زمین شناسی ساختاری
استان گیلان در دامنه ارتفاعات رشته کوه البرز مرکزی و غربی جای گرفته است. رشته کوه البرز با ساختاری کشیده و راستایی شرقی- غربی در بخش مرکزی و شمال شرقی- جنوب غربی، در بخش شرقی خود با درازایی نزدیک به 2000 کیلومتر به عنوان بخشی از کمربند لرزه خیز آلپ- هیمالیا در جنوب حوضه کاسپین قرار دارد که سبب پیوند رشته کوه های قفقاز و طالش در شمال غرب و غرب کپه داغ و بینالود، در شمال شرق و شرق فلات ایران می گردد.
ارتفاع البرز بین 5671 متر (قله دماوند) در بخش داخلی و 28- متر در ساحل دریای کاسپین تغییر می کند. هیچ ریشه پوسته ای در زیر این توپوگرافی مرتفع شناخته نشده است (Dehghani & Makris, 1983).
این رشته کوه دارای پهنایی محدود (در حدود 120-60 کیلومتر) و به شدت پرشیب است، به طوری که دامنه های آن بطور ناگهانی در طول گسل های اصلی (گسل های مشا، شمال تهران و شمال قزوین در سمت جنوبی، و گسل خزر در سمت شمالی) به دشت متصل می شوند ( .(Berberian & Yeats, 1999; Jackson et al., 2002
تأثیر فرآیندهای مختلف بیرونی و درونی، باعث تأثیرات و پیامدهای متفاوتی می شود که امکان تفکیک و تقسیم بندی نواحی مختلف را به پهنه هایی با ویژگی های شاخص، مهیا می سازد. مانند هر نوع تقسیم بندی و کلاس بندی دیگر، دیدگاه محققان زمین شناسی در تعریف تقسیم بندی ها، باعث تنوع در پهنه بندی نهایی می گردد. این موضوع در استان گیلان نیز صدق می نماید.
اشتوکلین (1977) استان گیلان را به دو زیر پهنه تقسیم میکند. بخش های شمالی و باختری استان را حوضه های بین کوهستانی، نئوژن و کواترنری تشکیل می دهد، در حالی که نوار جنوبی را رسوبات پلاتفرمی و حوضه بین کراتونی مزوزوئیک با سن بعد از تریاس میانی و به طور محلی پالئوژن، تشکیل می دهد. بخش های جنوبی تر استان نیز در زون البرز ـ آذربایجان قرار می گیرد. علوی (1991) نیز بخش شمالی گیلان را بخشی از پلیت توران و بخش آن را قسمتی از زون البرز در نظر می گیرد.
آقانباتی (1383) در جدیدترین تقسیم بندی پهنه های رسوبی- ساختاری ایران که به نظر تلفیقی از سایر تقسیم بندی ها است، گیلان را در دو مجموعه حوضه پاراتتیس و پهنه مرکزی قرار می دهد. اصولاً به نظر می رسد، الگوی ساختاری چیره در استان گیلان، گسلش هایی با مکانیزم راندگی می باشند که سبب شده اند تا ورقه های ساختاری، به مقدار زیاد حمل و سیستم های دوپلکس از نوع گوه ای مرکب به وجود آید. ساختارهای گوه ای مرکب، حاصل دو نسل گسلش راندگی هستند. نسل اول راندگی ها به سن پیش از ژوراسیک میانی و در ارتباط با حوادث برخوردی سیمرین پیشین است. نسل دوم راندگی ها به سن سنوزوییک و در ارتباط با کوهزایی جوان آلپی است.
جایگاه گیلان در پهنه بندی رسوبی ایران (برگرفته از اشتوکلین، 1986) جایگاه گیلان در پهنه بندی رسوبی ایران (برگرفته از علوی، 1991)
جایگاه گیلان در پهنه بندی رسوبی ایران (برگرفته از آقانباتی، 1383)