- راه اندازى و تجهيز آزمايشگاه مواد معدنى دفتر زاهدان
آزمايشگاه مواد معدنى در زاهدان
از اين رو با توجه به نياز استان به يک آزمايشگاه مواد معدنى ،مقدمات ايجاد اين آزمايشگاه در سالهاى 81-82 در دفتر زاهدان فراهم گرديد و دستگاههاى مورد نياز خريدارى و راه اندازى شد به طورى که اين آزمايشگاه علاوه بر تامين برخى از آناليزهاى طرح هاى اکتشافى سازمان زمين شناسى کشور نياز بخش خصوصى را نيز بر طرف مى نمايد.
بخشهاى تشکيل دهنده آزمايشگاه
الف) بخش آماده سازى نمونهها:
اين بخش شامل دستگاههاى خردايش، نرمايش(جهت تبديل نمونهها به اندازه 200 مش)، پرس نمونهها و محلول سازى نمونهها است .روش کار در اين بخش به شرح ذيل است:
1-آماده سازى نمونه براى خوانش با XRF :
جهت تهيه قرص مورد نياز براى دستگاه XRF مقدار 3 گرم از نمونه 200 مش شده را با base اسيد بوريک در مدت زمان 3 دقيقه تحت فشار 100 کيلو نيوتن قرار ميدهيم .
2- آماده سازى نمونه براى خوانش توسط دستگاه جذب اتمى با متد شعله:
5 گرم از نمونه هاى 200 مش شده راتوزين کرده به آن 10 سى سى اسيد کلريد ريک و سپس 10 سى سى اسيد نيتريک مى افزاييم و تا خارج شدن گاز خرمايى رنگ حرارت مى دهيم .سپس 25 سى سى آب به آن افزوده ،حرارت مى دهيم و در مرحله نهايى در بالن به حجم مى رسانيم .
3-آماده سازى نمونه براى خوانش توسط دستگاه جذب اتمى با متدVGA:
5/0گرم از نمونه هاى 200 مش شده راتوزين کرده به آن 10 سى سى اسيد سولفوريک و سپس 10 سى سى اسيد نيتريک مى افزاييم و تا خارج شدن بخارات سفيد رنگ حرارت مى دهيم .سپس 25 سى سى آب به آنافزوده ،حرارت مى دهيم و در مرحله نهايى در بالن به حجم مى رسانيم .
4- آماده سازى نمونه براى خوانش توسط دستگاه Spectro photometer UV-VIS
ازنمونه 0.3 گرم در بوته هاى تفلونى توزين مى کنيم 15 CC مخلوط 3 اسيد مى افزاييم و حرارت مى دهيم تا گاز SO3 خارج شود.پس از سردکردن 8CC اسيد نيتريک مى افزاييم و تا 4/3 حجم بوته آب مقطر اضافه مى کنيم 5 دقيقه حرارت مى دهيم و در بشر 100CC ريخته و مى جوشانيم پس از سرد شدن در بالن 250CC به حجم مى رسانيم .
5
5- آماده سازى نمونه براى خوانش توسط پلاروگراف
در اين روش ابتدا با مخلوطى از سود و پتاس در دماى 700 درجه سانتيگراد به مدت 5 دقيقه ذوب قليايى مى گردد. سپس در لوله آزمايش ريخته و با آب مقطر جوش به حجم مى رسانيم .بعد از ته نشين شدن حجم مشخصى از قسمت شفاف آن را برداشته و آن را خنثى کرده به آن حجم هاى مشخصى از سولفوريک اسيد ، ماندليک اسيد ، سينکونينو سديم کلرات با غلظتهاى مشخص اضافه مى نماييم
6- آماده سازى نمونه جهت مطالعه کانىسنگين :
در اين قسمت نمونه برداشت شده پس از حجم سنجى توسط ابزار بشقابى شکل در مسير کانال آب با سرعت مناسب شسته مى شود تا گل و ساير گازهاى سبک موجود از آن خارج شودکه به اين عمل لاوک شويى گويند.نمونه لاوک شويى شده به آزمايشگاه منتقل شده و در آنجا ابتدا حجم سنجى شده و سپس دو فرايند برروى آن انجام مى شود :1- بروموفرم گيرى که عبارت است از شستن نمونه با محلول سنگين بروموفورم به اين ترتيب که با توجه به ويژگيهاى محلول بروموفورم بخشى ديگر از کانى هاى سبک موجود که در مرحله قبل از لاوک شويى جدا نشده بودند از نمونه خارج مى شوند و بخش سنگين نمونه کاملاً جدا مى شود.2- مگنت گيرى : در اين مرحله نمونه (که همان بخش سنگين مى باشد) پس از خشک شدن درزير هود مجدداً توزين شده سپس توسط دو نوع آهنرباى معمولى و مگنت کانى هاى تشکيل دهنده نمونه در سه فاز AA- AV- NM و در سه قوطى جداگانه قرار گرفته و براى مطالعه به واحد کانى سنگين ارسال مى گردد.
