زمین ساخت

زمین‌ساخت (Tectonic) و زمین‌شناسی ساختمانی (Structural Geology) از شاخه‌های زمین‌شناسی بوده که به توزیع سه‌بعدی سنگ‏های تشکیل‏ دهنده پوسته زمین و مطالعه تغییرشکل آنها بر اثر تنش‌های وارده در طول دوران‌های مختلف زمین‌شناسی می‌پردازد. به بیان دیگر، زمین‌ساخت به مطالعه ساختار درونی زمین، چگونگی تشکیل رشته ‏کوه‌ها، اقیانوس‌ها، زمین‌لرزه‌ها و دیگر رخدادهای سطح زمین می‌پردازد که به دنبال اعمال نیروهای زمین‌ساختی پا گرفته اند. همچنین، زمین‌شناسی ساختاری بیشتر شکل هندسی، ویژگی‌های جنبشی و سازوکار تغییرشکل ساختمان‏ های مختلف زمین مانند چین‏ خوردگی‏ ها، گسل‌ها، درزه‌ها و دیگر ساختارهای زمین‌شناسی را بررسی می‌کند.

زمین‌ساخت و زمین‏ شناسی ساختمانی اهمیت ویژه‌ای در علوم زمین دارد. انجام پژوهش‌های زمین‌شناسی، بدون آگاهی از نوع ساختمان‏ های هر منطقه و نیروهای بوجود آورنده آنها، غیر ممکن بوده و بدون دانش زمین ساخت، شناسایی و ارتباط واحدهای مختلف زمین‏ شناسی امکان‌پذیر نمی‌باشد. افزون بر این؛ زمین‌ساخت نقش کلیدی در زندگی روزمره آدمیان ایفا می‌کند: نقش ساختارها در جای گیری، جانمایی و جابه‌جایی مواد معدنی، همچون نفت، گاز طبیعی ، کانه‌های فلزی و غیر فلزی و نیز آب‌های زیرزمینی آگاهی از مشخصات زمین‌ساختی هر گستره را ضروری می نماید. در احداث سازه‌ها همانند راه، سد، تونل و غیره نیز شناسایی ساختمان‌های زمین از اهمیت زیادی برخوردار است. زمین‌شناسی ساختمانی و زمین‌ساخت در مباحث وابسته به مخاطرات و مدیریت بحران نیز جایگاه ویژه‌ای داشته و شناسایی نمونه‌های جوان و جنبای آنها در درک جایگاه هر منطقه از دیدگاه مخاطرات طبیعی همچون زمین لرزه و زمین لغزش ضروری است.