فعاليت هاى گروه اکتشاف

  فعالیتهای گروه اکتشاف

گروه اکتشاف مدیریت زمین شناسی و اکتشافات معدنی منطقه جنوب خاوری مرکب از دو اکیپ اکتشافی و ژئوشیمیائی ، بعلاوه مطالعات کانی سنگین و مقاطع  صیقلی می باشد که در قالب اکتشافات سیستماتیک ،                  مطالعات اکتشافی و تهیه نقشه های زمین شناسی اقتصادی ، ژئوشیمیا یی ، معدنی و ژئوفیزیکی را با                                                                                                   همکاری دیگر گروههای مدیریت به انجام می رسانند که این مطالعات به شرح زیر میباشد :

اکتشافات سیستماتیک

اکتشافات سیستماتیک در دو قالب ناحیه ای و موضوعی انجام می گیرد :

 

اکتشافات سیستماتیک ناحیه ای :

 اکتشافات سیستماتیک ناحیه ای انجام شده در استان کرمان عموما" در مقیاس ناحیه ای و گاه در مقیاس تفصیلی و نیمه تفصیلی است که به سه روش نمونه برداری آبراهه ای ، اکتشافات چکشی  و مطالعات رادیومتری زمینی بوده است . اکتشافات سیستماتیک ناحیه ای یا شناسائی ( شناسائی نواحی امید بخش معدنی ) در حقیقت پایه عملیات اکتشافی را تشکیل می دهد که در نواحی پتانسیل دار معدنی صورت گرفته و به مواد معدنی ویژه ای اختصاص ندارد بلکه تمام مواد معدنی موجود در هر ناحیه را مورد بررسی قرار می دهد . در این مرحله از مطالعات ، از تلفیق و مدلسازی پنج لایه اطلاعاتی حاصل از بررسیهای دورسنجی ، داده های ماهواره ای ژئوفیزیک هوائی ، زمین شناسی ، ژئوشیمی و داده های مربوط به اندیس های شناخته شده در محیط GIS ، نواحی امید بخش دارای پتانسیل معدنی شناسائی می شوند .

بنابراین اکتشافات ناحیه ای در سه مقیاس ناحیه ای ، نیمه تفصیلی و یا تفصیلی به شرح زیر صورت می گیرد :

 

در مقیاس ناحیه ای  ( به مقیاس 1:250000 تا 1:100000 ) :

اکتشافات ناحیه ای در مقیاس ناحیه ای به سه روش ذکر شده در بالا ( نمونه برداری آبراهه ای ، چکشی و مطالعات رادیومتری زمینی ) و طی مراحل زیر انجام می گیرد :                                                                                           

. مرحله شناسائی نواحی امید بخش ، با تلفیق داده های توپوگرافی ، ژئوشیمی ، ژئوفیزیک هوائی ، ماهواره ای ، زمین شناسی و توزیع مواد معدنی در محیط GIS  ، با استفاده از نرم افزارهای ویژه مدلسازی ، و در نهایت تعیین محدوده های  امید بخش .

. پی جوییهای اکتشافی بصورت برداشت نمونه های رسوبی آبرفتی  و کانی سنگین و نمونه های سنگی از کلیه مناطق مطالعاتی .

. آماده سازی نمونه های برداشت شده ( شستشوی نمونه های آبرفتی برداشت شده ، خشک کردن نمونه ها و نمونه کوبی ).

. مطالعات میکروسکوپی ( مطالعات سنگ شناسی مقاطع نازک و صیقلی و کانی شناسی کانی های سنگین ).

. کانی شناسی به طریق  XRD .

. مطالعات آزمایشگاهی ( آنالیز ژئوشیمیایی نمونه ها با روشهای مختلف از جمله  ICP ، XRF،  NAA و ......).

. پردازش داده های ژئوشیمیائی با استفاده از نرم افزارهای اکتشافی و معدنی.

. جمع بندی کلیه نتایج حاصل از مطالعات صحرائی ، میکروسکوپی و آزمایشگاهی به صورت گزارش نهایی.

 

در مقیاس نیمه تفصیلی (به مقیاس 1:50000 ) :

. نمونه برداری از خاکهای برجا و  واحدهای سنگی نقاط امید بخش تعیین شده در مرحله اکتشاف ناحیه ای و            در واقع نمونه برداری از نقاط  متمرکز ذخایر معدنی ( نمونه گیری از کانسارها ).

