فعاليت هاى گروه زمين شناسى

 

گروه زمین شناسی

این گروه  مرکب  از سه اکیپ زمین شناسی ، مطالعات زمین شناسی مهندسی و مخاطرات زمین شناسی بعلاوه مطالعات فسیل شناسی و سنگ شناسی می باشد که جهت بررسیهای زمین شناسی منطقه ای خصوصاً در منطقه جنوب خاوری و همچنین اجرای طرحهای مطالعاتی و تهیه نقشه های زمین شناسی در این منطقه ، کلیه مراحل مطالعاتی را با همکاری دیگر گروههای مدیریت به انجام میرسانند که این مراحل به شرح زیر می باشد :

 

بررسیهای زمین شناسی منطقه ای :

بررسیهای زمین شناسی منطقه ای در منطقه جنوب خاوری در دو قالب ناحیه ای و موضوعی انجام می گیرد :

 

بررسیهای زمین شناسی ناحیه ای :

بررسیهای زمین شناسی ناحیه ای در مقیاسهای 1:250000 ، 1:100000 و 1:25000 ، طی مراحل برداشتهای صحرایی ، مطالعات آزمایشگاهی ، میکروسکوپی و مطالعات دفتری انجام می پذیرد که این مراحل به شرح زیر می باشد :

 

مرحله بررسی های زمین شناسی روی زمین ( بررسی های صحرائی )

.  ارائه طرح های تحقیقاتی زمین شناسی و اکتشافی . 

. برنامه ریزی مقدماتی جهت اجرای طرحها و انجام عملیات صحرائی .

. انجام عملیات صحرائی در مناطق مختلف تعیین شده جهت  اجرای طرحهای مختلف مطالعاتی ، پژوهشی یا زمین شناسی توسط  اکیپ ها یی از گروه های متخصص با توجه به طرح های مختلف.

. بهره گیری از عکسهای هوایی در طول عملیات صحرایی جهت تفکیک رخساره ها و حد آنها.

. یادداشت برداری و نمونه برداری از رخنمونهای مختلف و برداشت انواع  نمونه های سنگی آذرین ، رسوبی و دگرگونی برای تعیین ویژگی های سنگ شناسی و منشاء آنها و همچنین پی بردن به واحد های زمانی چینه  شناسی و زمان زمین شناسی هر واحد سنگی چینه شناسی و در نهایت جهت انجام آزمایشات مختلف بر روی این نمونه ها.

. برداشت مقاطع زمین شناسی ، عکسبرداری از مقاطع زمین شناسی ، تعیین شیب و  امتداد لایه ها ، تعیین مرز  واحدهای سنگ شناسی ، بررسی وضعیت همبری لایه ها ، تعیین محل نا پیوستگی و یا اثر سطح گسلها ،  تعیین اثر چین خورد گیها ، تعیین ضخامت  لایه های سازندها  و ..........

                                                                                                     در باره بررسی های صحرائی زمین شناسی

 

 مرحله مطالعات زمین شناسی

در این مرحله مطالعات زمین شناسی مختلفی جهت انتقال نهایی نتایج و داده های جمع آوری شده ، بر روی نقشه انجام می گیرد که از جمله می توان به موارد زیر اشاره نمود :

. تهیه مقاطع نازک میکروسکوپی از نمونه های سنگی برداشت شده .           

. مطالعات میکروسکوپی فسیل شناسی و سنگ شناسی.      

. مطالعات نانو فسیل ، کنودونت و پالینولوژی در صورت لزوم.                                      

. آماده سازی نمونه ها ( خردایش ، نرمایش و شستشو )  جهت انجام آزمایشات مختلف.

. مطالعات آ زمایشگاهی و آنا لیز شیمیایی نمونه ها.

. ارزیابی منابع منتشر شده و خلاصه برداری در مورد منطقه مطالعاتی.

. رجوع به منابع و مراجع متعدد .

. گرد آوری مطالب جهت تهیه گزارشات مربوطه.              