ب) بخش آناليز نمونهها:
اين بخش شامل دستگاه جذب اتمى - دو دستگاهXRF و يک دستگاه تبديل نمونهها به قرص است و کاليبراسيون آن از ابتداى سال 83 آغاز گرديده است
ج)بخش مطالعه نمونه ها
در اين بخش مطالعه نمونه ها توسط کارشناسان بومى آموزش ديده در دفتر زاهدان صورت مى گيرد.از ابزار و دستگاههاى موجود در اين بخش ميتوان به :
- دستگاه UV (اولترا ويولت) با هدف شناسايى کانىهايى از قبيل شئليت، استراسيانيت و.........
- ميکروسکوپ هاى دو چشمى پلاريزان مدل ZEISS جهت مطالعه مقاطع صيقلى
و اقلامى از قبيل سوزن، پنس، بورس، قاشکک، شيشه ساعت، چراغ الکلى، تشتک شيشهاى و مقاديرى مواد شيميايى ...............اشاره نمود..
د) بخش انبار نمونه ها :
به منظور نگهدارى نمونه هاى سنگى و ژئوشيميايى جمع آورى شده از کليه فعاليتهاى زمين شناسى و اکتشافى صورت گرفته در استان با نظر مديريت محترم طرح در خوددفتر زاهدان، مکانى جهت حفظ نمونه ها تجهيز گرديد.در اين راستا اقدام به خريد قفسه و پانلهاى مخصوص آن ، جعبه ها پلاستيکى و پاکت هاى مخصوص با درج مشخصات راهنما برروى آنها گرديد .و کليه نمونه ها به پاکتهاى جديد انتقال يافت و بر اساس نام نقشه در رديف هاى خاص قرارگرفت . به منظور دسترسى آسان به نمونه ها نيز نرم افزارکامپيوترى جهت بايگانى انبار نمونه ها طراحى گرديد.به طورى که کليه مشخصات نمونه هاى برداشت شده به سيستم کامپيوترى داده شد تا اپراتور مربوطه در صورت نياز زمين شناس به راحتى با دادن اطلاعات لازم نمونه ها را در اختيار انها بگذارد
توانمندىهاىآزمايشگاه
- خردايش و نرمايش نمونههاى معدنى تا حد 200 مش در واحد نمونه کوبى
-اندازهگيرى اکسيد عناصراصلى به روشXRF :
Sio2 – AL2O3 – Fe2o3 – Cao – Mgo – Na20 – K20- Tio2
- تعيين عناصر موجود درنمونه هاى خاک توسط دستگاه جذب اتمى با متد شعله نظير: Ag – Bi – Cd – Co –Cr - Cu – Mn – Ni – Pb – Sb - Zn
-تعيين آرسنيک موجود در نمونه ها با متد VGA
-
-
از دستگاهها و تجهيزات موجود درآزمايشگاهميتوان به موارد ذيل اشاره نمود :
1- دستگاه جذب اتمى تک پرتويى مدل Spectr AA 220 ساخت شرکت واريان به همراه متعلقات ذيل :
- کوره گرافيتى مدل GTA 110

-دستگاه توليد بخار مدلVGA 77
- سيستم Cooling Water جهت کوره گرافيتي .
24 عدد لامپ جهت آناليز24عنصرو محلو لهاى استاندارد مادر
.

پمپ هوا مدل (JUN-AIR(OF302
2- دستگاههاى خردايش و نرمايش نمونه ها مدلHERZOG
3- دستگاه پرس نمونه وساخت قرص مدل HERZOG
4- دستگاه سنگ شکن فکي (ظرفيت 200 تا 300 کيلوگرم درساعت)
5- - دستگاه آب مقطرگيرى يک بار تقطير مدل2008 از کمپانى GFL آلمان
..
...6- دستگاه پلاروگراف
7- ترازو ديجيتال مدل Sartorius BL210S(0.01mg)
8-دستگاه SPECTRO PHOTOMETER(shimadzu UV-VIS) مدل 1201 ..
.
9-دستگاه فلورسانس اشعه ايکس(XRF ) مدل PHILIPS MINIPAL2 جهت آناليز عناصراصلى و اکسيد عناصر
10- آون
.
11-دستگاه UPS