. آماده سازی نمونه ها ، مطالعات میکروسکوپی و  آزمایشگاهی همانند  مرحله قبل .                                                                                    

. شناسایی هاله های ژئوشیمیائی اولیه و ثانویه.                                                                 

. معرفی مناطق امید بخش معدنی جهت انجام مطالعات تفصیلی .

 

در مقیاس تفصیلی (به مقیاس 1:25000 تا 1:10000 ) :

. نمونه برداری بسیار دقیق با فواصل بسیار کم از منطقه مورد مطالعه .

. مطالعات میکروسکوپی و آنالیز ژئوشیمیایی.

. مطالعات دقیق تر کانی شناسی شامل میکروپروپ و سیالات درگیر.    

. استفاده از روشهای بیو ژئوشیمیائی و هیدرو ژئوشیمیایی برای شناخت دقیقتر آنومالیها.

. تعیین محل دقیق کانسار .

. پیشنهاد جهت حفاری و استخراج .

 

بنابراین در راستای انجام اکتشافات سیستماتیک ناحیه ای ، در مرحله اول لایه های اطلاعاتی در مقیاس 1:100000 و در قالب طرحهای جداگانه ، به تفکیک تهیه می شوند که این لایه ها به شرح زیر می باشند :

. لایه دور سنجی بر روی داده های ماهواره ای

. لایه ژئوفیزیک هوائی

. لایه زمین شناسی

. لایه اطلاعات معدنی

. لایه ژئوشیمیائی

 

سپس با بهره گیری از روش های نوین و استاندارد ، حاصل اکتشافات سیستماتیک ناحیه ای به صورت تلفیق لایه های اطلاعاتی زمین شناسی ، ژئوشیمیائی ، اقتصادی ، ماهواره ای ، ژئوفیزیک هوائی و مدل سازی در محیط  GIS است که نتیجه این اکتشافات در کشور ، در  محدوده  182 برگ نقشه 1:100000  و یا 455000  کیلومتر مربع  ،  شناسایی 40  ناحیه امید بخش کانه زائی و معرفی جهت بررسیهای اکتشافی تکمیلی است .

بعبارتی ، روشهای اکتشافات سیستماتیک ناحیه ای ، مطابق آخرین روشهای اکتشافی متداول در سایر نقاط دنیا شامل تهیه این 5 لایه اطلاعاتی ( زمین شناسی ، ژئوشیمی ، ژئوفیزیک هوائی ، بررسی های دورسنجی و لایه زمین شناسی اقتصادی ( لایه اطلاعات معدنی ) است که در مقیاس یکصد هزارم ( و در مقیاس ناحیه ای ) انجام می گیرد و پس از آن در مرحله تلفیق اطلاعات ، این 5 لایه در سیستم GIS  ( بصورت نمایش توزیع مواد معدنی ، در محیط GIS و با استفاده از نرم افزارهای ویژه ) پردازش شده و در نهایت ، در مراحل بعدی اکتشاف ، مناطق امید بخش معدنی معرفی می گردند . در اینجا وضعیت بررسی ( تهیه ) 5 لایه ( ورقه )  اطلاعاتی و مراحل انجام کار بر روی برخی از این زونها ( در منطقه جنوب خاوری ) ، در جدول زیر نشان داده شده است :

           تهیه شده                                          تهیه نشده                                           در دست تهیه

 

                                                                                                  در باره زمین شناسی اقتصادی

 

اکتشافات سیستماتیک موضوعی :

