شهرستان بندر انزلی

بندرانزلی از شمال به دریای خزر از جنوب به شهرستان صومعه سرا از شرق به شهرستان رشت و از غرب به شهرستان رضوانشهر متصل می‌­باشد. شهرستان بندرانزلی در ناحیه‌ای کاملاً جلگه‌ای به صورت طولی و در ساحل دریای خزر واقع شده است.

این شهرستان به مرکزیت شهر بندر انزلی با جمعیت بالغ بر 138000 نفر و مساحت 299 کیلومترمربع دارای یک شهر ، یک بخش مرکزی و 2 دهستان می­ باشد.

انزلی، اولین و تنها نامی است که برای این منطقه در طول تاریخ مورد استفاده قرار گرفته و تنها در دوران پهلوی اسم آن به «بندر پهلوی» تغییر داده شده بود ولی پس از انقلاب اسلامی اسم دیرین خود «انزلی» را بازیافت. انزلی از شهرهای باستانی ایران کهن می­ باشد. مردم انزلی از تیره کادوسیان، بر اثر روابط خوب با پارسیان و همکاری ایشان با کورش هخامنشی در لشکر کشی­ های وی نام محل خود را از روی سرزمین (انزان)، (انشان پارس) انتخاب کرده و یونانی ها نیز به آن (انزلوی) می ­گفتند. این واژه به زبان پهلوی (انزلگ) و به عربی (انزلج) شده است. انزلی محلی امن برای پهلو گرفتن کشتی های بزرگ تجاری و ماهی ­گیری بوده است. از میان تعریف‌های مختلف که درباره واژه «انزلی» وجود دارد قابل قبول‌ترین معنی «انزل به معنی لنگر» انزلی- لنگرگاه و «انزل: انشان» می‌باشد که کلمه انزلی تحریف شده «انزان- انشان» به معنی گذرگاه و دروازه‌است که می‌بینیم از گذشته نیز انزلی را دروازه اروپا و ایران می‌نامیدند و در بسیاری از نوشته‌ها هم آمده‌است. در زبان یونانی نیز واژه‌هایی نظیر «انزلیوس و انزلیا» وجود دارد به معنی «مرداب» که این دیدگاه را به وجود می‌آورد که نام این منطقه که صاحب یکی از بزرگ ترین مرداب‌های جهان  مرداب انزلی است به زمانی قبل از آغاز شهرنشینی در این منطقه بازمی‌گردد. زیرا پیدایش جزیره و مرداب در این منطقه از قدمتی ۱۵۰۰۰ ساله برخوردار است.

بندرانزلی از اوایل صفویه (زمانیکه قزوین پایتخت بوده است) مورد توجه انگلیسی­ ها قرار گرفته تا بعنوان سرپلی برای عبور ابریشم گیلان که مرکز آن در رشت بوده به روسیه باشد. همین امر باعث شد که روس ها و حکومت مرکزی ایران نیز به موقعیت بندرانزلی پی ببرند. بندرانزلی، به علت موقعیت خاص جغرافیایی، بهترین پناهگاه و لنگرگاه برای کشتی­ های تجاری و نزدیک ­ترین و امن ­ترین راه بین ایران و اروپا، ازطریق روسیه درمسیر تجارت و محلی برای تخلیه و بارگیری کالای تجارتی و عبور مسافرین گردید. چنانکه در زمان نادرشاه، انزلی پایگاهی جهت بارگیری برنج و سایر مایحتاج قشون نادری که در قفقاز می­جنگیدند بوده است. در عهد قاجاریه، تردد کشتی­ های بادبانی و بخاری به منظور حمل و نقل کالا خصوصاً حمل نفت که سابقه ای 200 ساله دارد به اوج خود رسید و بندرانزلی به عنوان یکی از مهم­ ترین بنادر سواحل جنوبی دریای خزر درآمد و پس از تحویل تأسیسات بندری وسیله شوروی­ ها در سال 1306 خورشیدی، دولت ایران به تجهیز این بندر اقدام و امروزه یکی از بنادر مجهز و مهم ایران محسوب می ­گردد و از طریق آبراهه شوروی سابق به اروپا ارتباط کشتیرانی دارد.