 

مرحله  تهیه نقشه

تهیه نقشه زمین شناسی با مقیاس های مختلف ، بعنوان وظیفه محوری مهمی برای این مدیریت قلمداد میشود که بطور متوسط برای تهیه هر نقشه نیاز به 2 سال کار دشوار و در عین حال ظریف یک تیم کارشناسی با تخصصهای چینه شناسی ، سنگ شناسی ، دیرینه شناسی و زمین ساخت دارد که طی مراحل زیر انجام می پذیرد :   

. تهیه نقشه پایه با مقیاس خاص با استفاده از برداشتهای صحرایی و عکسهای هوایی و نقشه های توپوگرافی.                                                                                                                     

. پیاده کردن اطلاعات برداشت شده از عملیات صحرائی بر روی نقشه های پایه و انجام  اقدامات لازم ( کارتو گرافی ، تلفیق اطلاعات و .....) جهت تهیه نقشه.

 . تکمیل نقشه های زمین شناسی با بهره گیری از مطالعات فسیل شناسی ، سنگ شناسی ، نتایج آزمایشات         شیمیایی و ..... و در نهایت برداشتهای صحرایی تکمیلی.                                          

. کنترل نتایج و بررسی نهایی برداشتهای صحرایی.

. تهیه راهنمای نقشه.                                                                                       

. تهیه و ترسیم برشهای ساختاری نقشه.

. ارزیابی نقشه ها و گزارشات.

. چاپ نقشه.

. تهیه گزارشات زمین شناسی مربوطه به همراه  نقشه ها.

 

حاصل بررسیهای زمین شناسی ناحیه ای تهیه نقشه های به مقیاسهای مختلف می باشد که شامل : 

. تهیه نقشه های به مقیاس 250000: 1  :  تهیه نقشه های زمین شناسی به مقیاس یک دویست و پنجاه هزارم به وسعتی معادل  15000  کیلومتر مربع بین 1 درجه عرض و  5/1 درجه طول جغرافیائی از منطقه تحت پوشش استان کرمان و استانهای همجوار ( منطقه جنوب خاوری ) با اطلاعات جامعی از ویژگیهای زمین شناسی و ساختاری منطقه .

. تهیه نقشه های به مقیاس 100000: 1:   پژوهشهای زمین شناسی در گستره های پرتوان زمین شناسی و معدنی استان کرمان و استانهای همجوار به جز نواحی بیابانی و دشت گونه آن ( که اولویت مطالعاتی ندارند ) ، جهت تهیه نقشه های زمین شناسی یکصد هزارم با استاندارد مطالعاتی حدود 2500 کیلومتر مربع بین 1 درجه طول و 5/0 درجه عرض جغرافیائی و بر مبنای نقشه های توپوگرافی و عکسهای هوایی به مقیاس 1:50000 ، به عنوان یک منبع اطلاعاتی پایه ، جهت  تهیه نقشه های اکتشافی به ویژه نقشه های ژئوشیمیایی ، ژئوفیزیکی و نقشه های نواحی امید بخش معدنی با هدف دستیابی به ذخائر معدنی فلزی و غیر فلزی با توجه به هدف مطالعات ( شناسائی ، پی جوئی ، اکتشاف عمومی و اکتشاف تفصیلی ) و در نهایت به انجام رساندن پوشش نقشه های زمین شناسی یکصد هزارم همزمان با خاتمه برنامه سوم توسعه . 