علاوه بر اکتشافات ناحیه ای که در جهت شناسایی و معرفی ذخایر معدنی فلزی و غیر فلزی ، سنگ های تزیینی و ساختمانی و ..... و در نهایت اکتشافات ناحیه ای در مقیاسهای مختلف ( ناحیه ای ، تفصیلی یا نیمه تفصیلی ) بر روی کانسارهای شناخته شده در منطقه و گزارشات اکتشافی مربوطه می باشد ، روشهای اکتشافی دیگری از جمله اکتشافات موضوعی نیز راهگشای معدنکاران برای نیل به شکوفایی صنعت کشور به شمار میرود . اکتشافات موضوعی که تمام مواد معدنی را بجز هیدروکربورها و مواد رادیو اکتیو در بر می گیرد ، تاکنون منجر به کشف ذخائر باارزشی چون بوکسیت ، خاک نسوز ، منگنز ، دیاتومیت ، سلستین ، ماسه ریخته گری ، کائولن ، پرلیت ، زئولیت ، فسفات ، الونیت ، طلا ، مس ، تیتان ، منیزیت ، کرومیت ، فلدسپات ، تنگستن ، پتاس و املاح تبخیری ( در کشور ) شده است که در بین آنها طلا ، مس ، املاح تبخیری ، آنتیموان ، فسفات و تیتان از اهمیت بسزایی برخوردارند .

 

اکتشافات سیستماتیک موضوعی انواع اکتشافات ژئوفیزیکی و ژئوشیمیایی را شامل می شود :

     

اکتشافات ژئو فیزیکی موضوعی

بخشی از روش های اکتشافی انجام شده در استان کرمان از نوع ژئوفیزیکی موضوعی است که تاکنون به منظور دستیابی به اطلاعات جامع تر زمین ساخت منطقه ای و همچنین پهنه های مناسب برای اکتشاف ذخائر معدنی پنهان و در نهایت شناسائی نقاط امید بخش معدنی در کشور ، نقشه های ژئوفیزیکی هوایی سراسری ، در سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی کشور به  مقیاس1:250000  تهیه شده است که در حال حاضر از تلفیق آن نتایج ، نقشه مغناطیس هوایی ایران به مقیاس 1:1000000 به چاپ رسیده است . در این راستا سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی کشور برای بررسیهای دقیق تر و کاربردی تر در منطقه جنوب خاوری ایران تصمیم به انجام مطالعات ژئوفیزیک هوایی در این منطقه نموده است که خود گام مؤثری در شناسایی ذخایر معدنی به شمار می رود . بنابراین ، مقدمات اجرای پروژه های اکتشافی ژئوفیزیکی در این استان فراهم شده و در این راستا یک منطقه مطالعاتی جهت بررسیهای مغناطیس سنجی ، رادیومتری و الکترومغناطیسی در استان کرمان در نظر گرفته شده است که این مطالعات توسط پیشرفته ترین نرم افزار های موجود  ( Geo pak  ,  geo soft جهت پردازش داده های مغناطیس هوائی و ثقل سنجی و تعیین شیب و ژرفای ناهنجاریها )  و با استفاده از  هلیکوپتر اختصاصی و مجهز سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی کشور ( با فاصله خطوط کمتر از 200 متر ) در این منطقه به اجرا در می آید . منطقه مورد مطالعه شامل منطقه دولت آباد - آبدشت - اسفندقه - احمد آباد می باشد که به منظور اکتشاف کانسارهایی چون مس ، طلا ، کرومیت و ... در نظر گرفته شده است . این منطقه دارای پوشش محدوده پروازی حدود 12600 کیلومتر مربع و حدود 35000 کیلومتر پرواز خطی میباشد که اجرای آن در شرایط آب و هوایی مناسب طی حدود 6 الی 8 ماه بطول می انجامد .

    

