی از مهمترین سیکل های رسوبگذاری در گیلان است که منجر به تشکیل رخسارههای کربناته دارای طبقات متوسط تا ضخیم لایه از سنگ آهک ماسه ای و آرژیلی در سراسر گیلان شده است. ه) واحدهای سنگی کرتاسه را عمدتاً برونزدهای کربناته و ولکانیکی تشکیل می دهند که بخش عمده پراکندگی در مناطق شرقی و غرب گیلان می باشد.
واحدهای سنوزوئیک در استان گیلان شامل واحدهای کنگلومرایی (فجن)، ولکانیکی و آهکی با سن پالئوسن به ویژه در جنوب گیلان است که بیشتر در تناوب با لایه های سنگهای آتشفشانی (لایه های توف، توفیت، توف- برش، برش ولکانیکی و آگلومرا) با سن ائوسن دیده می شوند. هم چنین واحدهای آهکی با سن ائوسن گسترهای بزرگ از نیمه جنوبی گیلان را در بردارد. واحدهای میوسن که شامل تناوبی از مارن های رنگی، ماسه سنگ و کنگلومرا است در جنوب استان گیلان بصورت دگرشیب روی سنگهای پالئوسن و یا کرتاسه قرار دارد. نهشته های کواترنری در استان گیلان بخش عمدهای از قسمت های حاشیه ای دریای کاسپین و بستر رودخانه ها در بر می گیرد که شامل رخساره سیلابی، رسوبات سیلابی- رودخانه ای، رخساره رودخانه ای، رخساره آبرفتی و .... می باشد.
همچنین سنگ های نفوذی در دوران های مختلف و با ترکیبات متفاوتی در سراسر استان دیده می شوند که از مهم ترین آن ها می توان به واحدهای گرانیتی لیسار و گرانیت های ماسوله، نفوذی های مربوط به کمپلکس گشت، توده گرانیتوئیدی لاهیجان، واحدهای گابرویی حوالی دیلمان، واحدهای آندزیتی در جنوب شرقی گیلان و... اشاره کرد. دایک ها و سیل هایی متعددی نیز واحدهای سنگی مختلف را قطع کرده اندکه بیشتر دارای ترکیب حد واسط تا بازیک می باشند.
نقشه زمین شناسی یکسان شده استان گیلان (مقیاس 1:250000)