                            

 . تهیه نقشه های به مقیاس 1:50000 :   در اینگونه نقشه ها علاوه بر تهیه نقشه های موضوعی خاص برای کاربرد های مختلف ، با در اختیار گذاردن اطلاعات جامع از ویژگیهای خاص ، بیشتر جهت تهیه نقشه های زمین شناسی کواترنری و نقشه هایی نظیر نقشه های زمین شناسی پزشکی و زیست محیطی و نقشه های زمین شناسی مهندسی و نقشه های زمین شناسی نواحی شهری بکار برده می شود که در اینجا به خلاصه ای از مراحل و اهداف تهیه اینگونه نقشه ها اشاره می شود  :

     . در نقشه های زمین شناسی کواترنری  

      . در نقشه های زمین شناسی زیست محیطی  

     . در نقشه های زمین شناسی پزشکی  

. در نقشه های زمین شناسی مهندسی با توجه به هدف پروژه ، تهیه اینگونه نقشه ها از نوع  جامع و چند منظوره ، و یا بصورت نقشه های تخصصی یک منظوره  است . بنابراین نقشه های جامع و چند منظوره که با هدف شناخت ویژگیهای مهندسی زمین تهیه می شوند شامل 5 لایه اطلاعاتی با مقیاس 1:50000 هستند که بسته به نوع پروژه و شرایط هر منطقه مطالعاتی ، همه یا چند تای آن با عناوین زیر تهیه می شود :  

. نقشه های زمین شناسی و زمین ریخت شناسی : (با هدف معرفی سیمای ریخت زمین ساختی و ریخت پویایی و ریخت زادی)

. نقشه های آب شناسی و آب زمین شناسی : ( با هدف بررسی شبکه آبریز محدوده مورد بررسی ، نمایش خطوط همتراز آبهای زیر زمینی ، ترکیب شیمیایی آبهای زیر زمینی ، نفوذ پذیری، موئینگی و ... )

. نقشه های مهندسی : ( با هدف طبقه بندی خاک ها ، نفوذ استاندارد ، تراکم ، تحکیم ، دانسیته ، وزن مخصوص ، شیمی خاک ، تاب فشاری ، تاب برشی ، خاصیت واگرائی و ... )

. نقشه های کد گذاری مصالح ساختمانی : ( با هدف پهنه بندی زمین به مناطق گود برداری آسان ، نسبتا" سخت ،  سخت ، انفجاری و گود برداری در نواحی باطلاقی )

. نقشه های واحدهای سنگی : ( با هدف تفکیک واحدهای سنگی پیش از کواترنری و  نهشته های جوان کواترنری )

 

. در نقشه های زمین شناسی نواحی شهری با مطالعه محدوده های با خطر آب گرفتگی ، سیل ، فرونشست و فرو ریزش زمین ، روانگرائی ، فرسایش رودخانه ای ، شیب توپوگرافی ، آلودگی شیمیائی و بیولوژیکی آبهای سطحی و سفره های آب زیر زمینی و .... مناطق خطر زا و آسیب پذیر از مناطق مناسب برای توسعه شهر و میزان قابلیت آن          ( ممتاز ، خوب ، متوسط ) تفکیک می شوند .

 

. طرح تهیه نقشه های زمین شناسی  به مقیاس 25000: 1  در برنامه چهارم و پنجم توسعه :

 بنابر توسعه روز افزون طرح های مربوط به پی جوئیهای معدنی و طرح های عمران و توسعه نظیر گسترش شبکه های انتقال نفت ، گاز ، نیرو  و همچنین طرح های سد سازی و تونل های انتقال آب ، طرح های ارزیابی مخاطرات زمین شناختی و .... ، وجود نقشه های زمین شناسی با مقیاس بزرگتر و با دقت بیشتر الزامی می نماید بنابراین تهیه اینگونه نقشه ها علاوه بر در اختیار گذاردن اطلاعات کلی زمین شناسی که بیشتر در مرحله پی جوئی و اکتشاف و در محدوده های امید بخش معدنی ( جهت شناساندن زونهای کانه دار ، دگرسانی ها و ارتباط کانی سازی با زمین ساخت ) کاربرد دارد ، در گستره ای به وسعت 20  تا 100 کیلومتر مربع ، با بهره گیری از داده های ماهواره ای ، با دقت مکانی مناسب و بر مبنای عکسهای هوائی به مقیاس 1:20000  و نقشه های توپوگرافی  1:25000 ، با برداشت های دقیق تر و استاندارد های مناسب و کاربردی و به صورت یک بسته رقومی انجام می شود که تاکنون مراحل اولیه تهیه اینگونه نقشه ها در منطقه جنوب خاوری ، در برخی مناطق مطالعاتی به شرح زیر آغاز شده است :                                                                 

       . برداشت لایه زمین شناسی 1:25000 ورقه دوزخ دره  ( منطقه نگیسان بم ).                                            

. برداشت لایه زمین شناسی 1:25000 ورقه زیارت شاه ( منطقه نگیسان بم ) .