اکتشافات ژئو شیمیایی موضوعی

روشهای اکتشافات ژئوشیمیایی موضوعی نیز با هدف دستیابی به ذخائر معدنی صورت گرفته و در این راستا در جهت اکتشاف عناصر فلزی و غیر فلزی و بررسی های زیست محیطی انجام می گیرد . پژوهشهای ژئوشیمیایی نیز میتواند در مقیاسهای ناحیه ای ، نیمه تفصیلی و تفصیلی به اجرا در آید . بنابراین در این مرحله از اکتشافات ، با اعمال روشهای بهینه ارزیابی کانساری و تشخیص نوع کانسارها و تعیین عیار و ذخیره آنها و همچنین موقعیت ذخائر پنهان کانسارها ، در جهت اجرای طرحهای توسعه معادن منطقه جنوب خاوری نقش بسزائی را ایفا می نماید. مطالعات و بررسیهای اکتشافات ژئوشیمیائی مراحل خاصی را شامل میشود که از جمله این مراحل مرحله مطالعات و بررسیهای آزمایشگاهی - پژوهشی میباشد که شامل مطالعات ژئوشیمیائی ، مطالعات کانی های سنگین و مطالعات مقاطع صیقلی و .... است که این بررسی ها در آزمایشگاه های خاص خود انجام میگیرد. در مرحله مطالعات دفتری نیز با استفاده از نرم افزارهای اکتشافی و معدنی و تجزیه و تحلیل داده ها ، به تهیه نقشه نا هنجاری معدنی و ایجاد بانکهای اطلاعاتی با هدف های کاربردی میپردازند . بنابراین اطلاعات ژئوشیمیائی به عنوان یکی از شاخص ترین و اصلی ترین لایه های اطلاعاتی در زمینه معرفی مناطق امید بخش معدنی به شمار می رود که در نهایت پنج لایه اطلاعاتی شامل نقشه های زمین شناسی ، اطلاعات ماهواره ای ، زمین شناسی اقتصادی ، نقشه های ژئوشیمی - کانی سنگین و اطلاعات دور سنجی به عنوان داده های اصلی در بخش ژئوماتیکس  تلفیق شده و در نتیجه مناطق امید بخش معدنی را معرفی می نماید . لایه اطلاعاتی ژئوشیمی - کانی سنگین به عنوان یکی از شاخص ترین داده های لایه های فوق است که هدف آن معرفی مناطق ناهنجار و مستعد کانی سازی با استفاده از داده های ژئوشیمیایی است . مطالعات و بررسیهای اکتشافات ژئوشیمیائی بیشتر برای دستیابی به اهداف زیر انجام میگیرد که از جمله می توان به موارد زیر اشاره نمود :

. بررسی و پژوهشهای ژئوشیمیائی به منظور کشف توان معدنی منطقه.         

. انجام اکتشافات سیستماتیک ژئوشیمیائی بمنظور اکتشاف کانسارهای فلزی و غیر فلزی.

. بکارگیری روشهای نوین ژئوشیمیائی به منظور بررسی جایگاه اندیسهای معدنی ، کانسارها و معادن فعال و رها شده برای شناسایی وجود سنگ میزبان مناسب ، نوع کانی سازی از نظر خاستگاه و بستگی آن با سنگ در بر گیرنده ، تعیین عیار و ذخیره ، بررسی وجود ذخائر پنهان در محدوده کانسار ، تشخیص سطح فرسایش ، تعیین نقاط مناسب حفاری و عمق حفاری .

. تشخیص کانسارهای فلزی کم عیار با استفاده از اکتشاف و ردیابی عناصر هم خانواده به ویژه کانسارهای طلا ، جیوه و عناصر نادر.

 

اکتشافات ژئوشیمیایی موضوعی بطور خلاصه شامل مراحل زیر می باشد :

. طراحی شبکه نمونه برداری . 

. تعیین محلهای نمونه برداری.

. نمونه برداری و آماده سازی نمونه ها .

. ارائه به ازمایشگاه جهت تعیین عناصر لازم.

. پردازش داده ها .

. ترسیم نقشه های ناهنجاری .

. کنترل ناهنجاریها و معرفی مناطق امید بخش .

 

علاوه بر آن اکتشافات ژئوشیمیایی موضوعی منطقه روشهای خاصی را می طلبد که این روشها عبارتند از :

. تعیین آنومالیهای مهم از طریق کنترلهای صحرائی  و تطابق نقشه ها با زمین.

. تفکیک و دسته بندی آنومالی های مهم و برگزیده بر حسب نوع کانسار .

. اجرای برنامه اکتشاف در مراحل مقدماتی ، نیمه تفصیلی و در صورت لزوم بصورت تفصیلی بر روی آنومالیهای بر گزیده و تأیید شده .

. شناسایی و معرفی کانسارهای مختلف فلزی و غیر فلزی دارای کیفیت مناسب ، عیار قابل قبول و  ذخیره مطلوب.

. ارزیابی و پردازش نتایج حاصل و بررسی عیار ، میزان ذخیره و شکل کانسار ،فرآوری و..... و در نهایت مطالعه و ارزیابی دقیق فنی و اقتصادی کانسارها.

 

                                                              درباره اکتشافات ژئوشیمیائی

                                                                    بانک اطلاعات اکتشافات ژئوشیمیائی استان کرمان

 

 

 

از جمله مناطقی که به روش ژئوشیمیایی ( به مقیاس ناحیه ای یا 1:100،000 ) مورد مطالعه قرار گرفته اند میتوان به مناطق زیر اشاره کرد :  دهج ، انار ، رباط ، شهربابک ، رفسنجان 1 ، رفسنجان 2 ، باغین ، بردسیر ، چهارگنبد ، پاریز ، زردو ، گورسفید ، گل گهر ، سیرجان ، کهنوج ، کشیت ، بم ، رحمان آباد ، جهان آباد 2 ، نرماشیر ، نگیسان ، قلعه منوجان ، دورکان ، رامشک ، مراکی ، کولق ، آورتین ، که مجموعا 27 برگ بوده و محدوده ای به وسعت 67500 کیلومتر مربع از استان کرمان را می پوشاند .

 جدا از اکتشافات ژئوشیمیایی مذکور باید به دو مورد زیر نیز اشاره نمود :

   الف  -اکتشافات ژئوشیمیایی به مقیاس ناحیه ای ، نیمه تفصیلی ، تفصیلی تیتانیوم در ناحیه فنوج .

   ب -  اکتشافات ژئوشیمیایی به مقیاس نیمه تفصیلی و تفصیلی بر روی اندیسهای مس استان کرمان .

 

بطور کلی مهمترین بررسیهای اکتشافی پیش بینی شده در استان کرمان در دو زون اکتشافی اسفندقه -  دولت آباد          ( 5 ورقه یکصد هزارم ) و زون اکتشافی جبال بارز -  بزمان -  مگسان ( 11 ورقه یکصد هزارم ) شامل 75000 کیلومتر مربع مطالعات ماهواره ای و زمین شناسی و 22500 کیلومتر مربع اکتشافات ژئوشیمیایی انجام می گیرد که با عنایت به مطالعات قبلی ، در نهایت گستره وسیعی از استان کرمان مورد اکتشاف قرار خواهد گرفت :

 

 

اکتشافات سیستماتیک موضعی

یکی دیگر از روشهای اکتشافی صورت گرفته که با هدف دستیابی به محدوده های معدنی انجام می شود اکتشافات سیستماتیک به روش موضعی است که تاکنون در این راستا در جهت تعیین محدوده معدنی عناصر فلزی و غیر فلزی موجود انجام گرفته است . بنابراین در این روش ، با استفاده از ...................

 

موقعیت زون های 20 گانه در استان کرمان

بررسیهای ژئوشیمیائی ناحیه ای به مقیاس 1:100000  کشور ، در 20 زون اکتشافی در مساحتی معادل 52500  کیلومتر مربع در برنامه پنج ساله سوم به اجرا در آمده است که منطقه جنوبشرق کشور 4 زون و استان کرمان 2 زون اکتشافی را در بر می گیرد که موقعیت این دو زون در استان کرمان به ترتیب زیر می باشد :

 

1- زون اسفندقه – دولت آباد

2-  زون جبال بارز

 

 

 

 

 

 

 

 

    

                                                                                    اندکس نقشه های 1:100000 استان کرمان

 

طرح های اکتشافی استان کرمان

موقعیت محدوده های اکتشافی طرحهای مختلف در استان کرمان

در راستای طرح های اکتشاف سراسری و پی جویی مواد معدنی ، بیش از 60  پروژه اکتتشافی در سراسر کشور انجام شد که منجر به شناسائی منابع باارزشی از طلا ، پتاس ، فسفات و ... گردید . این طرحهای اکتشافی در استان کرمان نیز به اجرا در آمده است که برخی از این طرح ها و موقعیت محدوده های اکتشافی آنها عبارتند از :  

موقعیت محدوده اکتشافی طرح اکتشاف طلا در استان کرمان

        پروژه اکتشاف طلای زون جبال بارز

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

موقعیت محدوده اکتشافی طرح شناسائی و پی جوئی مواد معدنی در استان کرمان

          اکتشاف ناحیه ای روی     

 

 

 

 

 

 

 

 

 

موقعیت محدوده اکتشافی در طرح اکتشاف سراسری در استان کرمان

     اکتشاف عمومی فسفات