. برداشت لایه زمین شناسی 1:25000 ورقه سرآسیاب فرسنگی ( منطقه کرمان ) .

. برداشت لایه زمین شناسی 1:25000 ورقه کوهبنان ( منطقه کوهبنان ) .

. برداشت لایه زمین شناسی 1:25000 ورقه  زرند ( منطقه زرند ) .

. برداشت لایه زمین شناسی 1:25000 ورقه کرمان 1 ( منطقه کرمان ).

. برداشت لایه زمین شناسی 1:25000 ورقه کرمان 2 ( منطقه کرمان ).

. برداشت لایه زمین شناسی 1:25000 ورقه اختیار آباد ( منطقه کرمان ).

. برداشت لایه زمین شناسی 1:25000 ورقه بهاباد ( منطقه زرند ) .

. برداشت لایه زمین شناسی 1:25000 ورقه باداموئیه ( منطقه باغین ) .

. برداشت لایه زمین شناسی 1:25000 ورقه سید آباد ( منطقه باغین ) .

 

 

لازم به یادآوری است ساختار نقشه های کاربردی با مقیاس 1:25000 تلفیقی از لایه های متفاوت ( 6 لایه یا نقشه زمین شناسی موضوعی و کاربردی ) است که این لایه ها عبارتند از :

    . لایه زمین شناسی عمومی : شامل اطلاعات مربوط به جنس و سن واحدهای سنگی ، مرز بین واحدها و انواع مرزها       ، ویژگیهای سنگ شناسی واحدها و مطالعات ژئوشیـمیائی مربوط به آنها ، گسله ها و چین ها ( اطلاعات این لایه به         عنوان مبنایی برای تهیه لایه های دیگر مورد استفاده قرار می گیرد ) .

    . لایه زمین شناسی مهندسی : شامل ویژگیهای مهندسی واحدهای سنگی و خاکها  .

      . لایه زمین ریخت شناسی مهندسی : شامل ویژگیهای عناصر زمین ریختی منطقه از دیدگاه زایشی و مهندسی .

      . لایه های آب زمین شناسی و زمین شناسی زیست محیطی : شامل اطلاعات مربوط به تأثیرات انسان بر محیط خاک        و آب و تأثیر متقابل اینگونه محیط ها بر انسان و همچنین مطالعه بر روی اثر آلوده کننده مواد معدنی چه بصورت عناصر         مضر موجود در طبیعت و چه بصورت مواد حاصل از فعالیتهای معدنی در این لایه .

      . لایه مخاطرات زمین شناختی : شامل اطلاعات مربوط به پدیده های مخاطره ساز زمین شناختی نظیر زمین لغزش و         دیگر انواع حرکت های توده ای ( ناپایداری دامنه ای ) زمین لرزه و لرزه خیزی ، سیل ، آتشفشانی و ..... 

      . لایه زمین شناسی اقتصادی : شامل تمامی اطلاعات در مورد نشانه های معدنی ، معادن فعال و غیر فعال ،                  ویژگیهای توده های معدنی ، مدل کانی زائی و بررسی های اقتصادی .

بنابراین در هر منطقه از کشور که یکی از اولویت های توسعه شهری ، پتانسیل معدنی ، مخاطرات زمین شناختی و اولویت پژوهشی وجود داشته باشد ، یک یا چند لایه از این نقشه های زمین شناسی با مقیاس یک بیست و پنج هزارم تهیه خواهد شد . در واقع مقیاس نقشه های 1:25000 ، مقیاسی کاربردی است که متخصصین می توانند بر اساس آن محاسبات را انجام داده و به صورت جامع به جمع آوری اطلاعات بپردازند .

 

. کاربرد نقشه های زمین شناسی :

       .  ایجاد بستری مناسب جهت فعالیتهای تحقیقی و پژوهشی .

       . شناسائی پتانسیل های معدنی و اکتشافی . 

       . بیان پراکندگی مواد معدنی .  

        . بیان مسائل زمین شناسی .  

       . بیان مسائل ماگماتیسم ، دگرگونی و ... .  

       . بیان مسائل زمین ساختی .  

       . بیان مسائل متالوژنی .  

       . بیان مسائل ریخت شناسی .  

       . دسترسی به اطلاعات پایه علوم زمین ( شامل واحد های سنگی ، سن سنگها ، ساختمان زمین ،                               پتانسیل مواد معدنی موجود در پوسته زمین و .... ) جهت طرح های عمرانی ، ملی و پژوهشی .

       . اجرای طرحهای عمرانی و توسعه .     

       . اجرای طرحهای ارزیابی پتانسیل مخاطرات زمین شناسی                                                                                   ( شامل نقشه های پهنه بندی خطر لغزش ، سیلاب ، زلزله  و آتشفشان های فعال ) .

          . اجرای طرحهای پیشگیری و حفاظت در برابر بلایای طبیعی و زیست محیطی .

       . اجرای طرح های اکتشافی ( اکتشاف نفت و گاز ) و ( اکتشاف ذخائر آب ) .

       . اجرای طرح های مکان یابی شهری و صنعتی و انتخاب مکان سازه های بزرگ ( سد ، نیروگاه و ... ) .

          . اجرای طرح های آبخیز داری و کشاورزی .

                                                                                                                   درباره نقشه های زمین شناسی

 

بررسی های زمین شناسی موضوعی :

مطالعات و بررسیهای زمین شناسی موضوعی در قالب طرحهای مطالعاتی ، پژوهشی و زمین شناسی با موضوعات و اهداف متفاوت انجام می گیرد که همانند بررسیهای زمین شناسی ناحیه ای طی مراحل برداشتهای صحرایی ، مطالعات آزمایشگاهی ، میکروسکوپی و مطالعات دفتری انجام می پذیرد که این مراحل نیز به شرح زیر می باشد :

. انجام کلیه مراحل برنامه ریزی ، عملیات صحرایی ، نمونه برداری ، برداشتهای صحرائی ، آماده سازی نمونه ها جهت آزمایشات مختلف ، مطالعات میکروسکوپی ، پردازش نتایج حاصل از آزمایشات و مطالعات ، پیاده کردن اطلاعات برداشت شده و نتایج حاصل بر روی نقشه ، تکمیل نقشه با بهره گیری از  مطالعات و آزمایشات انجام شده و برداشتهای صحرائی تکمیلی بعمل آمده ، کنترل نتایج و بررسی نهایی برداشتهای صحرائی ، تهیه و ترسیم نقشه ، ارزیابی نقشه و تهیه گزارشات مربوطه .

. تهیه نقشه های زمین شناسی موضوعی با موضوعات و مقیاسهای مختلف نظیر نقشه زمین شناسی مناطق دگرسانی ، شکستگیها ، کاربری اراضی ، رسوبات عهد حاضر ، زمین شناسی پزشکی و ..... در منطقه جنوب خاوری با اهدافی خاص ، از جمله تهیه نقشه های زمین شناسی کواترنری در چهار چوب طرح مطالعاتی نهشته های کواترنری استان کرمان در وسعتی بالغ بر 45000 کیلومتر مربع ، بصورت 75 برگ نقشه زمین شناسی 1:50000 همراه با گزارشات مربوطه و همچنین تهیه نقشه زمین شناسی استان کرمان با مقیاس 1:1000000 به منظور شناخت کلی استان و نیز تفکیک پذیری پهنه های متالوژنیک و کانه دار استان کرمان .